Κυριακή Ζ΄
Ματθαίου Ματθ. θ΄ 27-35
Ὑπόμνημα εἰς τὸν Ἅγιον Ματθαῖον τὸν
Εὐαγγελιστὴν
ὁμιλία αβ΄
|
α΄. Τί δήποτε παρέλκει αὐτοὺς κράζοντας;
Πάλιν ἐνταῦθα παιδεύω ἡμᾶς τὴν παρὰ τῶν πολλῶν διωθεῖσθαι δόξαν. Ἐπειδὴ γὰρ
πλησίον ἦν ἡ οἰκία, ἄγει αὐτοὺς ἐκεῖ κατ’ ἰδίαν θεραπεύσων. Καὶ τοῦτο δῆλον ἐξ
ὧν καὶ παρήγγειλε μηδενὶ εἰπεῖν. Οὐ μικρὰ δὲ αὕτη τῶν Ἰουδαίων κατηγορία, ὅταν
οὗτοι μέν, τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῖς ἐκκεκομμένων, ἐξ ἀκοῆς μόνης τὴν πίστιν δέχωνται·
ἐκεῖνοι δὲ θεωροῦντες τὰ θαύματα, καὶ τὴν ὄψιν μαρτυροῦσαν τοῖς γινομένοις
ἔχοντες, τἀναντία πάντα ποιῶσιν. Ὅρα δὲ αὐτῶν καὶ τὴν προθυμίαν, καὶ ἀπὸ τῆς
κραυγῆς, καὶ ἀπ’ αὐτῆς τῆς ἐντεύξεως. Οὐδὲ γὰρ ἁπλῶς προῆλθον, ἀλλὰ μεγάλα
βοῶντες, καὶ οὐδὲν ἕτερον ἀλλ’ ἥ ἔλεον προβαλλόμενοι. Υἰὸν δὲ Δαυΐδ ἐκάλουν,
ἐπειδὴ τὸ ὄνομα τιμῆς ἐδόκει εἶναι. Πολλαχοῦ γοῦν καὶ οἱ προφῆται τοὺς
βασιλέας, οὕς ἐβούλοντο τιμᾷν καὶ μεγάλους ἀποφαίνειν, οὕτως ἐκάλουν. Καὶ
ἀγαγὼν αὐτοὺς εἰς τὴν οἰκίαν, δευτέραν ἐρώτησιν προσάγει. Πολλαχοῦ γὰρ
ἐσπούδακεν ἱκετευόμενος ἰᾶσθαι, ἵνα μὴ τις νομίσῃ διὰ φιλοτιμίαν αὐτὸν τοῖς
θαύμασι τούτοις ἐπιτηδᾶν· καὶ οὐ διὰ τοῦτο μόνον, ἀλλ’ ἵνα δείξῃ, ὅτι καὶ ἄξιοι
ἦσαν θεραπείας· καὶ ἵνα μὴ τις λέγῃ, ὅτι Εἰ ἐλέῳ μόνον ἔσωζε, πάντας σώζεσθαι
ἔδει. Ἔχει γὰρ τινα καὶ ἡ φιλανθρωπία τὸν λόγον, τὸν ἀπὸ τῆς πίστεως τῶν
σωζομένων. Οὐ διὰ ταῦτα δὲ μόνον τὴν πίστιν αὐτοὺς ἀπαιτεῖ, ἀλλ’ ἐπειδὴ υἱὸν
Δαυΐδ, ἀνάγων αὐτοὺς ἐπὶ τὸ ὑψηλότερον, καὶ παιδεύων, ἅ χρή, περὶ αὐτοῦ
φαντάζεσθαι, φησί· Πιστεύετε ὅτι δύναμαι τοῦτο ποιῆσαι οὐκ εἶπεν, ὅτι πιστεύετε
ὅτι δύναμαι παρακαλέσαι τὸν Πατέρα μου, ὅτι δύναμαι εὔασθαι, ἀλλ’ , Ὅτι ἐγὼ
δύναμαι τοῦτο ποιήσαι. Τί οὖν ἐκεῖνοι; Ναί, Κύριε. Οὐκέτι Δαυΐδ υἱὸν αὐτὸν
καλοῦσιν, ἀλλ’ ὑψηλότερον ἀνίπτανται, καὶ τὴν δεσποτείαν ὁμολογοῦσι. Καὶ τότε
λοιπὸν καὶ αὐτὸς ἐπιτίθησι τὴν χεῖρα, λέγων· Κατὰ τὴν πίστιν ὑμῶν γννηθήτω
ὑμῖν. Ποιεῖ δὲ τοῦτο, τὴν πίστιν αὐτῶν ρωννύς, καὶ δεικνὺς μεριστὰς ὄντας του
κατορθώματος, καὶ μαρτυρῶν ὅτι οὐ κολακείας τὰ ρήματα ἦν. Οὐδὲ γὰρ εἶπεν,
Ἀνοιχθήτωσαν ὑμῶν οἱ ὀφθαλμοί, ἀλλὰ, Κατὰ τὴν πίστιν ὑμῶν γεννηθήτω ὑμῖν· ὅ
πολλοῖς τῶν προσελθόντων λέγει, πρὸ τῆς τῶν σωμάτων ἰατρείας τὴν ἐν τῇ ψυχῇ
πίστιν προανακηρῦξαι σπεύδων, ὥστε καὶ ἐκείνους εὐδοκιμωτέρους ποιῆσαι, καὶ
ἑτέρους σπουδαιοτέρους κατασκευάσαι. Οὕτω καὶ ἐπὶ τοῦ παραλυτικοῦ· καὶ γὰρ πρὸ
τοῦ σφίγξαι τὸ σῶμα, τὴν ψυχὴν κειμένην ἀνέστησι, λέγων· Θάρσει, τέκνον ἀφέωνταί
σοι αἱ ἁμαρτίαι· καὶ τὸ κοράσιον δὲ ἀναστήσας κατέσχε, καὶ διὰ τῆς τραπέζης
ἐδίδαξεν αὐτὴν τὸν εὐεργέτην· καὶ ἐπὶ τοῦ ἑκατοντάρχου δὲ ὁμοίως ἐποίησε, τῆ
πίστει τὸ πᾶν ἐπιτρέψας· καὶ τοὺς μαθητὰς δὲ ἀπαλλάττων τοῦ χειμῶνος τῆς
θαλάσσης, τῆς ὁλιγοπιστίας πρῶτον ἀπήλλατεν. Οὕτω δὴ καὶ ἐνταῦθα· ἤδει μὲν καὶ
πρὸ τῆς ἐκείνων φωνῆς αὐτὸς τὰ ἀπόρρητα τῆς διανοίας· ἵνα δὲ καὶ ἑτέρους εἰς
τὸν αὐτὸν ζῆλον ἀγάγῃ, καὶ τοῖς ἄλλοις καταδήλους αὐτοὺς ποιεῖ, διὰ τοῦ τέλους
τῆς ἰατρείας τὴν κρυπτομένην αὐτῶν πίστιν ἀνακηρύττων.
Εἶτα μετὰ τὴν ἰατρείαν κελεύει μηδενὶ
εἰπεῖν· καὶ οὐχ ἁπλῶς κελεύει, ἀλλὰ μετὰ πολλῆς τῆς σφοδρότητος. Ἐνεβριμήσατο
γὰρ αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς, φησί, λέγων· Ὁρᾶτε, μηδεὶς γινωσκέτω. Οἰ δὲ ἐξελθόντες,
διεφήμισαν αὐτὸν ἐν ὅλῃ τῇ γῇ ἐκείνῃ. Οὐ μὴν ἠνέσχοντο ἐκεῖνοι, ἀλλὰ ἐγένοντο
κήρυκες καὶ εὐαγγελισταί· καὶ κελευόμενοι κρύπτειν τὸ γεγενημένον οὐκ
ἠνέσχοντο. Εἰ δὲ ἀλλαχοῦ φαίνεται λέγων· Ἄπελθε, καὶ διηγοῦ τὴν δόξαν τοῦ Θεοῦ·
οὐκ ἔστιν ἐναντίον ἐκεῖνο τούτῳ, ἀλλὰ καὶ σφόδρα συμβαῖνον. Παιδεύει γὰρ ἡμᾶς
αὐτοὺς μὲν περὶ ἑαυτῶν μηδὲν λέγειν, ἀλλὰ καὶ τοὺς βουλομένους ἡμᾶς ἐγκωμιάζειν
κωλύειν· εἰ δὲ εἰς τὸν Θεὸν ἡ δόξα ἀναφέροιτο, μὴ μόνον μὴ κωλύειν, ἀλλὰ καὶ
ἐπιτάττειν τοῦτο ποιεῖν. Αὐτῶν δὲ ἐξερχομένων, φησίν, ἰδοὺ προσήνεγκαν αὐτῷ
ἄνθρωπον κωφόν, δαιμονιζόμενον. Οὐ γὰρ τῆς φύσεως ἦν τὸ πάθος, ἀλλὰ τοῦ
δαίμονος ἡ ἐπιβουλή· διὸ καὶ ἑτέρων δεῖται τῶν προσαγόντων. Οὐδὲ γὰρ δι’ ἑαυτοῦ
παρακαλέσαι ἠδύνατο, ἄφωνος ὤν, οὐδὲ ἑτέρους ἱκετεῦσαι, τοῦ δαίμονος δήσαντος
τὴν γλῶτταν, καὶ τὴν ψυχὴν μετὰ τὴς γλώττης πεδήσαντος. Διὰ τοῦτο οὐδὲ ἀπαιτεῖ
πίστιν αὐτόν, ἀλλ’ εὐθέως διορθοῦται τὸ νόσημα. Ἐκβληθέντος γὰρ τοῦ δαίμονος,
φησίν, ἐλάλησεν ὁ κωφός. Οἰ δὲ ὄχλοι ἔθαύμασαν, λέγοντες· Οὐδέποτε ἐφάνη οὕτως
ἐν τῷ Ἰσραήλ. Ὅ δὴ μάλιστα ἠνία τοὺς Φαρισαίους, ὅτι πάντων αὐτὸν προὐτίθεσαν,
οὐ τῶν τότε ὄντων, ἀλλὰ καὶ τῶν πώποτε γενομένων· προὐτίθεσαν δέ, οὐχ ὅτι
ἐθεράπευεν, ἀλλ’ ὅτι ρᾳδίως, καὶ ταχέως , καὶ ἄπειρα νοσήματα, καὶ ἀνιάτως
ἔχοντα. Καὶ ὁ μὲν δῆμος οὕτως.
β΄. Οἱ Φαρισαῖοι δὲ τοὐναντίον ἅπαν. Οὐ γὰρ
μόνον διαβάλλουσι τὰ γεγενημένα, ἀλλὰ καὶ ἐναντία λέγοντες ἑαυτοῖς οὐκ
αἰσχύνονται. Τοιοῦτον γὰρ ἡ πονηρία, Τί γὰρ φασιν; Ἐν τῷ ἄρχοντι τῶν δαιμόνων
ἐκβάλλει τὰ δαιμόνια· οὗ τι γένοιτ’ ἄν ἀνοητότερον; Μάλιστα μὲν γάρ, ὅ καὶ
προϊών φησιν, ἀμήχανον δαίμονα ἐκβάλλειν δαίμονα· τὸ γὰρ ἑαυτοῦ συγκροτεῖ
εἴωθεν, οὐ καταλύειν ἐκεῖνος. Αὐτὸς δὲ οὐχὶ δαίμονας ἐξέβαλε μόνον, ἀλλὰ καὶ
λεπροὺς ἐκάθησε, καὶ νεκροὺς ἤγειρε, καὶ θάλατταν ἐχαλίνου, καὶ ἁμαρτήματα ἔλυε,
καὶ βασιλείαν ἐκήρυττε, καὶ τῷ Πατρὶ προσῆγεν ἅπερ οὔτ’ ἄν ἔλοιτό ποτε δαίμων
οὔτ’ ἄν δυνηθείῃ ποτὲ ἐργάσασθαι. Οἱ γὰρ δαίμονες εἰδώλοις προσάγουσι, καὶ Θεοῦ
ἀπάγουσι, καὶ τῇ μελλούσῃ ζωῇ ἀπιστεῖν πείθουσιν. Ὁ δαίμων ὑβριζόμενος οὐκ
εὐεργετεῖ, ὅπου γε καὶ μὴ ὑβριζόμενος βλάπτει τοὺς θεραπεύοντας αὐτὸν καὶ
τιμῶντας. Αὐτὸς δὲ τοὐαντίον ποιεῖ· μετὰ γὰρ τὰς ὕβρεις ταύτας καὶ τὰς
λοιδορίας. Περιῆγε, φησί, τὰς πόλεις πάσας καὶ τὰς κώμας, διδάσκων ἐν ταῖς
συναγωγαῖς αὐτῶν, καὶ κηρύσσων τὸ Εὐαγγέλιον τῆς βασιλείας, καὶ θεραπεύων
πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν. Καὶ οὐ μόνον αὐτοὺς οὐκ ἐκόλασεν
ἀναισθητοῦντας, ἀλλ ’οὐδὲ ἁπλῶς ἐπετίμησεν· ὁμοῦ τε τὴν πραότητα ἐπιδεικνύμενος,
καὶ ταύτῃ τὴν κατηγορίαν ἐλέγχων· ὁμοῦ τε βουλόμενος διὰ τῶν ἑξῆς σημείων
πλείονα παρασχεῖν τὴν ἀπόδειξιν, καὶ τότε καὶ τὸν ἀπὸ τῶν λόγων ἔλεγχον
ἐπαγαγεῖν. Περιῆγε τοίνυν καὶ ἐν πόλεσι, καὶ ἐν χώραις, καὶ ἐν ταῖς συναγωγαῖς
αὐτῶν· παιδεύων ἡμᾶς οὕτως ἀμείβεσθαι τοὺς κακηγόρους, οὐ κακηγορίαις ἑτέραις,
ἀλλ’ εὐεργεσίαις μείζοσιν. Εἰ γὰρ μὴ δι’ ἀνθρώπους, ἀλλὰ διὰ τὸν Θεὸν εὐεργετεῖς
τοὺς ὁμοδούλους, ὅσα ἄν ποιῶσι, μὴ ἀποστῇς εὐεργετῶν, ἵνα μείζων ὁ μισθὸς ἧ· ὥς
ὅ γε μετὰ τῆς κακηγορίαν ἀφιστάμενος τῆς εὐεργεσίας, δείκνυσιν ὅτι διὰ τὸν
ἐκείνων ἔπαινον, ἀλλ’ οὐ διὰ τὸν Θεόν, τῆς τοιαύτης ἐπιλαμβάνεται ἀρετῆς. Διὰ
τοῦτο ὁ Χριστὸς παιδεύων ἡμᾶς, ὅτι ἐξ ἀγαθότητος μόνης ἐπὶ τούτῳ ἤει, οὐ μόνον
οὐκ ἀνέμενε πρὸς αὐτὸν ἐλθεῖν τοὺς κάμνοντας, ἀλλὰ καὶ αὐτὸς πρὸς ἐκείνους
ἠπείγετο, δυὸ τὰ μέγιστα αὐτοῖς κομίζων ἀγαθά· ἕν μέν, τῆς βασιλείας τὸ
Εὐαγγέλιον· ἕτερον δέ, τὴν πάντων τῶν νοσημάτων διόρθωσιν. Καὶ οὐδὲ πόλιν
παρεώρα, οὐ κώμην παρέτρεχεν, ἀλλὰ πάντα ἐπήει τόπον. Καὶ οὐδὲ μέχρι τούτου
ἵστατα, ἀλλὰ καὶ ἑτέραν πρόνοια ἐπιδεικνυται. Ἰδὼν γὰρ, φησί, τοὺς ὄχλους,
ἐσπλαγχνίσθη περὶ αὐτῶν ὅτι ἦσαν ἐσκυλεμένοι καὶ ἐρριμμένοι, ὡς πρόβατα μὴ
ἔχοντα ποιμένα. Τότε λέγει τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ. Ὁ μὲν θερισμὸς πολύς, οἱ δὲ
ἐργάται ὀλίγοι. Δεήθητε οὖν τοῦ Κυρίου τοῦ θερισμοῦ ὅπως ἐκβάλλῃ ἐργάτας εἰς τὸν
θερισμὸν αὐτοῦ. Ὅρα πάλιν τὸ ἀκενόδοξον. Ἵνα μὴ ἅπαντας πρὸς ἑαυτὸν ἐπισύρηται,
ἐκπέμπει τοὺς μαθητάς. Οὐ διὰ τοῦτο δὲ μόνον, ἀλλ’ ἵνα αὐτοὺς καὶ παιδεύσῃ,
καθάπερ ἔν τινι παλαίστρᾳ τῇ Παλαιστίνῃ μελετήσαντος, οὕτω πρὸς τοὺς ἀγῶνας τῆς
οἰκουμένης ἀποδύσασθαι. Διὰ δὴ τοῦτο καὶ μείζονα τὰ γυμνάσια τῶν ἀγώνων τίθησι,
ὅσον εἰς τὴν αὐτῶν ἦκεν ἀρετήν, ἵνα εὐκοπώτερον τῶν μετὰ ταῦτα ἀγώνων ἄψωνται,
καθάπερ τινὰς νεοσσοὺς ἁπαλοὺς πρὸς τὸ πτῆναι προάγων ἤδη. Καὶ τέως αὐτοὺς
ἰατροὺς σωμάτων ποιεῖ, ὕστερον ταμιευόμενος τὴν τῆς ψυχῆς διόρθωσιν τὴν
προηγουμένην. Καὶ σκόπει πῶς εὔκολον τὸ πρᾶγμα δείκνυσι καὶ ἀναγκαῖον. Τὶ γὰρ
φησιν; Ὁ μὲν θερισμὸς πολὺς, οἱ δὲ ἐργάται ὀλίγοι. Οὐ γὰρ ἐπὶ τὸν σπόρον ὑμᾶς,
φησίν, ἀλλ’ ἐπὶ τὸν ἀμητὸν πέμπω. Ὅπερ ἐν τῷ Ἱωάννῃ ἔλεγεν· Ἄλλοι κεκοπιάκασι,
καὶ ὑμεῖς εἰς τὸν κόπον αὐτῶν εἰσεληλύθατε. Ταῦτα δὲ ἔλεγε, καὶ τὸ φρόνημα αὐτῶν
καταστέλλων, καὶ θαρρεῖν παρασκευάζων, καὶ δεικνὺς ὅτι ὁ μείζων προέλαβε πόνος.
Θέα δὲ καὶ ἐνταῦθα ἀπὸ φιλανθρωπίας ἀρχόμενον, οὐκ ἐξ ἀμοιβῆς τινος.
Ἐσπλαγχνίσθη γάρ, ὅτι ἦσαν ἐσκυλμένοι καὶ ἐρριμμένοι, ὡς πρόβατα μὴ ἔχοντα
ποιμένα. Αὕτη τῶν ἀρχόντων τῶν Ἰουδαίων ἡ κατηγορία, ὅτι ποιμένες ὄντες τὰ τῶν
λύκων ἐπεδείκνυτο. Οὐ γὰρ μόνον οὐ διώρθουν τὸ πλῆθος, ἀλλὰ καὶ ἐλυμαίνοντο
αὐτῶν τὴν προκοπήν. Ἐκείνων γοῦν θαυμαζόντων, καὶ λεγόντων, Οὐδέποτε ἐφάνη οὕτω
ἐν τῷ Ἰσραήλ· οὗτοι τὰ ἐνάντια ἔλεγον, ὅτι Ἐν τῷ ἄρχοντι τῶν δαιμόνων ἐκβάλλει
τὰ δαιμόνια. Ἀλλὰ τίνας ἐργάτας ἐνταῦθά φησι; Τοὺς δώδεκα μαθητάς. Τί οὖν;
εἰπών, Οἱ δὲ ἐργάται ὀλίγοι, προσέθηκεν αὐτοῖς; Οὐδαμῶς· ἀλλ’ αὐτοὺς ἔπεμψε.
Τίνους οὖν ἕνεκεν ἔλεγεν, Δεήθητε τοῦ Κυρίου τοῦ θερισμοῦ, ἵνα ἐκβάλλη ἐργάτας
εἰς τὸν θερισμὸν αὐτοῦ, καὶ οὐδένα αὐτοῖς προσθέηκεν; Ὅτι καὶ δώδεκα ὄντας
πολλοὺς ἐποίησε λοιπόν, οὐχὶ τῷ ἀριθμῷ προσθείς, ἀλλὰ δύναμιν
χαρισάμενος.
γ΄ Εἶτα δεικνὺς ἡλίκον τὸ δῶροόν ἐστι φησί.
Δεήθητε τοῦ Κυρίου τοῦ θερισμοῦ· καὶ λανθανόντως ἑαυτὸν ἐμφαίνει τὸν τὸ κῦρος
ἔχοντα. Εἰπὼς γάρ, Δεήθητε τοῦ Κυρίου τοῦ θερισμοῦ, οὐδὲν δεηθέντων αὐτῶν, οὐδὲ
εὐξαμένων, αὐτὸς αὐτοὺς εὐθέως χειροτονεῖ, ἀναμιμνήσκων αὐτοὺς καὶ τῶν Ἰωάννου
ρημάτων, καὶ τῆς ἅλω, καὶ τοῦ λικμῶντος, καὶ τοῦ ἀχύρου, καὶ τοῦ σίτου. Ὅθεν
δῆλον, ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ γεωργός, αὐτὸς ὁ τοῦ θερισμοῦ Κύριος, αὐτὸς ὁ τῶν
προφητῶν δεσπότης. Εἰ γὰρ θερίζειν ἔπεμψε, δῆλον ὅτι οὐ τὰ ἀλλότρια, ἀλλ’ ἅ διὰ
τῶν προφητῶν ἔσπειρεν. Οὐ ταύτῃ δὲ αὐτοὺς μόνον παρεθάρρυνε, τῷ θερισμὸν καλέσαι
τὴν αὐτῶν διακονίαν, ἀλλὰ καὶ τῶ ποιῆσαι δυνατοὺς πρὸς τὴν διακονίαν. Καὶ
προσκαλεσάμενος, φησί, τοὺς δώδεκα μαθητὰς αὐτοῦ, ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν
πνευμάτων ἀκαθάρτων ὥστε ἐκβάλλειν αὐτά, καὶ θεραπεύειν πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν
μαλακίαν. Καίτοι οὔπω ἦν Πνεῦμα δεδομένον· Οὔπω γὰρ ἦν, φησί, Πνεῦμα ἐπειδὴ
Ἰησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη. Πῶς οὖν ἐξέβαλλον τὰ πνεύματα; Ἀπὸ τῆς ἐπιταγῆς τῆς
αὐτοῦ, ἀπὸ τῆς ἐξουσίας. Σκόπει δέ μοι καὶ τὸ εὔκαιρον τῆς ἀποστολῆς· Οὐ γὰρ ἐκ
προιμίων αὐτοὺς ἔπεμψεν, ἀλλ’ ὅτε ἱκανῶς τῆς ἀκολουθήσεως ἦσαν ἀπολελαυκότες,
καὶ εἶδον καὶ νεκρὸν ἐγερθέντα, καὶ θάλατταν ἐπιτιμηθεῖσαν, καὶ δαίμνοας
ἐλαθέντας, καὶ παραλυτικὸν σφιγέντα, καὶ ἁμαρτήματα λυθέντα, καὶ λεπρὸν
καθαρθέντα, καὶ ἀρκοῦσαν αὐτοῦ τῆς δυνάμεως ἔλαβον ἀπόδειξιν, καὶ δι’ ἔργων καὶ
διὰ λόγων, τότε αὐτοὺς ἐκπέμπει· καὶ οὐκ εἰς ἐπικίνδυνα πράγματα (οὐδεὶς γὰρ ἐν
Παλαιστίνῃ τέως κίνδυνος ἦν), ἀλλὰ πρὸς κατηγορίας ἔδει ἴστασθαι μόνον. Πλὴν καὶ
τοῦτο αὐτοῖς προλέγει τὸ περὶ τῶν κινδύνων, προπαρασκευάζων αὐτοὺς καὶ πρὸ τοῦ
καιροῦ, καὶ ἐναγωνίους ποιῶν τῇ συνεχεῖ περὶ τούτων προρήσει. Εἶτα, ἐπειδὴ δύο
συζυγίας, εἶπεν ἡμῖν ἀποστόλων, τὴν Πέτρου καὶ Ἰωάννου, καὶ μετ’ ἐκείνας τὸν
Ματθαῖον ἔδειξε κληθέντα περὶ δὲ τῆς τῶν ἄλλων ἀπστόλων κλήσεώς τε καὶ
προσηγορίας οὐδὲν ἡμῖν διελέχθῆ, ἐνταῦθα ἀναγκαίως τὸν κατάλογον αὐτῶν καὶ τὸν
ἀριθμὸν τίθησι, καὶ τὰ ὀνόματα δῆλα ποιεῖ, λέγων οὕτως· Τῶν δώδεκα ἀποστόλων τὰ
ὀνόματα ἐστι ταῦτα· Πρῶτος Σίμων ὁ λεγόμενος Πέτρος, Καὶ γὰρ ἕτερος Σίμων ἦν, ὁ
Κανανίτης· καὶ Ἰούδας ὁ Ἰσκαριώτης, καὶ Ἰούδας ὁ Ἰακώβου· καὶ Ἰάκωβος ὁ τοῦ
Ἀλφαίου, καὶ Ἰάκωβος ὁ τοῦ Ζεβεδαίου· Ὁ μὲν οὖν Μάρκος καὶ κατὰ τὴν ἀξιαν
αὐτοὺς τίθησι· μετὰ γὰρ τοὺς δύο κορυφαίους τότε τὸν Ἀνδρέα ἀριθμεῖ· οὗτος δὲ
οὐχ οὕτως, ἀλλ’ ἀδιαφόρως, μᾶλλον δὲ καὶ Θωμᾶν τὸν πολὺ καταδεέστερον ἑαυτοῦ
προτίθησιν. Ἀλλ’ ἴδωμεν αὐτῶν ἄνωθεν τὸν κατάλογον. Πρῶτος, Σίμων ὁ λεγόμενος
Πέτρος καὶ Ἀνδρέας ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ. Οὐ μικρὸν καὶ τοῦτο ἐγκώμιον· τὸν μὲν γὰρ
ἀπὸ τῆς ἀρετῆς, τὸ δὲ ἀπὸ τῆς εὐγενείας τῆς κατὰ τὸν τρόπον ὠνόμασεν. Εἶτα
Ἰάκωβος ὁ τοῦ Ζεβεδαίου, καὶ Ἰωάννης ὁ ἀδελφός αὐτοῦ. Ὁρᾷς πῶς οὐ κατὰ τὴν ἀξίαν
τίθησιν; Ἐμοὶ γὰρ δοκεῖ ὁ Ἰωάννης οὐχὶ τῶν ἄλων μόνον, ἀλλὰ τοῦ ἀδελφοῦ
μείζων εἶναι. Εἶτα εἰπών, Φίλιππος καὶ Βαρθολομαῖος ἐπήγαγε· Θωμᾶς, καὶ
Ματθαῖος ὁ τελώνης. Ἀλλ’ οὐχ ὁ Λουκᾶς οὕτως· ἀλλ’ ἀντιστρόφως, καὶ προτίθησιν
αὐτὸν τοῦ Θωμᾶ. Εἶτα Ἰάκωβος ὁ τοῦ Ἀλφαίου Ἦν γάρ, ὡς ἔφθην εἰπών, καὶ ὁ τοῦ
Ζεβεδαίου. Εἶτα εἰπὼν Λεβαῖον τὸν ἐπικληθέντα Θαδδαῖον, καὶ Σίμωνα τὸν ζηλωτήν,
ὅν καὶ Κανανίτην καλεῖ, ἐπὶ τὸν προδότη ἔρχεται· καὶ οὐχ ὡς ἐχθρός τις καὶ
πολέμιος, ἀλλ’ ὡς ἱστορίαν γράφων οὕτω διηγήσατο. Οὐκ εἶπεν, Ὁ μιαρὸς καὶ
παμμίαρος, ἀλλ’ ἀπὸ τῆς πόλεως αὐτὸν ἐκάλεσεν, Ἰούδας ὁ Ἰσκαριώτης, Ἦν γὰρ καὶ
ἕτερος Ἰούδας ὁ Λεββαῖος, ὁ ἐπικληθεὶς Θαδδαῖος, ὅν Ἰακώβου φησὶν, ὁ Λουκᾶς
εἶναι λέγων. Ἰούδας Ἰακώβου. Ἀπὸ τούτου τοίνυν διαιρῶν αὐτόν, φησίν· Ἰούδας ὁ
Ἰσκαριώτης, ὁ καὶ παραδούς αὐτόν. Καὶ οὐκ αἰσχύνεται λέγων· ὁ καὶ παραδοὺς
αὐτόν. Οὕτως οὐδὲν οὐδέποτε οὐδὲ τῶν δοκούντων ἐπονειδίστων εἶναι ἀπέκρυπτον.
Πρῶτος δὲ πάντων καὶ κορυφαῖος ὁ ἀγράμματος, ὁ ἰδιώτης. Ἀλλ’ ἴδωμεν ποῦ καὶ πρὸς
τίνας αὐτοὺς πέμπει. Τούτους τοὺς δώδεκα, φησὶν ἀπέστειλεν ὁ Ἰησοῦς. Ποίους
τούτους; Τοὺς ἁλιέας, τοὺς τελώνας· καὶ γὰρ τέσσαρες ἦσαν ἁλλιεῖς, καὶ δύο
τελῶναι, Ματθαῖος καὶ Ἰάκωβος· ὁ δὲ εἷς καὶ προδότης. Καὶ τὶ πρὸς αὐτοὺς φησιν;
Εὐθέως παραγγέλει αὐτοῖς λέγων· Εἱς ὁδὸν ἐθνῶν μὴ ἀπέλθητε, καὶ εἰς πόλιν
Σαμαρειτῶν μὴ εἰσέλθητε· πορεύεσθε δὲ μᾶλλον πρὸς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου
Ἰσραήλ. Μὴ γὰρ δὴ νομίσητε, φησίν, ἐπειδὴ με ὑβρίζουσι, καὶ δαιμονῶντα καλοῦσιν
ὅτι μισῶ αὐτοὺς καὶ ἀποστρέφομαι. Καὶ γὰρ πρώτους αὐτοὺς διορθῶσαι ἐσπούδακα,
καὶ πάντων ὑμᾶς ἀπάγων τῶν ἄλλων, τούτοις πέμπω διδασκάλους καὶ ἰατρούς. Καὶ οὐ
μόνον πρὸ τούτων ἄλλοις καταγγεῖλαι κωλύω, ἀλλ’ οὐδὲ ὁδοῦ ἄψασθαι τῆς ἐκεῖ
φερούσης ἐπιτρέπω, οὐδε εἰς πόλιν τοιαύτην εἰσελθεῖν.
δ΄. Καὶ γὰρ καὶ οἱ Σαμαρεῖται ἐναντίως πρὸς
Ἰουδαίους διάκεινται. Καίτοιγε εὐκολώτερα τὰ ἐκείνων ἦν· πολλῷ γὰρ
ἐπιτηδειότερον πρὸς τὴν πίστιν εἶχον· τὰ δὲ τούτων χαλεπώτερα. Ἀλλ’ ὅμως ἐπὶ τὰ
δυσκολώτερα πέμπει, τὴν κηδεμονίαν τὴν περὶ αὐτοὺς ἐνδεικνύμενος, καὶ τὰ
στόματα τῶν Ἰουδαίων ἐμφράττων, καὶ προοδοποιῶν τῇ διδασκαλίᾳ τῶν ἀποστόλων, ἵνα
μὴ πάλιν ἐγκαλῶσιν, ὅτι πρὸς ἀκροβύστους εἰσῆλθον, καὶ δικαίαν δόξωσιν αἰτίαν
ἔχειν τοῦ φυγεῖν αὐτοὺς καὶ ἀποστρέφεσθαι. Καὶ πρόβατα αὐτοὺς καλεῖ ἀπολωλότα,
οὐκ ἀποποδήσαντα, πανταχόθεν συγγνώμην αὐτοῖς ἐπινοῶν, καὶ ἐφελκόμενος αὐτῶν τὴν
γνώμην. Πορευόμενοι δέ, φησί, κηρύξατε λέγοντες, ὅτι Ἤγγικεν ἡ βασιλεία τῶν
οὐρανῶν. Εἶδες διακονίας μέγεθος; εἶδες ἀποστόλων ἀξίωμα; Οὐδὲν αἰσθητὸν
κελεύονται λέγειν, οὐδὲ οἷον οἱ περὶ Μωϋσέα καὶ τοὺς προφήτας τοὺς ἔμπροσθέν,
ἀλλὰ κοινά τινα καὶ παράδοξα. Οὐ γὰρ τοιαῦτα ἐκήρυττον ἐκεῖνοι, ἀλλὰ γῆν,
καὶ τὰ ἐν τῇ γῇ ἀγαθά· οἱ δὲ βασιλείαν οὐρανῶν, καὶ τὰ ἐκεῖ ἅπαντα. Οὐκ ἐντεῦθεν
δὲ μόνον οὗτοι μείζους, ἀλλὰ καὶ τῆς ὑπακοῆς. Οὐδὲ γὰρ ἀναδύονται, οὐδὲ
ὀκνοῦσι, καθάπερ οἱ παλαιοί· ἀλλά, καίτοι κινδύνους καὶ πολέμους, καὶ τὰ ἀφόρητα
ἀκούοντες κακά, μετὰ πολλῆς δέχονται τῆς πειθοῦς τὰ ἐπιταττόμενα, ἅτε βασιλείας
κήρυκες ὄντες. Καὶ τὶ θαυμαστὸν, φησίν, εἰ μηδὲν σκυθρωπὸν κηρύττοντες καὶ
χαλεπὸν, εὐκόλως ὑπήκουσαν; Τί λέγεις; οὐδὲν χαλεπὸν ἐπετάγησαν; Οὐκ ἀκούεις
τῶν δεσμωτηρίων, τῶν ἀναγωγῶν, τῶν πολέμων τῶν ἐμφυλίων, τοῦ παρὰ πάντων
μίσους, ἅπερ ἅπαντα μικρὸν ὕστερον αὐτοὺς ὑποστήσεσθαι ἔλεγεν; Ἑτέροις μὲν
γὰρ μυρίων ἐσομένους ἀγαθῶν προξένους καὶ κήρυκας ἔπεμπεν αὐτοὺς δὲ ἀνήκεστα
δεινὰ πείσεσθαι ἔλεγε καὶ προανεφώνει. Εἶτα ποιῶν αὐτοὺς ἀξιοπίστους, φησίν·
Ἀσθενοῦντος θεραπεύετε, λεπροὺς καθαίρετε, δαιμόνια ἐκβάλλεται· δωρεὰν
ἐλάβετε, δωρεὰν δότε. Ὅρα πῶς τῶν ἠθῶν ἐπιμελεῖται, καὶ οὐκ ἔλαττον ἤ τῶν
σημείων, δεικνὺς ὅτι τὰ σημεῖα τούτων χωρὶς οὐδὲν ἐστι. Καὶ γὰρ τὸ φρόνημα
αὐτῶν καταστέλλει λέγων· Δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε· καὶ φιλοχρηματίας
καθαρεύειν παρασκευάζει. Εἶτα ἵνα μὴ νομισθῇ αὐτῶν εἶναι κατόρθωμα, καὶ
ἐπαρθῶσιν ἀπὸ τῶν γινομένων σημείων, φησί· Δωρεὰν ἐλάβετε. Οὐδὲν χαρίζεσθε τοῖς
δεχομένοις ὑμᾶς· οὐ γὰρ μισθοῦ ταῦτα ἐλάβετε, οὐδὲ πονέσαντες· ἐμὴ γὰρ ἡ χάρις.
Οὕτως οὖν καὶ ἐκείνοις δότε· οὐδὲ γὰρ ἔστι τιμὴν αὐτῶν ἀξιαν εὑρεῖν. Εἶτα τὴν
ρίζαν τῶν κακῶν εὐθέως ἀνασπῶν φησί· Μὴ κτήσησθε χρυσόν, μηδὲ ἄργυρον,
μηδὲ χαλκὸν εἰς τὰς ζώνας ὑμῶν, μὴ πήραν εἰς ὁδόν, μηδὲ δύο χιτῶνας, μηδὲ
ὑποδήματα, μηδὲ ράβδον. Οὐκ εἶπε, Μὴ λάβητε μεθ’ ἑαυτῶν, ἀλλά, Κἄν ἑτέρωθεν ἐξῇ
λαβεῖν, φύγε τὸ πονηρὸν νόσημα. Καὶ γὰρ πολλὰ διὰ τούτου κατώρθου· ἕνα μέν,
ἀνυπότους ποιῶν τοὺς μαθητάς· δεύτερον δέ, πάσης αὐτοὺς ἀπαλλάττων φροντίδος,
ὥστε τὴν σχολὴν πᾶσαν τῷ λόγῳ παρέχειν τρίτον, διδάσκων αὐτοὺς τὴν ἑαυτοῦ
δύναμιν. Τοῦτο γοῦν αὐτοῖς καὶ λέγει μετὰ ταῦτα· Μὴ τινος ὑστερήσατε, ὅτε
ἔπεμψα ὑμᾶς γυμνούς καὶ ἀνυποδέτους; Οὐκ εὐθέως εἶπε· Μὴ κτήσησθε · ἀλλ’ ὅτε
εἶπε, Λεπροὺς καθαίρετε, δαιμόνια ἐκβάλλετε, τότε εἶπε, Μηδὲν κτήσησθε· δωρεὰν
ἐλάβετε, δωρεὰν δότε· καὶ τὸ συμφέρον διὰ τῶν πραγμάτων, καὶ τὸ πρέπον, αὐτοῖς,
καὶ τὸ δυνατὸν παρεχόμενος. Ἀλλ’ ἴσως εἴποι τις ἄν, ὅτι Τὰ μὲν ἄλλα λόγον
ἄν ἔχει· τὸ δὲ μὴ πήραν ἔχειν εἰς ὁδὸν, μηδὲ δύο χιτῶνος, μηδὲ ράβδον, μηδὲ
ὑποδήματα, τίνος ἕνεκεν ἐπέταξεν; Εἰς πᾶσαν αὐτοὺς ἀκρίβειαν ἀσκῆσαι
βουλόμενος ἐπεὶ καὶ ἀνωτέρω, οὐδὲ ὑπὲρ τῆς ἐπιούσης ἡμέρας μεριμνᾷν ἐπέτρεψεν.
Καὶ γὰρ καὶ τῇ οἰκουμένῃ διδασκάλους ἔμελλεν ἀποστέλλειν. Διὰ τοῦτο καὶ ἀγγέλους
αὐτοὺς ἐξ ἀνθρώπων, ὡς εἰπεῖν, κατασκευάζει, πάσης ἀπολύων φροντίδος βιωτικῆς,
ὥστε κατέχεσθαι φροντίδι μόνῃ τῇ τῆς διδασκαλίας· μᾶλλον δὲ καὶ ἐκείνης
αὐτοὺς ἀπολύει, λέγων· Μὴ μεριμνήσητε πῶς ἤ τί λαλήσητε. Ὥστε ὅ δοκεῖ σφόδρα
φορτικὸν εἶναι καὶ ἐπαχθὲς, τοῦτο μάλιστα εὔκολον αὐτοῖς ἀποφαίνει καὶ ράδιον.
Οὐδὲν γὰρ οὕτως εὐθυμεῖσθαι ποιεῖ, ὡς τὸ φροντίδος ἀπηλλάχθαι καὶ μερίμνης· καὶ
μάλιστα ὅταν ἕξῇ ταύτης ἀπηλλαγμένους μηδενὸς ἐλαττοῦσθαι, τοῦ Θεοῦ παρόντος,
καὶ ἀντὶ πάντων αὐτοῖς γινομένου. Εἶτα ἵνα μὴ λέγωσι, Πόθεν οὖν τῆς ἀναγκαίας
τροφῆς ἀπολαύσομεν; οὐ λέγει αὐτοῖς ὅτι Ἠκούσατε ὅτι εἶπον ὑμῖν ἔπροσθεν·
Ἐμβλέψατε εἰς τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ (οὕπω γὰρ ἦσαν δυνατοὶ τὸ ἐπίταγμα τοῦτο
διὰ τῶν ἔργων ἐπιδείξασθαι)· ἀλλὰ τὸ πολὺ τούτου καταδεέστερον ἐπήγαγε,
λέγων· Ἄξιος γὰρ ὁ ἐργάτης τῆς τροφῆς αὐτοῦ ἐστι· δηλῶν ὅτι παρὰ τῶν μαθητῶν
αὐτοὺς τρέφεσθαι ἔδει· ἵνα μήτε αὐτοὶ μέγα φρονῶσι κατὰ τῶν μαθητευομένων, ὡς
πάντα παρέχοντες, καὶ μηδὲν λαμβάνοντες παρ’ αὐτῶν· μήτε ἐκεῖνοι πάλιν
ἀπορραγῶσιν ὑπερορώμενοι παρὰ τούτων.
ε΄. Εἶτα, ἵνα μὴ λέγωσι, Προσαιτύντας οὖν
ἡμᾶς κελεύεις ζῆν; καὶ αἰσχύνωνται τοῦτο· δείκνυσι τὸ πρᾶγμα ὀφειλὴν ὄν, ἐργάτας
τε αὐτοὺς καλῶν, καὶ τὸ δεδόμενον μισθὸν ὀνομάζων. Μὴ γὰρ ἐπειδὴ ἐν λόγοις ἡ
ἐργασία, φησί, νομίσητε μικρὰν εἶναι τὴν εὐεργεσίαν τὴν παρ’ ὑμῶν· καὶ γὰρ
πόνους ἔχει τὸ πρᾶγμα πολλοὺς· καὶ ὅπερ ἄν δῶσιν οἱ διδασκόμενοι, οὐ χαριζόμενοι
παρέχουσιν, ἀλλ’ ἀμοιβὴν ἀποδιδόντες· Ἄξιος γὰρ ὁ ἐργάτης τῆς τροφῆς αὐτοῦ ἐστι.
Τοῦτο δὲ εἴρηκεν, οὐ τοσούτου τοὺς ἀποστολικοὺς ἀποφαίνων πόνους ἀξίους· ἄπαγε
μὴ γένοιτο· ἀλλὰ καὶ ἐκείνους νομοθετῶν μηδὲν πλέον ζητεῖν καὶ τοὺς παρέχοντας
πείθων, ὅτι οὐ φιλοτιμία τὸ γινόμενον παρ’ αὐτῶν ἐστιν, ἀλλ’ ὀφειλή. Εἰς ἥν δ’
ἄν πόλιν ἤ κώμην εἰσέλθητε, ἐξετάσατε τὶς ἄξιος ἐν αὐτῇ ἐστι, κἀκεῖ μείνατε ἕως
ἄν ἐξέλθητε. Οὐδὲ κἀκεῖ ἐπειδὴ εἶπον, φησίν, Ἄξιος ὁ ἐργάτης τῆς τροφῆς αὐτοῦς
ἐστι, τὰς πάντων ὑμῖν θύρας ἀνέῳξα· ἀλλὰ καὶ ἐνταῦθα πολλὴν κελεύω ποιεῖσθαι τὴν
ἀκρίβειαν. Τοῦτο γὰρ καὶ εἰς δόξαν ὑμᾶς ὠφελήσει, καὶ εἰς αὐτὸ τὸ τρέφεσθαι. Εἰ
γὰρ ἄξιό ἐστι, πάντως δώσει τροφήν· καὶ μάλιστα ὅταν μηδὲν πλέον τῶν ἀναγκαίων
αἰτῆτε. Οὐ μόνο δὲ ἀξίους κελεύει ζητεῖν, ἀλλὰ μηδὲ οἰκίαν ἐξ οἰκίας ἀμείβειν,
ὥστε μήτε τὸν δεχόμενον λυπεῖν, μήτε αὐτοὺς δόξαν λαβεῖν γαστριμαργίας καὶ
εὐκολίας. Τοῦτο γὰρ ἐδήλωσε εἰπών, ἐκεῖ μένετε ἕως ἄν ἐξέλθητε. Καὶ τοῦτο και
ἐκ τῶν ἄλλων εὐαγγελιστῶν ἔστι καταμαθεῖν. Εἶδες πῶς αὐτοὺς καὶ ταύτῃ σεμνοὺς
ἐποίησε, καὶ τοὺς δεχομένους ἐναγωνίους, δείξας ὅτι αὐτοὶ μᾶλλόν εἰσιν οἱ
κερδαίνοντες, καὶ εἰς δόξαν καὶ εἰς ὠφελείας λόγον; Εἶτα αὐτὸ τοῦτο πάλιν
ἐπεξιὼν φησίν· Εἰσερχομένοι δὲ εἰς τὴν οἰκίαν, ἀσπάσασθε αὐτήν. Καὶ ἐὰν μὲν ἧ ἡ
οἰκία ἀξία, ἐλθέτω ἡ εἰρήνη ὑμῶν ἐφ’ ὑμᾶς ἐπιστραφήτω. Ὁρᾷς μέχρι τίνος οὐ
παραιτεῖται διατάττεσθαι; Καὶ μάλα εἰκότως. Ἀθλητὰς γὰρ εὐσεβείας καὶ κήρυκατας
κατασκεύαζε τῆς οἰκουμένης· καὶ ταύτῃ μετριάζειν αὐτοὺς παρασκευάζων καὶ
ἀπεράστους ποιῶν, φησί· Καὶ ὅς ἄν μὴ δέξηται ὑμᾶς, μηδὲ ἀκούση τῶν λόγων ὑμῶν,
ἐξερχόμενοι τῆς οἰκίας ἤ τῆς πόλεως ἐκείνης, ἐκτινάξατε τὸν κονιορτὸν τῶν ποδῶν
ὑμῶν. Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀνεκτότερον ἔσται γῇ Σοδόμων καὶ Γομόρρας ἐν ἡμέρᾳ
κρίσεως, ἤ τῇ πόλει ἐκείνῃ. Μὴ γὰρ ἐπειδὴ διδάσκετε, φησί, διὰ τοῦτο περιμένετε
παρ’ ἑτέρων ἀσπάζεσθαι, ἀλλὰ προηγεῖσθε τῇ τιμῇ. Εἶτα δεικνὺς ὅτι οὐκ ἀσπασμὸς
τοῦτό ἐστι ψιλός, ἀλλ’ εὐλογία. Ἐὰν ἧ, φησίν, ἀξία ἡ οἰκία, ἤξει ἐπ’ αὐτήν· ἐὰν
δὲ ὑβρίζῃ, πρώτη μὲν κόλασις, τὸ μὴ ἀπόνασθαι τῆς εἰρήνης· Δευτέρα δέ, ὅτι τὰ
Σοδόμων πείσεται. Καὶ τὶ πρὸς ἠμᾶς, φησίν, ἡ ἐκείνων κόλασις; Ἔξετε τὰς τῶν
ἀξίων οἰκίας. Τὶ δὲ βούλεται τὸ Ἐκτινάξατε, τὸν κονιορτὸν τῶν ποδῶν ὑμῶν ; Ἤ
ὥστε δείξει ὅτι οὐδὲν ἔλαβον παρ’ αὐτῶν, ἤ ὥστε εἰς μαρτύριον αὐτοῖς γενέσθαι
τῆς μακρᾶς ὁδοιπορίας, ἥν ἐστείλαντο δι’ αὐτούς. Σὺ δὲ μοι σκόπει πῶς οὐδέπω τὸ
πᾶν αὐτοῖς δίδωσιν. Οὐδὲ γὰρ πρόγνωσιν τέως αὐτοῖς χαρίζεται, ὥστε μαθεῖν τίς
ἄξιος, καὶ τίς οὐ τοιοῦτος· ἀλλὰ περιεργάζεσθαι καὶ τὴν πεῖραν ἀναμένειν
κελεύει. Πῶς οὖν αὐτὸς παρὰ τελώνῃ ἔμενεν; Ὅτι ἄξιος γέγονεν ἐκ τῆς μεταβολῆς.
Σὺ δὲ μοι σκόπει τῶν πάντων αὐτοὺς γυμνώσας, πάντα αὐτοῖς ἔδωκεν ἐπιτρέψας ἐν
ταῖς τῶν μαθητευομένων μένειν οἰκίας, καὶ οὐδὲν ἔχοντας εἰσιέναι. Οὕτω γὰρ καὶ
τῆς φροντίδας ἀπειλάττοντο, κ’ κείνους ἔπειθεν, ὅτι διὰ τὴν αὐτῶν
παραγεγόνασι σωτηρίαν μόνην, καὶ τῷ μηδὲν ἐπιφέρεσθαι, καὶ τῷ μηδὲν πλέον αὐτοὺς
ἀπαιτεῖν τῶν ἀναγκαίων, καὶ τῷ μὴ πρὸς πάντας ἁπλῶς εἰσιέναι. Οὐδὲ γὰρ ἀπὸ τῶν
σημείων αὐτοὺς ἐβούλετο φαίνεσθαι λαμπροὺς μόνον, ἀλλὰ καὶ πρὸ τῶν σημείων ἀπὸ
τῆς οἰκείας ἀρετῆς. Οὐδὲν γὰρ οὕτω χαρακτηρίζει φιλοσοφίαν, ὡς τὸ ἀπέριττον,
καὶ κατὰ τὸ ἐγχωροῦν ἀνενδεές. Τοῦτο καὶ οἱ ψευδαπόστολοι ἤδεσαν. Διὰ τοῦτο
καὶ Παῦλος ἔλεγεν· Ἵνα ἐν ὦ καυχῶνται, εὑρεθῶσιν ὡς καὶ ἡμεῖς. Εἰ δὲ ἐπὶ ξένης
ὄντας καὶ πρὸς ἀγνῶστας ἀπιόντας οὐδὲν δεῖ πλεόν ζητεῖν τῆς ἐφημέρου τροφῆς,
πολλῷ μᾶλλον οἴκοι μένοντα.
στ΄. Ταῦτα μὴ ἀκούωμεν μόνον, ἀλλὰ μιμώμεθα.
Οὐ γὰρ περὶ τῶν ἀποστόλων εἴρηται μόνον, ἀλλὰ καὶ τῶν μετὰ ταῦτα ἁγίων. Γενώμεθα
τοίνυν αὐτῶν ἄξιοι τῆς ὑποδοχῆς. Ἀπὸ γὰρ τῆς γνώμης τῶν ὑποδεχομέων καὶ ἡ εἰρήνη
ἔρχεται αὕτη, καὶ ἀφίπταται πάλιν. Οὐδὲ γὰρ μόνον ἀπὸ τῆς τῶν διδασκόντων
παρρησίας, ἀλλὰ τῆς τῶν λαμβανόντων ἀξιας τοῦτο γίνεται. Μηδὲ μικρὰν νομίζωμεν
εἶναι ζημίαν τὸ μὴ ἀπολαῦσαι τοιαύτης εἰρήνης. Ταύτην γὰρ καὶ ὁ προφήτης ἄνωθεν
προαναφωνεῖ λέγων· Ὡς ὡραῖοι οἱ πόδες τῶν εὐαγγελιζομένων εἰρήνην. Εἶτα αὐτῆς
τὸ ἀξίωμα ἑρμηνεύων ἐπήγαγε, τῶν εὐαγγελιζομένων τὰ ἀγαθά. Ταύτην καὶ ὁ Χριστὸς
μεγάλην οὗσαν ἀπέφηνεν εἰπών· Εἰρήνην ἀφίημι ὑμῖν, εἰρήνην τὴν ἐμὴν δίδωμι
ὑμῖν. Καὶ δεῖ πάντα ποιεῖν, ὥστε αὐτῆς ἀπολαύειν, καὶ ἐν οἰκίᾳ καὶ ἐν
ἐκκλησίᾳ. Καὶ γὰρ καὶ ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ὁ πρεστὼς δίδωσιν εἰρήνην. Καὶ τοῦτο
ἐκείνου τύπος ἐστί, καὶ δεῖ μετὰ πάσης αὐτὸν δέχεσθαι προθυμίας, τῇ γνώμῃ πρὸ
τῆς τραπέζης. Εἰ γὰρ τὸ ἀπὸ τῆς τραπέζης· μὴ μεταδοῦναι φορτικόν, τὸ τὸν
λέγοντα διακρούεσθαι πόσῳ μᾶλλον ἄν φορτικότερον; Διὰ σὲ κάθηται ὁ πρεσβύτερος,
διὰ σὲ ἔστηκεν ὁ διδάσκαλος; Πονῶν καὶ ταλαιπωρούμενος. Τίνα οὖν ἕξεις
ἀπολογίαν, μηδὲ τὴν ἐκ τῆς ἀκροάσεως αὐτῶν παρέχων ὑποδοχήν; Καὶ γὰρ οἰκία
κοινὴν πάντων ἐστὶν ἡ ἐκκλησία, καὶ προλαβόντων ὑμῶν εἴσιμεν ἡμεῖς, τὸν ἐκείνων
τύπον διατηροῦντες. Διὰ τοῦτο καὶ κοινῇ πᾶσι τὴν εἰρήνην ἐπιλέγομεν εἰσιόντες
εὐθέως, κατὰ τὸν νόμον ἐκεῖνον. Μηδεὶς τοίνυν ἔστω ράθυμος, μηδεὶς μετέωρος,
εἰσελθόντων τῶν ἱερέων καὶ διδασκόντων· οὐδὲ γὰρ μικρὰ ἐπὶ τούτῳ κεῖται
κόλασις. Καὶ γὰρ βουλοίμην ἄν ἔγωγε μυριάκις εἰς οἰκίαν τινὸς εἰσελθὼν
ἐξαπορηθῆναι, ἤ ἐνταῦθα λέγων μὴ ἀκουσθῆναι. Τοῦτο ἐμεὶ φορτικώτερον ἐκείνου,
ἐπειδὴ καὶ κυριωτέρα αὕτη ἡ οἰκία. Καὶ γὰρ τὰ μεγάλα ἡμῶν ἐνταῦθα κεῖται
κτήματα· ἐνταῦθα ἡμῶν αἱ ἐλπίδες πᾶσαι. Τί γὰρ οὐχὶ ἐνταῦθα μέγα καὶ φρικτῶδες;
Καὶ γὰρ ἡ τράπεζα αὕτη πολλῷ τιμιωτέρα καὶ ἡδίων, καὶ ἡ λυχνία τῆς λυχνίας. Καὶ
ἴσασιν ὅσα μετὰ πίστεως καὶ εὐκαίρως ἐλαίῳ χρισάμενοι νοσήματα ἔλευσαν. Καὶ τὸ
κιβώτιον δὲ τοῦτο ἐκείνου τοῦ κιβωτίου πολλῷ βέλτιον καὶ ἀναγκαιότερον· οὐ γὰρ
ἱμάτια, ἀλλ’ ἐλεημοσύνην ἔχει συγκεκλεισμένην, εἰ καὶ ὀλίγοι εἰσὶν κεκτημένοι.
Ἐνταῦθα καὶ κλίνη ἐκείνης βελτίων· ἡ γὰρ τῶν θείων Γραφῶν ἀνάπαυσις πάσης κλίνης
ἡδίων ἐστί. Καὶ εἰ καλῶς ἦν ἡμῖν (τὰ τῆς ὁμονοίας κατωρθωμένα), οὔτ’ ἄν ἑτέραν
ἔσχομεν παρὰ ταύτην οἰκίαν. Καὶ ὅτι οὐ φορτικὸν τὸ εἰρημένον, μαρτυροῦσιν οἱ
τρισχίλιοι καὶ οἱ πεντακισχίλιοι, καὶ οἰκίαν καὶ τράπεζαν καὶ ψυχὴν ἐσχηκότες
μίαν· Τοῦ γὰρ πλήθους τῶν πιστευσάντων φησίν, ἦν ἡ καρδία καὶ ἡ ψυχὴ μία. Ἐπειδὴ
δὲ πολὺ τῆς ἐκείνων ἀποδέομεν ἀρετῆς, καὶ διῳκίσμεθα κατὰ τὰς οἰκίας, κἄν, ἡνίκα
ἐνθάδε συλλεγομεθα, μετὰ προθυμίας τοῦτο ποιῶμεν. Εἰ γὰρ ἐν τοῖς ἄλλοις πτωχοὶ
καὶ πένητές ἐσμεν, (ἀλλ’ ἐν τούτοις πλούσιοι. Διό) κἄν ἐνταῦθα δέξασθε μετὰ
ἀγάπης εἰσιόντας ἡμᾶς πρὸς ὑμᾶς. Καὶ ὅταν εἴπω, Εἰρήνην ὑμῖν, εἶταν εἴπητε, Καὶ
τῷ πνεύματί σου· μὴ τῇ φωνῇ μόνον, ἀλλὰ καὶ τῇ γνώμῃ λέγετε μὴ τῷ στόματι, ἀλλὰ
καὶ τῇ διανοίᾳ. Ἄν δὲ ἐνταῦθα μὲν λέγῃς. Εἰρήνη καὶ τῷ πνεύματί σου , ἔξω δέ
μοι πολεμῆς διαπτύων καὶ κακηγορῶν, μυρίοις λάθραν πλύνων ὀνείδεσι, ποία εἰρήνη
αὕτη; Ἐγὼ μὲν γὰρ, κἄν μυριάκις κακηγορήσῃς, μετὰ καθαρᾶς καρδίας τὴν εἰρήνην
σοι δίδωμι, μετὰ εἰλικρινοῦς γνώμης, καὶ πονηρὸν οὐδὲν δύναμαί ποτε περὶ σοῦ
εἰπεῖν· σπλάχνα γὰε ἔχω πατρικά! Κἄν ἐπιπλήξω ποτέ, κηδόμενος τοῦτο ποιῶ. Σὺ
δὲ λάθρα δάκνων, καὶ μὴ δεχόμενός με ἐν δεσποτικῇ οἰκίᾳ, δέδοικα μὴ πάλιν μοι
τὴν ἀθυμίαν αὐξήσῃς· οὐκ ἐπειδὴ ὕβρισας, οὐδὲ ἐπειδὴ ἐξέβαλες, ἀλλ’ ἐπειδὴ τὴν
εἰρήνην ἀπεκρούσω, καὶ τὴν χαλεπὴν ἐκείνην ἀπεσπάσω κόλασιν. Κἄν γὰρ μὴ
ἐκτινάξω τὸν κονιορτὸν ἐγώ, κἄν μὴ ἀποστραφῶ, τὰ τῆς ἀπειλῆς ἀκίνητα μένει. Ἐγὼ
μὲν γὰρ ἐπιλέγω πολλάκις ὑμῖν εἰρήνην, καὶ ἀεὶ τοῦτο λέγων οὐ παύσομαι· ἄν δὲ
μετὰ τῶν ὕβρεων καὶ μή δέξησθε, οὐδὲ οὕτων τὸν κονιορτὸν ἐκτινάσω· οὐκ ἐπειδὴ
παρακούω τοῦ Δεσπότου, ἀλλ’ ἐπειδὴ σφόδρα ὑμῶν ἐκκαίομαι. Ἄλλως δὲ οὐδὲ ἔπαθόν
τι δι’ ὑμᾶς· οὔτε μακρὰν ἦλθον ἀποδημίαν, οὐδὲ μετὰ τοῦ σχήματος ἐκείνου καὶ τῆς
ἀκτημοσύνης ἦλθον (διὰ τοῦτο πρότερον ἑαυτοῖς ἐγκαλοῦμεν), οὐδὲ χωρὶς
ὑποδημάτων καὶ δευτέρου χιτῶνος· διὰ τοῦτο τάχα καὶ τὰ παρ’ ὑμῶν ἐλλιμπάνετε.
Πλὴν ἀλλ’ οὐκ ἀρκεῖ τοῦτο ὑμῖν εἰς ἀπολογίαν· ἀλλ’ ὑμῖν μὲν τὸ κρίμα μεῖζον,
ὑμῖν δὲ συγγνώμης οὐ μεταδίδωσι.
ζ΄ Τότε αἱ οἰκίαι ἐκκλησίαι ἦσαν, νῦν δὲ ἡ
ἐκκλησίᾳ οἰκία γέγονεν. Οὐδὲν, ἦν τότε ἐν οἰκίᾳ λαλῆσαι βιωτικόν· οὐδὲν ἐστιν
νῦν ἐν ἐκκλησίᾳ πνευματικὸν εἰπεῖν, ἀλλὰ καὶ ἐνταῦθα τὰ ἐκ τῆς ἀγορᾶς
ἐπεισάγετε· καὶ τοῦ Θεοῦ διαλεγομένου, ἀφέντες τὸ σιγῇ τῶν λεγομένων ἀκούειν,
τἀναντία φέροντες συμβάλλετε πράγματα καὶ εἴθε τὰ ὑμέτερα· νυνὶ δὲ τὰ μηδὲν
ὑμῖν προσήκοντα καὶ λέγετε καὶ ἀκούετε. Διὰ ταῦτα θρηνῶ, καὶ θρηνῶν οὐ
παύσομαι. Οὐδὲ γὰρ εἰμι κύριος τὴν οἰκίαν ἀμεῖψαι ταύτην, ἀλλ’ ἐνταῦθα ἀνάγκη
μένειν, ἕως ἄν ἐκ τοῦ παρόντος ἐξέλθωμεν βίου. Χωρήσατε τοίνυν ἡμᾶς, καθὼς ὁ
Παῦλος ἐκέλευσεν. Οὐδὲ γὰρ περὶ τραπέζης ἐκεῖ τὸ εἰρημένον ἦν αὐτῷ, ἀλλὰ περὶ
γνώμης καὶ διανοίας. Τοῦτο καὶ ἡμεῖς παρ’ ὑμῶν ζητοῦμεν, τὴν ἀγάπην, τὴν φιλίαν
τὴν θερμὴν ἐκείνην καὶ γνησίαν. Εἰ δὲ οὐδὲ τοῦτο ἀνέχεσθε, κἄν ὑμᾶς αὐτοὺς
φιλήσατε, τὴν παροῦσαν ἀποτιθέμενοι ρᾳθυμίαν. Ἀρκεῖ τοῦτο εἰς παραμυθίαν ἡμῖν ἄν
ἴδωμεν εὐδοκιμοῦντας καὶ γενομένους βελτίους ὑμᾶς. Οὕτω καὶ αὐτὸς μείζονα
ἐπιδείξομαι τὴν ἀγάπην. Εἰ καὶ περισσότερον ἀγαπῶν, ἦττον ἀγαπῶμαι. Καὶ γὰρ
πολλὰ ἡμᾶς ἐστι τὰ συνάγοντα· μία τράπεζα πρόκειται πᾶσιν, εἰς ἐγέννησεν ἡμᾶς
Πατήρ, τὰς αὐτὰς πάντες ἐλύσαμεν ὠδίνας, τὸ αὐτὸ ποιὸν ἅπασι δέδοται· μᾶλλον δὲ
οὐ μόνον τὸ αὐτὸ ποιὸν ἀλλὰ καὶ ἐξ ἑνὸς ποτηρίου πίνειν. Ὁ γὰρ Πατήρ,
βουλόμενος ἡμᾶς εἰς φιλοστρογίαν ἀγαγεῖν, καὶ τοῦτο ἐμηχανήσατο, ἐξ ἑνὸς
ποτηρίου πίνειν ἡμᾶς· ὅπερ ἐπιτεταμένης ἔστιν ἀγάπης. Ἀλλ’ οὐκ ἐσμὲν ἄξιοι τῶν
ἀποστόλων ἡμεῖς. Ὁμολογῶ, ἀγώ καὶ οὐκ ἄν ποτε ἀρνηθείην. Οὐ μόνον ἐκείνων,
ἀλλ’ οὐδὲ τῆς σκιᾶς ἄθιοι τῆς ἐκείνων ἡμεῖς. Ἀλλ ὅμως τὰ παρ’ ὑμῶν γινέσθω.
Οὐδὲν ὑμᾶς τοῦτο κατασχῦναι δυνήσεται, ἀλλὰ καὶ ὠφελῆσαι μειζόνως. Ὅταν γὰρ καὶ
περὶ ἀναξίους τοσαύτην ἐπειδίξησθε τὴν ἀγάπην καὶ τὴν ὑπακοὴν, τότε μείζονα
λήψεσθε τὴν ἀνταπόδοσιν. Οὐδὲ γὰρ τὰ ἡμέτερα λέγομεν ἐπεὶ μηδὲ ἐστιν ὑμῖν
διδάσκαλος ἐπὶ τῆς γῆς· ἀλλ’ ἅ παρελάβομεν, καὶ διδόαμεν· καὶ διδόντες οὐδὲν
πλέον ἐπιζητοῦμεν παρ’ ὑμῶν, ἀλλ’ ἤ τὸ φιλεῖσθαι μόνον. Εἰ δὲ ἀνάξιοι καὶ
τούτου, ἀλλ’ ἀπὸ τοῦ φιλεῖν ὑμᾶς ἄξιοι ταχέως ἐσόμεθα. Καὶτοιγε προσετάγημεν,
μὴ τοὺς φιλοῦντας φιλεῖν μόνον, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐχθρούς. Τίς οὖν οὕτως ἀπηνής, τὶς
οὕτως ἄγριος, ὅς τοιοῦτον δεξάμενος νόμου, καὶ τοὺς φιλοῦντας ἀποστραφήσεται καὶ
μισήσει, κἄν μυρίων κακῶν ἀνάμεστος ἧ; Ἐκοινωνήσαμεν τραπέζης πνευματικῆς·
κοινωνήσαμε καὶ ἀγάπης πνευματικῆς· Εἰ γὰρ λησταί, κοινωνοῦντες ἁλῶν,
ἐπιλανθάνονται τοῦ τρόπου, τίνα ἕξομεν ἀπολογίαν ἡμεῖς, σώματος ἀεὶ Δεσποτικοῦ
μετέχοντες, καὶ οὐδὲ τὴν ἐκείνου μιμούμενοι ἡμερότητα; Καίτοιγε πολλοῖς οὐχὶ
τράπεζα μόνον, ἀλλὰ καὶ τὸ πόλεως εἶναι μιᾶς ἤρκεσεν εἰς φιλίαν· ἡμεῖς δὲ, πταν
καὶ πόλιν τὴν αὐτὴν ἔχωμεν, καὶ οἰκιαν τὴν αὐτὴν, καὶ τράπεζαν, καὶ ὁδὸν, καὶ
θύραν, καὶ ρίζαν, καὶ ζωήν, καὶ κεφαλήν, καὶ ποιμένα τὸν αὐτὸν, καὶ βασιλέα, καὶ
διδάσκαλον, καὶ κριτήν, καὶ δημιουργόν, καὶ πατέρα πάντα ἡμῖν ἤ κοινά, τίνος ἄν
εἴημεν συγγνώμης ἄξιοι, ἀπ’ ἀλλήλων διαιρούμενοι; Ἀλλὰ τὰ σημεῖα ἐπιζητεῖτε,
ἅπερ εἰσιόντες ἐποίουν ἐκεῖνοι, τοὺς λεπροὺς καὶ καθαιρομένους, καὶ τοὺς
δαίμονας καὶ τοὺς ἐλαυνομένους, καὶ τοὺς ἐγειρομένους νεκρούς; Ἀλλὰ καὶ τοῦτο
τῆς εὐγενείας ὑμῶν μέγιστον δεῖγμα, καὶ τῆς ἀγάπης, τὸ μὴ μετ’ ἐνεχύρων
πιστεύετε τῷ Θεῷ. Καὶ γὰρ καὶ διὰ τοῦτο καὶ δι’ ἕτερον τὰ σημεῖα ἔπαυσεν ὁ
Θεός. Εἰ γὰρ οὐ γινομένων σημείων, οἱ πλεονεκτήμασιν ἑτέρους κομῶντες, οἷον ἤ
λόγῳ σοφίας, ἤ εὐλαβείας, ἐπιδείξει, κενοδοξοῦσιν, ἐπαίρονται, ἀπ’ ἀλλήλων
σχίζονται· εἰ καὶ σημεῖα ἐγένοντο, ποῦ οὐκ ἄν ἐγένετε ρήγματα; Καὶ ὅτι οὐ
στοχασμὸς τὸ εἰρημένον, μαρτυροῦσι Κορίνθιοι εἰς πολλὰ ἐντρῦθεν διαιρεθέντες
μέρη. Μὴ δὴ σημεῖα ζήτει, ἀλλὰ ψυχῆς ὑγείαν. Μὴ ζήτει νεκρὸν ἕνα ἰδεῖν
ἐγειρόμενον· καὶ γὰρ ἔμαθες ὅτι ὁλόκληρος ἡ οἰκουμένη ἀνίσταται. Μὴ ζήτει
τυφλὸν ἰδεῖν θεραπευόμενον, ἀλλ’ ὅρα πάντας ἀναβλέποντας νῦν τὴν βελτίων καὶ
χρησιμωτέραν ἀνάβλεψιν· καὶ μάθε καὶ σὺ σωφρόνως ὁρᾷν, καὶ διόρθωσαί σου τὸν
ὀφθαλμόν. Καὶ γὰρ εἰ πάντες ὡς ἐχρῆν ἐζῶμεν, μᾶλλον ἄν τῶν θαυματουργούντων
ἐθαύμασαν ἡμᾶς Ἑλλήνων παῖδες. Τὰ μὲν γὰρ σημεῖα καὶ φαντασίας ὑπόνοιαν ἔχει
πολλάκις, καὶ ἑτέραν πονηρὰν ὑποψίαν, εἰ καὶ τὰ ἡμέτερα οὐ τοιαῦτα· βίος δὲ
καθαρὸς οὐδεμίαν τοιαύτην ἐπήρειαν δέξασθαι δύναται· ἀλλὰ πάντων ἐμφράττει τὰ
στόματα τῆς ἀρετῆς ἡ κτῆσις.
η΄. Ταύτης τοίνυν ἐπιμελώμεθα· πολὺς γὰρ
αὐτῆς ὁ πλοῦτος, καὶ τὸ θαῦμα μέγα. Αὕτη τὴν ὄντως ἐλευθερίαν παρέχει, καὶ ἐν
τῇ δουλείᾳ ταύτην θεωρεῖσθαι παρασκευάζει, οὐκ ἀπαλλάττουσα τῆς δουλείας, ἀλλὰ
δοῦλους μένοντας ἐλευθέρων ἀποφαίνουσα σεμνοτέρους, ὅ τοῦ δοῦναι ἐλευθερίαν
πολλῷ πλέον ἐστιν· οὐ ποιοῦσα πλούσιον τὸν πένητα, ἀλλὰ μένοντα πένητα τοῦ
πλουσίου εὐπορώτερον ἀποφαίνουσα. Εἰ δὲ καὶ σημεῖα βούλει ποιεῖν, ἀπαλλάγηθι
πλημμελημάτων, καὶ τὸ πᾶν ἥνυσας. Καὶ γὰρ μέγας δαίμων ἡ ἁμαρτία, ἀγαπητέ· κἄν
ταύτην ἐξέλθῃς τῶν μυρίους δαίμονας ἐλαυνόντων μεῖζον εἰργάσω. Ἄκουσον Παύλου
λέγοντος, καὶ τὴν ἀρετὴν τῶν θαυμάτων προτιθέντος· Ζηλοῦτε δὲ, φησί, τὰ
χαρίσματα τὰ κρείττονα· καὶ ἔτι καθ’ ὑπερβολὴν ὁδὸν ὑμεῖν δείκνυμι· καὶ μέλλων
λέγειν τὴν ὁδὸν ταύτην, οὐ νεκρῶν εἶπεν ἔγερσιν, οὐ κάθαρσιν λεπρῶν, οὐκ ἄλλο
τῶν τοιούτων οὐδέν· ἀλλ’ ἀντὶ πάντων τούτων τὴν ἀγάπην τέθεικεν. Ἄκουσον καὶ
τοῦ Χριστοῦ λέγοντος· Μὴ χαίρετε, ὅτι τὰ δαιμόνια ὑμῖν ὑπακούει, ἀλλ’ ὅτι τὰ
ὀνόματα ὑμῶν γέγραπταῖ ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Καὶ πρὸ τούτου πάλιν· Ἐρροῦσί μοι
πολλοὶ ἐν ἐκείνη τῇ ἡμέρᾳ. Οὐ τῷ σῷ ὀνόματι προφητεύσαμεν, καὶ δαιμόνια
ἐξεβάλομεν, καὶ δυνάμεις πολλὰς ἐποιήσαμεν; καὶ τότε ὁμολογήσω αὐτοῖς, ὅτι Οὐκ
οἶδα ὑμᾶς. Καὶ ὅτι ἐμελλε σταυροῦσθαι, καλέσας τοὺς μαθητὰς ἔλεγεν αὐτοῖς· Ἐν
τούτῳ γνώσονται πάντες ὅτι μαθηταί μου ἐστε, οὐκ ἐὰν δαιμόνια ἐκβάλλητε ἀλλ’ ἐὰν
ἀγάπην ἔχετε ἐν ἀλλήλοις. Καὶ πάλιν· Ἐν τούτῳ γνώσονται πάντες, ὅτι σὺ μὲ
ἀπέστειλας, οὐχὶ ἐὰν νεκροὺς ἐγείρωσιν οὗτοι, ἀλλ’ ἐὰν ὥσιν ἕν. Τὰ μὲν γὰρ
σημεῖα πολλάκις ἕτερον μὲν ὠφέλησε, τὸν δὲ ἔχοντα παρέβλαψεν, εἰς ἀπόνοιαν
ἐπάραντα καὶ κενοδοξίαν, ἤ καὶ ἑτέρῳ τίνί τρόπῳ· ἐπὶ δὲ τῶν ἔργων οὐδὲν
τοιοῦτον ὑποπτεῦσαι ἔνι, ἀλλὰ καὶ τοὺς μετιόντας αὐτά, καὶ ἑτέρους πολλοὺς
ὠφελεῖ. Ταῦτα τοίνυν μετὰ πολλῆς τῆς ἐπιμελείας ἐργασώμεθα. Ἄν γὰρ ἐξ
ἀπανθρωπίας εἰς ἐλεημοσήνην μεταβάλης, ξηρὰν τὴν χεῖρα οὗσαν ἐξέτεινας. Ἄν
θεάτρων ἀποστὰς ἐπὶ τὴν ἐκκλησίαν ἴῃς, χωλεύοντα τὸν πόδα διωρθώσας. Ἄν
ἀποστήσῃς τοὺς ὀφθαλμοὺς σου ἀπὸ πόρνης καὶ κάλλλους ἀλλοτρίου, τυφλοὺς ὄντας
ἀνέῳξας. Ἐὰν ἀντὶ σατανικῶν ὡδῶν μάθῃς ψαλμοὺς πνευματικούς, κωφὸς ὤν ἐλάλησας.
Ταῦτα τὰ θαύματα μέγιστα· ταῦτα τὰ σημεῖα παράδοξα. Ἄν ταῦτα τὰ σημεῖα
ποιοῦντες διατελῶμεν, καὶ αὐτοὶ μεγάλοι τινὲς καὶ θαυμαστοὶ διὰ τούτων ἐσόμεθα,
καὶ τοὺς πονηροὺς ἐπισπασόμεθα ἅπαντας εἰς ἀρετὴν, καὶ τῆς μελλούσης
ἀπολαυσόμεθα ζωῆς· ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὧ ἡ δόξᾳ καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.
Ἀμήν.
|
α΄.
Γιατὶ τάχα τοὺς σέρνει μαζί του ἐνῶ φωνάζουν; Πάλι ἐδῶ θέλει νὰ μᾶς διδάξη νὰ
ἀποφεύγωμε τὴ δόξα ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὸν κόσμο. Ἦταν κοντὰ τὸ σπίτι καὶ τοὺς
ὁδηγεῖ ἐκεῖ γιὰ νὰ τοὺς θεραπεύση μακρυὰ ἀπὸ τοὺς ἄλλους. Κι αὐτὸ εἶναι φανερὸ
ἀπὸ ὅ,τι τοὺς εἶπε, νὰ μὴν ποῦν τίποτα σὲ κανένα. Καὶ δὲν εἶναι μικρὴ αὐτὴ ἡ
κατηγορία ποὺ δέχωνται οἱ Ἰουδαῖοι, ὅταν οἱ τυφλοὶ μὲ χωρὶς μάτια ἀπὸ τὴν ἀκοὴ
μονάχα δέχωνται τὴν πίστη, ἐνῶ ἐκεῖνοι ἄν καὶ βλέπουν τὰ θαύματα κι ἔχουν
μάρτυρα γιὰ ὅσα γίνονται τὴν ὅραση, τὰ ὁλότελα ἀντίθετα κάνουν. Προσέξετε καὶ
τὴν προθυμία τῶν τυφλῶν καὶ ἀπὸ τὶς κραυγὲς κι ἀπὸ τὴν ἴδια τὴ συνάντηση. Οὔτε
δηλαδὴ πλησίασαν μόνο ἀλλὰ καὶ φώναζαν δυνατὰ καὶ τίποτα δὲν ἤθελα παρὰ
εὐσπλαχνία. Τὸν ἀποκαλοῦσαν Γιὸ τοῦ Δαυΐδ, γιατὶ τὸ ὄνομα τοὺς φαινόταν
τιμητικό. Σὲ πολλὲς περιπτώσεις καὶ οἱ προφῆτες ἔτσι καλοῦσαν τοὺς βασιλιάδες,
ποὺ ἤθελαν νὰ τιμήσουν καὶ νὰ τοὺς παρουσιάσουν μεγάλους. Κι ὅταν τοὺς ὡδήγησε
στὸ σπίτι, τοὺς ἀπευθύνει δεύτερη ἐρώτηση. Σὲ πολλὲς περιπτώσεις φρόντιζε νὰ
κάνη τὶς θεραπείες του, ἀφοῦ τὸν ἱκέτευαν, γιὰ νὰ μὴ νομίση κανένας ὅτι ἀπὸ
φιλοδοξία ἔτρεχε νὰ θαυματοποιῆ. Κι ὄχι γι’ αὐτὸ μονάχα ἀλλὰ γιὰ νὰ δείξη πὼς
ἦσαν ἄξοι γιὰ τὴ θεραπεία καὶ γιὰ νὰ μὴ λένε ὅτι ἀφοῦ ἀπὸ εὐσπλαχνία ἔσωζε,
ἔπρεπε νὰ σωθοῦν ὅλοι. Ἔχει καὶ ἡ φιλανθρωπία τὴ δικαιολογία της, ποὺ προέρχεται
ἀπὸ τὴν πίστη ἐκείνων ποὺ σώζονται. Δὲ γυρεύει ὅμως ἀπ’ αὐτοὺς τὴν πίστη μόνο
γι’ αὐτό, ἀλλὰ ἐπειδὴ τὸν ἀποκάλεσαν Γιὸ του Δαυΐδ, θέλοντας νὰ τοὺς ὁδηγήση
ἀκόμα ψηλότερα καὶ διδάσκοντάς τους νὰ φαντάζωνται γιὰ ἐκεῖνον αὐτὸ ποὺ ἔπρεπε
τοὺς λέει· Πιστεύετε ὅτι μπορῶ νὰ τὸ κάμω αὐτό; Δὲν τοὺς εἶπε· πιστεύετε ὅτι
μπορῶ νὰ παρακαλέσω τὸν Πατέρα μου, ὅτι μπορῶ νὰ προσευχηθῶ ἀλλὰ ὅτι ἐγὼ μπορῶ
νὰ τὸ κάνω αὐτό. Κι ἐκεῖνοι Ναί, Κύριε, τοῦ λένε. Δὲν τὸν ἀποκαλοῦν πιὰ Γιὸ
τοῦ Δαυΐδ ἀλλὰ ἀνεβαίνουν ψηλότερα καὶ ὁμολογοῦν πὼς εἶναι Κύριος. Καὶ τότε
αὐτὸς βάζει τὸ χέρι ἀπάνω τους λέγοντας. Ἄς γίνῃ κατὰ τὴν πίστη σας. Αὐτὸ τὸ
κάνει γιὰ νὰ ἐνισχύση τὴν πίστη τους καὶ νὰ δείξη πὼς συμμετέχουν στὸ θαῦμα, καὶ
δείχνοντας ὅτι τὰ λόγια του δὲν ἦσαν γιὰ νὰ τοὺς κολακέψουν. Οὔτε εἶπε· ἄς
ἀνοίξουν τὰ μάτια σας. Ἄς σᾶς γίνη κατὰ τὴν πίστη σας. Αὐτὸ σὲ πολλοὺς ἀπὸ
ὅσους τὸν ἐπλησίασαν τὸ εἶπε, ἀπὸ φροντίδα νὰ τονίση τὴν πίστη ποὺ ἔβλεπε στὴν
ψυχὴ τους πρὶν ἀπὸ τὴν θεραπεία τοῦ σώματος. Ἔτσι καὶ σ’ ἐκείνους θὰ ἔδινε
περισσότερη τιμὴ καὶ ἄλλους θὰ τοὺς ἔκανε πιὸ πρόθυμους. Ἔτσι καὶ στὸν
παραλυτικό. Προτοῦ συσφίξη τὶς ἀρθρώσεις σηκώνει τὴν ψυχή του ποὺ ἦταν πεσμένη
λέγοντας· θάρρος παιδί μου , συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες σου . Καὶ τὴ μικρὴ κόρη,
ἀφοῦ ἀνάστησε, τὴν ἐκράτησε καὶ μὲ τὸ φαγητὸ τῆς ἔμαθε τὸν εὐεργέτη της. Καὶ
στὴν περίπτωση τοῦ ἑκατοντάρχου ἔκαμε τὸ ἴδιο, ἐξαρτῶντας τα ὅλα ἀπὸ τὴν πίστη.
Ἀλλὰ καὶ τοὺς μαθητάς του γιὰ νὰ τοὺς γλυτώσει ἀπὸ τὴν τρικυμία, τοὺς
ἐλευθέρωσε πρῶτα ἀπὸ τὴν ὀλιγοπιστία. Ἔστι λοιπὸν κι ἐδῶ. Καὶ πρὶν ἀκομα
ἐκεῖνοι φωνάξουν, ἐγνώριζε τὰ μυστικὰ τῆς ψυχῆς τους. Γιὰ νὰ δημιουργήση ὅμως
καὶ σ’ ἄλλους τὴν ἴδια προθυμία, τοὺς φανερώνει καὶ στοὺς ἄλλους, δείχοντας μὲ
τὴ θεραπεία τὴν κρυμμένη πίστη τους.
Μετὰ τὴ θεραπεία τοὺς προστάζει νὰ μὴν ποῦν σὲ κανέναν τίποτα κι ὄχι
ἁπλᾶ ἀλλὰ πολὺ ἔντονα. Τοὺς μίλησε ὁ Ἰησοῦς αὐστηρὰ καὶ τοὺς εἶπε· Προσέξετε,
νὰ μὴ μάθη κανείς. Αὐτοὶ ὅμως βγῆκαν
καὶ διέδωσαν τὴ φήμη σ’ ὅλη ἐκείνη τὴν περιοχή. Ἐκεῖνοι δὲν κρατήθηκαν ἀλλὰ
ἔγιναν κήρυκες κι εὐαγγελισταί του καὶ δὲν ἐκράτησαν τὴ διαταγὴ νὰ φυλάξουν
κρυφὸ τὸ θαῦμα. Κι ἄν ἄλλη φορὰ λέγει Πήγαινε καὶ νὰ διηγιέσαι τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ
δὲν εἶναι ἐκεῖνο ἀντίθετο μὲ τοῦτο, ἀλλὰ ὁλότελα σύμφωνο. Μᾶς μαθαίνει νὰ μὴ
λέμε τίποτα γιὰ τὸν ἑαυτὸ μας καὶ νὰ ἐμποδίζωμε ὅσους θέλουν νὰ μᾶς ἐγκωμιάζουν.
Ἄν ὅμως ἡ δόξα ἀποδιδόταν στὸ Θεό, ὄχι μόνο νὰ μὴν ἐμποδίζωμε ἀλλὰ καὶ νὰ
ἐπιβάλλωμεν νὰ γίνεται αὐτό. Ὅταν αὐτοὶ ἔβγαιναν, λέει, νὰ καὶ τοῦ φέρνουν ἕνα
μουγγό, δαιμονισμένο. Δὲν ἦταν φυσικὴ ἀσθένεια ἀλλὰ δαιμονικὴ ἐπιβουλὴ, γι’
αὐτὸ καὶ χρειάζεται νὰ τὸν φέρουν ἄλλοι. Ἀφοῦ ἦταν ἄλαλος δὲν μποροῦσε νὰ
παρακαλέση ὁ ἴδιος γιὰ τὸν ἑαυτὸ του, οὔτε ἄλλους νὰ παρακαλέση ἀφοῦ ὁ δαίμονας
εἶχε δέσει τὴ γλῶσσα καὶ μαζὶ μὲ τὴ γλῶσσα εἶχε δεσμεύσει καὶ τὴν ψυχή. Γιὰ
τοῦτο ἀπ’ αὐτὸν δὲν ζητεῖ πίστη, ἀλλὰ τὸν θεραπεύει ἀμέσως.Ὅταν βγῆκε ὁ
δαίμονας, μίλησε ὁ μουγγός. Ἐκδήλωσαν τὸ θαυμασμό τους οἱ ἄνθρωποι· ποτὲ δὲν
ξαναέγινε ἔτσι στὸν Ἰσραηλιτικὸ λαό. Αὐτὸ ποὺ πιὸ πολὺ τάραζε τοὺς Φαρισαίους
ἦταν ὅτι τὸν ἐθεωροῦσαν πρῶτο ὄχι μόνο ἀπὸ τοὺς παλιούς. Καὶ τὸν θεωροῦσαν
πρῶτο ὄχι γιατὶ θεράπευσε ἀλλὰ γιατὶ θεράπευσε εὔκολα, γρήγορα, ἄπειρες κι
ἀνίατες ἀρρώστιες. Ὁ λαὸς ἔτσι σκεφτόταν.
β΄.
Οἱ Φαρισαῖοι ὅμως ὁλότελ’ ἀντίθετα. Ὄχι μόνο διαβάλλουν ὅσα ἔγιναν, ἀλλὰ δὲν
ντρέπονται νὰ ἀντιφάσκουν στὸν ἑαυτό τους. Ἔτσι εἶναι ἡ πονηρία. Τί
ἰσχυρίζονται; Στὸν ἄρχοντα τῶν δαιμόνων βγάζει τοὺς δαίμονες. Ὑπάρχει πιὸ ἀνόητη
σκέψη ἀπ’ αὐτή; Γιατὶ βέβαια ὅπως λέει πιὸ πέρα εἶναι ἀντιφατικὸ ἕνας δαίμονας
νὰ διώχνη ἄλλον. Συνηθίζει ἐκεῖνος νὰ διοργανώνη τὰ δικά του, ὄχι νὰ τὰ διαλύη.
Ἐξ ἄλλου αὐτὸς δὲν ἔβγαζε μονάχα δαίμονα ἀλλὰ καὶ λεπροὺς ἐκαθάρισε καὶ νεκροὺς
ἀνάστησε καὶ θάλασσα κόπασε καὶ ἁμαρτίες συγχώρησε καὶ τὴ βασιλεία ἐκήρυξε καὶ
στὸν Πατέρα ὡδήγησε. Αὐτὰ οὔτε θὰ ἀποφάσιζε οὔτε θὰ μποροῦσε ποτὲ ἕνας δαίμονας
νὰ τὰ πραγματοποιήση. Γιατὶ οἱ δαίμονες ὀδηγοῦν στὰ εἴδωλα κι ἀπομακρύνουν ἀπὸ
τὸ Θεὸ καὶ μᾶς πρασύρουν ν’ ἀπιστοῦμε στὴ μέλλουσα ζωή. Ὁ δαίμονος εὐεργετεῖ,
ὅταν ὑβρίζεται, ἀφοῦ κι ὅταν δὲν ὑβρίζεται βλάπτει ἐκείνους ποὺ τὸν ὑπηρετοῦν
καὶ τὸν τιμοῦν. Ὁ Χριστὸς ὅμως κάνει τὸ ἀντίθετο. Ὕστερ’ ἀπὸ τὶς ὕβρεις καὶ τὶς
κακολογίες ἐρχόταν λέγει, στὶς πόλεις ὅλες μὲ τὴ σειρὰ καὶ τὰ χωριά, μιλῶντας
στὶς συναγωγές τους, κηρύσσοντας τὸ εὐαγγέλιο τῆς Βασιλείας καὶ θεραπεύοντας
κάθε ἀσθένεια καὶ κάθε πάθος. Κι ὄχι μόνο δὲν τοὺς ἐτιμώρησε γιὰ τὴν ἀναισθησία
τους ἀλλὰ μήτε κἄν τοὺς ἐμάλλωσε. Τὸν ἴδιο καιρὸ καὶ τὴν πραότητά του ἔδειχνε
καὶ μ’ αὐτὴ φανέρωνε τὴν κακολογία. Τὸν ἴδιο καιρὸ ἤθελε μὲ τὰ θαύματα ποὺ θ’
ἀκολουθοῦσαν νὰ δώση ἰσχυρότερη ἀπόδειξη καὶ τότε νὰ ἐπιφέρη καὶ τὸν ἔλεγχο μὲ
τοὺς λόγους του. Πήγαινε λοιπὸν μὲ τὴ σειρὰ καὶ στὶς πόλεις καὶ στὰ χωρὶα καὶ
στὶς συναγωγές τους. Καὶ μᾶς διδάσκει ἔτσι ν’ ἀμείβωμε ὅσους μᾶς ὅσους μᾶς
κακολογοῦν, ὄχι μὲ δικές μας κακολογίες ἀλλὰ μὲ πιὸ μεγάλες εὐεργεσίες. Γιατὶ
ἄν εὐεργετῆς τοὺς ὁμοδούλους σου ὅ,τι κι ἄν σοῦ κάνουν, ὄχι γιὰ τοὺς ἀνθρώπους
ἀλλὰ τὸ Θεό, μὴ σταματήσης νὰ εὐεργετῆς, γιὰ νὰ εἶναι μεγαλύτερος ὁ μισθός σου.
Γιατὶ αὐτὸς που παύει νὰ εὐεργετῆ, ὅταν τὸν κακολογήσουν δείχνει ὅτι εὐεργετοῦσε
γιὰ τὸν ἔπαινό του κι ὄχι τὸ Θεό. Γι’ αὐτὸ ὁ Χριστὸς διδάσκοντάς μας ὅτι ἀπὸ
καλωσύνη μονάχα προχωροῦσε στὸ ἔργο του, δὲν περίμενε νἀρθοῦν μόνο κοντά του, οἱ
ἄρρωστοι ἀλλὰ καὶ αὐτὸς πήγαινε ἀμέσως σ’ αὐτούς. Καὶ τοὺς πήγαινε δυὸ μέγιστα
ἀγαθά, ἕνα τὸ Εὐαγγέλιο τῆς Βασιλείας κι ἄλλο τὴ θεραπεία ὅλων τῶν ἀσθενειῶν.
Καὶ δὲν περιφρονοῦσε καμμιὰ πόλη καὶ δὲν προσπερνοῦνε κανέναν χωριό, ἀλλὰ
ἐπισκεπτόταν κάθε τόπο. Δὲ σταματᾶ ἐδῶ, ἀλλὰ προσθέτει κι ἄλλη φροντίδα. Ὅταν
εἶδε, λέει, τὸν κόσμο τοὺς λυπήθηκε ποὺ ἦσαν ταλαιπωρημένοι κι ἀπορριγμένοι σὰν
πρόβατα ποὺ δὲν εἶχαν βοσκό. Καὶ παρατηρεῖ στοὺς μαθητάς του· εἶναι πολὺς ὁ
θερισμὸς ἀλλὰ λίγοι οἱ ἐργάτες. Παρακαλέστε λοιπόν τὸν Κύριο τοῦ θερισμοῦ νὰ
βγάλη κι ἄλλους ἐργάτες στὸν θερισμό του. Προσέξετε πάλι τὴν ἔλλειψη
κενοδοξίας. Γιὰ νὰ μὴν προσελκύση ὅλους στὸν ἑαυτό του, στέλνει τους μαθητάς, ἄν
κι ὄχι μόνο γι’ αὐτό. Θέλει καὶ νὰ τοὺς ἀσκήση καὶ προπονημένους μέσα στὴν
παλαίστρα τῆς Παλαιστίνης νὰ τοὺς ἀποδώση στοὺς ἀγῶνες τῆς οἰκουμένης. Γι’ αὐτὸ
κι ὁρίζει τὴν προπόνηση μεγαλύτερη ἀπὸ τοὺς ἀγῶνες, ὅπως ταιριάζε στὴν ἱκανότητά
τους, γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσουν εὐκολότερα τοὺς ἀγῶνες ποὺ θὰ ἐπακολουθήσουν. Σὰν
ἀδύνατους νεοσσοὺς ποὺ τοὺς προετοιμάζουν οἱ γονεῖς τους γιὰ νὰ πετάξουν. Κι
ἀμέσως τοὺς κάνει θεραπευτάς σωμάτων, φυλάγοντας γι’ ἀργότερα τὴ θεραπεία τῆς
ψυχῆς ποὺ προηγεῖται. Καὶ προσέξετε πῶς δείχνει εὔκολο κι ἀπαραίτητοο τὸ
πρᾶγμα. Λέει ὅτι ὁ θερισμὸς εἶναι πολύς, ἀλλὰ οἱ ἐργάτες λίγοι. Δὲν σᾶς στέλλω
στὴ σπορά, λέει ἀλλὰ στὸ θερισμό. Τὸ ἔλεγε ἀλλοιῶς στὸν Ἰωάννη. Ἄλλοι ἔχουν
κοπιάσει καὶ σεῖς καρπωθήκατε τοὺς κόπους τους. Αὐτὰ τὰ ἔλεγε, γιὰ νὰ ἡσυχάση τὸ
πνεῦμα τους καὶ νὰ τοὺς ἐνθαρρύνη καὶ νὰ δείξη ὅτι ἔφτασε ὁ μεγαλύτερος κόπος.
Τρέχει κι ἐδῶ ἀπὸ φιλανθρωπία, ὄχι γι’ ἀμοιβή. Τοὺς λυπήθηκε ἐπειδὴ ἦσαν
ταλαιπωρημένοι κι ἀπορριγμένοι σὰν πρόβατα ποὺ δὲν εἶχαν βοσκό. Αὐτὴ ἡ
κατηγορία ἀπευθύνεται στοὺς ἄρχοντες τῶν Ἰουδαίων, γιατὶ ἄν καὶ ποιμένες,
ἐφέρονταν σὰν λύκοι. Ὄχι μονάχα δὲν βοήθησαν τὸν κόσμο ἀλλὰ κατάστρεφαν καὶ
τὴν προκοπή του. Ἐνῶ λοιπὸν ὁ κόσμος ἐθαύμαζαν κι ἔλεγαν ποτὲ δὲ θὰ ξανάγινε
αὐτὸ στὸν Ἰσραηλιτικό λαό, αὐτοὶ ἔλεγαν τ’ ἀντίθετα, ὅτι στὸ ἄρχοντα τῶν
δαιμόνων βγάζει τὰ δαιμόνια. Ἐργάτες πάλι ἐδῶ ἀποκαλεῖ τοὺς δώδεκα μαθητάς. Καὶ
μὲ τὸ νὰ πῆ οἱ ἐργάτες εἶ ναι λίγοι, τοὺς πρόσθετε κι ἄλλους; Ὄχι, ἁπλῶς
ἀπέστειλε αὐτούς. Καὶ γιατὶ ἔλεγε παρακαλέστε τὸν Κύριο τοῦ θερισμοῦ νὰ βλάλη
στὸ θερισμό του ἐργάτες, χωρὶς νὰ προσθέση κανένα στὴ δωδεκάδα τους; Γιατὶ καὶ
δώδεκα ποὺ ἦσαν, τοὺς εἶχε κάμει πολλούς, ὄχι ἐπειδὴ αὔξησε τὸν ἀριθμὸ τους ἀλλὰ
γιατὶ τοὺς ἐχάρισε τὴ δύναμη.
γ΄
Κι ὕστερα δείχοντας πόσο μεγάλο εἶναι τὸ δῶρο τοὺς προτρέπει· Παρακαλέστε τὸν
Κύριο τοῦ θερισμοῦ καὶ ὑπονοεῖ τὸν ἑαυτὸ του ποὺ ἔχει τὸ κῦρος. Γιατὶ ὅταν τοὺς
εἶπε παρακαλέστε τὸν Κύριο τοῦ θερισμοῦ τοὺς χειροτονεῖ ἀμέσως, ὑπενθυμίζοντάς
τους καὶ τοὺς λόγους τοῦ Ἰωάννη καὶ τὸ ἁλώνι καὶ τὸ λίχνισμα καὶ τὸ ἄχυρο καὶ τὸ
σιτάρι. Ἀπ’ αὐτὸ φαίνεται ὅτι γεωργὸς εἶναι ὁ ἴδιος, ὁ ἴδιος Κύριος τοῦ θερισμοῦ
καὶ πάλι ὁ Κύριος τῶν προφητῶν. Γιατὶ ἄν ἔστειλε νὰ θερίσουν, εἶναι φανερὸ ὅτι
δὲν ἔστειλε νὰ θερίσουν τὰ ξένα ἀλλὰ ὅσα ἔβαλε νὰ σπείρουν οἱ προφῆτες του. Καὶ
δὲν τοὺς ἐνθάρρυνε μόνο μὲ τὸν τρόπο αὐτόν, μὲ τὸ νὰ καλέση θερισμὸ τὴν ὑπηρεσία
τους ἀλλὰ καὶ μὲ τὸ νὰ τοὺς κάμη ἱκανοὺς γιὰ τὴν ὑπηρεσία τους. Καὶ ἀφοῦ κάλεσε
τοὺς δώδεκα μαθητάς του, τοὺς ἔδωσε ἐξουσία πάνω σ’ ἀκάθαρτα πνεύματα, ὥστε νὰ
μποροῦν νὰ βγάζουν καὶ νὰ θεραπεύουν κάθε ἀσθένεια καὶ κάθε πάθος. Δὲν τοὺς
εἶχε ἀκομα δοθῆ τὸ Πνεῦμα. Κι αὐτὸ ἐπειδὴ ὁ Ἰησοῦς δὲν εἶχε ἀκόμη δοξασθῆ, ὅπως
λέει. Πῶς λοιπὸν ἔβγαζαν τὰ πνεύματα; Μὲ τὴ δύναμη τῆς διαταγῆς καὶ τῆς ἐξουσίας
του. Προσέξετε καὶ τὴν κατάλληλη ὥρα τῆς ἀποστολῆς. Δὲν τοὺς ἔστειλε ἀπὸ τὴν
ἀρχὴ ἀλλὰ ἀφοῦ σὲ ἐπαρκὴ βαθμὸ τὸν εἶχαν ἀκολουθήση καὶ εἶδαν καὶ τὸ νεκρὸ νὰ
ἔχη ἀναστήσει καὶ τὴ θάλασσα νὰ ἔχη ἐπιτιμήσει καὶ τοὺς δαίμονες νὰ ἔχη βγάλει
καὶ τὸν παραλυτικὸ νὰ ἔχη σφίξει, καὶ τὶς ἁμαρτίες νὰ ἔχη συγχωρήσει καὶ τὸν
λεπρὸ νὰ τὸν ἔχη καθαρίσει κι ἀφοῦ εἶχαν λάβει ἱκανοποιητικὴ ἀπόδειξη γιὰ τὴ
δύναμή του καὶ μ’ ἔργα καὶ μὲ λόγους, τότε μόνο τοὺς στέλλει. Καὶ πάλι δὲν τοὺς
στέλλει σὲ ἀποστολὴ ἐπικίνδυνη –κανένας κίνδυνος δὲν ἦταν στὴν Παλαιστίνη-ἀλλὰ
πρέπει ν’ ἀντιμετωπίσουν κακολογίες μονάχα. Ὡστόσο προλέγει καὶ τοὺς κινδύνους
προετοιμάζοντάς τους ἀπὸ πιὸ μπρὸς καὶ μὲ τὴν ἀδιάκοπη ὑπόμνηση τοὺς δημιουργεῖ
διάθεση ἀγωνιστική. Κι ὡς τώρα δύο ζεύγη ἀποστόλων ἀνάφέρει, τοῦ Πέτρου καὶ τοῦ
Ἰωάννη, κι ἔπειτα ἀπ’ αὐτοὺς ἔδειξε ὅτι εἶχε κληθῆ ὁ Ματθαῖος· γιὰ τὴν κλήση καὶ
τὴν ὀνομασία ὅμως τῶν ἄλλων καθόλου δὲν εἶχε μιλήσει. Γι’ αὐτὸ ἐδῶ ἀναγκαστικὰ
παραθέτει τὸν κατάλογο καὶ τὸν ἀριθμό τους καὶ μᾶς γνωρίζη τὰ ὀνόματά τους μ’
αὐτὸν τὸν τρόπο· τῶν δώδεκα ἀποστόλων τὰ ὀνόματα εἶναι αὐτά: Πρῶτος ὁ Σίμων ποὺ
λέγεται Πέτρος. Ἦταν ἄλλος ὁ Σίμων, ὁ Κανανίτης. Κι ὁ Ἰούδας ὁ Ἰσακριώτης καὶ ὁ
Ἰούδας τοῦ Ἰακώβου· καὶ ὁ Ἰάκωβος τοῦ Ἀλφαίου καὶ ὁ Ἰάκωβος τοῦ Ζεβεδαίου. Ὁ
Μᾶρκος τοὺς ἀναφέρει κι ἀνάλογα μὲ τὴν ἀξία τους ὕστερ’ ἀπὸ τοὺς δυὸ κορυφαίους
βάζει τὸν Ἀνδρέα. Ὁ Μαθαῖος ὅμως ἀδιαφορεῖ γι’ αὐτὸ καὶ βάζει πρὶν ἀπὸ τὸν ἑαυτὸ
του τὸν Θωμᾶ ποὺ ἦταν πολὺ κατώτερός του. Ἀλλὰ ἄς δοῦμε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τὸν
κατάλογο. Πρῶτος, ὁ Σίμων ποὺ λέγεται Πέτρος καὶ ὁ Ἀνδρέας ὁ ἀδελφὸς του. Δὲν
εἶναι κι αὐτὸ μικρὸ ἐγκώμιο. Τὸν ἕνα τὸν ὠνόμασε ἀπὸ τὴν ἀρετή του, τὸν ἄλλο ἀπὸ
τὴν εὐγένεια τοῦ τρόπου. Ἔπειτα ὁ Ἰάκωβος τοῦ Ζεβεδαίου καὶ ὁ ἀδελφὸς τοῦ
Ἰωάννης. Βλέπετε πὼς δὲν τοὺς βάζει κατὰ τὴν ἀξία τους. Ἐγὼ νομίζω πὼς ὁ
Ἰωάννης δὲν εἶναι μόνο ἀνώτερος ἀπὸ τοὺς ἄλλους, ἀλλὰ κι ἀπὸ τὸν ἀδελφό του.
Ὕστερα πρόσθετε τὸ Φίλιππο καὶ Βαρθολομαῖο, τὸ Θωμᾶ καὶ τὸ Ματθαῖο τὸν
τελώνη. Ὁ Λουκᾶς ἀντίθετα βάζει τὸ Ματθαῖο πρὶν ἀπὸ τὸ Θωμᾶ. Ἔπειτα ὁ
Ἰάκωβος τοῦ Ἀλφαίου. Γιατὶ ἦταν ὅπως εἶπα καὶ τοῦ Ζεβεδαίου. Κι ὕστερα ἀφοῦ
εἶπε τὸν Λεββαῖο ποὺ ὠνομάστηκε Θαδδαῖος καὶ τὸ Σίμωνα τὸ ζωλωτή, ποὺ τὸν
ἀποκαλεῖ καὶ Κανανίτη, ἔρχεται καὶ στὸν προδότη. Μίλησε γι’ αὐτὸν ὄχι σὰν
κανένας ποὺ τὸν μισοῦσε καὶ τὸν πολεμοῦσε ἀλλὰ σὰν κάποιος, ποὺ γράφει ἱστορία.
Δὲν εἶπε ὁ ἄθλιος καὶ πανάθλιος ἀλλὰ ἀπὸ τὴν πατρίδα του τὸν εἶπε Ἰούδα
Ἱσκαριώτη. Ἦταν κι ἄλλος Ἰούδας ὁ λεγόμενος Λεββαῖος καὶ Θαδδαῖος ποὺ ὁ Λουκᾶς
λέει ὅτι ἦταν τοῦ Ἰακώβου. Ἰούδας τοῦ Ἰακώβου. Ξεχωρίζοντάς τον αὐτὸν λέει αὐτὸν
λέει Ἰούδας ὁ Ἰσκαριώτης ποὺ τὸν παράδωσε. Καὶ δὲν ντρέπεται λέγοντας, αὐτὸς ποὺ
τὸν παράδωσε κι ὅλα. Ἔτσι ποτὲ δὲν ἔκρυβαν ἀκόμα γι’ αὐτὰ ποὺ θεωροῦσαν
αἰσχρά. Πρῶτος ἀπ’ ὅλους καὶ κορυφαῖος ὁ ἀγράμματος, ὁ ἄγνωστος. Ἀλλὰ ἄς δοῦμε
καὶ σὲ ποιοὺς τοὺς στέλλει. Αὐτοὺς τοὺς δώδεκα, λέει, ἔστειλε ὁ Ἰησοῦς. Ποιοὶ
ἦσαν αὐτοί; Οἱ ψαράδες, οἱ τελῶνες. Γιατὶ τέσσερις ἦσαν ψαράδες, καὶ δύο
τελώνες, ὁ Ματαθαῖος καὶ ὁ Ἰάκωβος· ὁ ἕνας ἦταν καὶ προδότης. Καὶ τί τοὺς λέει;
Χωρὶς περιστροφές τοὺς παραγγέλλει· Μὴ βαδίσετε τὸ δρόμο πρὸς τοὺς πρὸς τοὺς
εἰδωλολατρικοὺς λαοὺς καὶ σὲ πόλη Σαμαρειτικὴ μὴν μπῆτε· κατευθυνθῆτε μᾶλλον
πρὸς τὰ πρόβατα τὰ παραστρατημένα ἀπὸ τὸ σπίτι τοῦ Ἰσραήλ. Μὴ νομίσετε, ἐπειδὴ
μὲ βρίζουν καὶ μὲ φωνάζουν δαιμονισμὲνο ὅτι τοὺς μισῶ καὶ τοὺς ἀποστρέφομαι.
Αὐτοὺς πρώτους ἐνδιαφέρομαι νὰ διορθώσω, καὶ ἀπὸ ὅλους τοὺς ἄλλους παίρνοντάς
σας σ’ αὐτοὺς σᾶς στέλλω δασκάλους καὶ γιατρούς. Κι ὄχι μόνο σᾶς ἐμποδίζω νὰ
κηρύξετε σ’ ἄλλους πρὶν ἀπ’ αὐτοὺς, ἀλλὰ δὲ σᾶς ἐπιτρέπω μήτε τὸ δρόμο νὰ
πατήσετε ποὺ ὁδηγεῖ σ’ αὐτοὺς μήτε σὲ καμμιὰ πόλη τους νὰ μπῆτε.
δ΄.
Γιατὶ κι οἱ Σαμαρεῖτες εἶναι ἀντίθετοι μὲ τοὺς Ἰουδαίους. Μόλο ποὺ ἦσαν πιὸ
εὔκολοι, γιατὶ ἦσαν πολὺ πιὸ κατάλληλο στὴν πίστη ἐνῶ οἱ Ἑβραῖοι ἦσαν
δυσκολώτεροι, τοὺς στέλλει ὡστόσο στοὺς σκληρότερους, δείχνοντας ὅτι αὐτοὺς
φροντίζει καὶ κλείνοντας τὰ στόματα τῶν Ἰουδαίων καὶ προετοιμάζοντας τὸ δρόμο μὲ
τὴ διδασκαλία τῶν ἀποστόλων. Αὐτὸ γιὰ νὰ μὴν τὸν κατηγοροῦν, πάλι, ὅτι πῆγαν
στοὺς εἰδωλολάτρες καὶ φανῆ πὼς ἔχουν βάσιμη δικαιολογία ν’ ἀπομακρυνθοῦν ἀπ’
αὐτὸν καὶ νὰ τὸν ἀποστραφοῦν. Καὶ τοὺς ἀποκαλεῖ πρόβατα ποὺ παραστράτησαν, ὄχι
ποὺ πήδησαν τὴν μάντρα καὶ ἔφυγαν, ἐφευρίσκοντας ἀπὸ παντοῦ τρόπους νὰ τοὺς
συγχωρήση καὶ προσπαθῶντα νὰ προσελκύση τὴ συμπάθειά τους. Πηγαίνετε, τοὺς λέει,
καὶ κηρύξετε ὅτι Εἶναι κοντὰ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Εἴδατε μεγαλεῖο ἀποστολῆς;
Εἴδατε πῶς εἶναι τὸ ἀποστολικό ἀξίωμα;Δὲν παίρνουν διαταγὴ νὰ μιλήσουν γιὰ
τίποτα τὸ αἰσθητό, οὔτε ὅπως ἐκεῖνα ποὺ ἔλεγαν οἱ γύρω ἀπὸ τὸν Μωυσῆ καὶ τοὺς
προφῆτες, ἀλλὰ πράγματα καινούργια καὶ παράδοξα. Δὲν ἐκήρυτταν τέτοια ἐκεῖνοι
ἀλλὰ τὴ γῆ καὶ τὰ ἀγαθὰ τῆς γῆς. Ἐνῶ αὐτοὶ ἐδῶ τὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν κι ὅλα
ὅσα ὑπάρχουν ἐκεῖ. Καὶ δὲν εἶναι μόνο ἀπὸ τὴ διδασκαλία ἀνώτεροι ἀλλὰ κι ἀπὸ τὴν
ὑπακοὴ. Οὔτε ὀπισθοχωροῦν οὔτε διστάζουν ὅπως οἱ παλιοί. Ἀλλὰ μολονότι ἀκοῦν γιὰ
κινδύνους καὶ πολέμους καὶ ἀνυπόφορα δεινὰ, μὲ πολλλὴν ὑπακοὴν δέχονται τὶς
διαταγές, ἀφοῦ εἶναι κήρυκες τῆς βασιλείας. Καὶ γιατὶ εἶναι παράξενο, λέγει, ποὺ
ὑπάκουσαν, ἀφοῦ δὲν κηρύττουν κανένα δυσάρεστο καὶ δύσκολο; Ἀλήθεια, δὲν εἶχαν
πάρει καμμιὰ δύσκολη διαταγή; Δὲν ἀκοῦτε γιὰ τὶς φυλακίσεις, τὶς σταυρώσεις,
τοὺς ἐμφυλίους πολέμους, τὸ μῖσος ὅλων, ὅλα αὐτά, ποὺ λίγο πιὸ πέρα τοὺς ἔλεγε
ὅτι θὰ ὑποστοῦν; Τοὺς ἔστελνε νὰ γίνουν γιὰ τοὺς ἄλλους πρόξενοι καὶ κήρυκες
μύριων, ἀγαθῶν, οἱ ἴδιοι ὅμως ἔλεγε καὶ προφήτευε ὅτι θὰ πάθουν ἀθεράπευτα
δεινά. Ὕστερα γιὰ νὰ τοὺς δώση κῦρος λέγει· Θεραπεύετε τοὺς ἄρρωστους,
καθαρίζετε τοὺς λεπρούς, βγάζετε τοὺς δαίμονες· πήρατε δωρεὰ τὸ χάρισμα· δωρεὰ
μοιράσετέ το. Προσέξετε πῶς φροντίζει γιὰ τὴ συμπεριφορά τους, καθόλου λιγώτερο
ἀπὸ ὅ,τι γιὰ τὰ θαύματα, δείχνοντας ὅτι τὰ θαύματα χωρὶς τὴ συμπεριφορὰ δὲν
εἶναι τίποτα. Τοὺς περιορίζει λεγοντάς τους· δωρεὰ πήρατε τὸ χάρισμα, δωρεὰ
μοιράστε το. Τοὺς προετοιμάζει νὰ εἶναι καθαροὶ ἀπὸ φιλοχρηματία. Κι ὕστερα γιὰ
νὰ μὴ νομισθῆ πὼς εἶναι δικό τους κατόρθωμα καὶ ὑπερηφανευθοῦν ἀπὸ τὰ θαύματα
ποὺ θὰ γίνουν τοὺς λέει· Δωρεὰ πήρατε τὸ χάρισμα, δωρεὰ μοιράστε το. Τίποτα δὲν
χαρίζετε σεῖς σ’ ἐκείνους ποὺ σᾶς δέχονται. Γιατὶ δὲν ἐπληρώσατε γιὰ νὰ τὰ
πάρετε, οὔτε ποὺ κοπιάσατε· εἶναι δικό μου χάρισμα σὲ σᾶς. Ἔτσι λοιπὸν δῶστε καὶ
σὲ κείνους. Οὔτε μπορεῖτε νὰ βρῆτε τιμὴ ποὺ νὰ τοὺς ἀξίζη. Ὕστερα ἀποσπῶντας
ἀμέσως τὴ ρίζα τῶν κακῶν λέει· Μὴν ἀποκτήσετε χρυσάφι, οὔτε ἄργυρο, οὔτε χαλκὸ
στὶς ζῶνες σας, μήτε σάκκο γιὰ τὸ ταξίδι μήτε δύο χιτῶνες, μήτε παπούτσια, μήτε
ραβδί. Δὲν εἶπε μὴν πάρετε μαζί σας, ἀλλὰ κι ἄν εἶναι δυνατὸ νὰ πάρετε ἀπὸ
ἀλλοῦ, ἀποφύγετε τὴν κακὴ ἀσθένεια. Πολλὰ κατώρθωσε μὲ αὐτό. Πρῶτα ἀπομάκρυνε
ἀπὸ τοὺς μαθητὰς κάθε ὑποψία. Δεύτερο τοὺς ἐλευθέρωνε ἀπὸ κάθε φροντίδα, ὥστε ν’
ἀφιερώνουν ὅλο τὸν καιρό τους στὴ διδασκαλία· τρίτο, τοὺς ἐμάθαινε τὴ δύναμή
του. Αὐτὸ ἀκριβῶς τοὺς λέει ἔπειτ’ ἀπὸ αὐτό· Μὴ στερηθήκατε ἀπὸ τίποτα, ὅταν σᾶς
ἔστειλα γυμνοὺς καὶ ξυπόλυτους; Δὲν τοὺς εἶπε ἀμέσως μὴν ἀποκτήσετε, ἀλλὰ ὅταν
τοὺς εἶπε καθαρίζετε λεπρούς, βγάζετε δαιμόνια, τότε εἶπε· Μὴν ἀποκτήσετε
τίποτα· δωρεὰ πήρατε τὸ χάρισμα, δωρεὰ μοιράστε το. Τοὺς ἔδινε ἐκεῖνο ποὺ ἦταν
συμφέρον καὶ ἔπρεπε κι ἦταν δυνατό. Θὰ ἔλεγε ἵσως κανένας ὅτι ἴσως τὰ ἄλλα εἶναι
δικαιολογημένα. Ἀλλὰ τὸ νὰ μὴ ἔχουν σάκκο στὸ ταξίδι, οὔτε δύο χιτῶνες, οὔτε
ραβδί, οὔτε ὑποδήματα, γιὰ ποιό λόγο τὰ πρόσταξε; Ἐπειδὴ ἤθελε νὰ τοὺς ἀσκήση
στὴν τελειότητα. Πιὸ πάνω οὔτε γιὰ τὴν ἄλλη μέρα δὲν τοὺς ἄφησε νὰ φροντίζουν.
Ἔτσι ἔπρεπε, ἀφοῦ θὰ τοὺς ἔστελνε δασκάλους στὴν οἰκουμένη. Γι’ αὐτὸ τοὺς βγάζει
μέσα ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη φύση τους ἀγγέλους, γιὰ νὰ πῶ ἔτσι. Ἀπὸ κάθε βιοτικὴ
φροντίδα τοὺς ἐλευθερώνει, γιὰ νὰ κατέχωνται ἀπὸ μιὰ φροντίδα μονάχα, τῆς
διδασκαλίας καὶ πιὸ καλὰ κι ἀπ’ αὐτὴν ἀκόμα τοὺς ἐλευθερώνει λέγοντας· Μὴ
φροντίσετε ὡς καὶ τί θά πῆτε. Ὥστε αὐτὸ ποὺ φαίνεται πὼς εἶναι ἐνοχλητικὸ καὶ
βαρὺ, αὐτὸ τὸ κάνει ὁλότελα εὔκολο καὶ ἐλαφρύ. Τίποτα δὲν τοὺς δημιουργεῖ τόσο
καλὴ διάθεση, ὅσο τὸ ὅτι ἔχουν ἀπαλλαγῆ ἀπὸ φροντίδες καὶ μέριμνες. Καὶ μάλιστα
ὅταν μποροῦν νὰ μὴ στεροῦνται τίποτα χωρὶς αὐτὲς μὲ τὴν παρουσία μόνο τοῦ Θεοῦ
ποὺ θὰ γίνεται τὸ πᾶν γι’ αὐτούς. Καὶ γιὰ νὰ μὴ λένε· Ἀπὸ ποῦ θὰ βροῦνε τὴν
τροφὴ ποῦ μᾶς χρειάζεται; Δεν τοὺς λέει· Ἀκούσατε ποὺ σᾶς εἶπα πιὸ μπροστὰ
παρατηρήσετε τὰ πουλιὰ τοὐρανοῦ. Δὲν ἦταν ἀκόμα σὲ θέση νὰ πραγματοποιήσουν αὐτὴ
τὴ διαταγή. Τοὺς εἶπε κάτι ἄλλο πολὺ κατώτερο· εἶναι ἄξιος τῆς τροφῆς του ὁ
ἐργάτης. Τοὺς ἐδήλωσε ἔτσι ὅτι ἀπὸ τοὺς μαθητάς τους ἔπρεπε νὰ τρέφωνται. Κι
ἔτσι οὔτε αὐτοὶ θὰ ὑπερηφανεύονταν εἰς βάρος τῶν μαθητῶν τους, ἐπειδὴ τάχα τους
τὰ ἔδιναν ὅλα καὶ τίποτα δὲν ἔπαιρναν ἀπ’ αὐτοὺς κι οὔτε πάλι ἐκεῖνοι θ’
ἀπομακρύνονταν ἐπειδὴ θὰ τοὺς περιφρονοῦσαν ἐκεῖνοι.
ε΄
Ἔπειτα γιὰ νὰ μὴ λένε μᾶς προτρέπεις νὰ ζητιανεύωμε γιὰ νὰ ζοῦμε καὶ νὰ
ντρέπωνται γι αὐτό, παρουσιάζει τὸ πρᾶγμα σὰν ὀφειλή, αὐτοὺς τοὺς καλεῖ ἐργάτες
κι ὅ,τι τοὺς δίνουν μισθό. Μὴ νομίσετε λέει, ἐπειδὴ ἡ ἐργασία σας ἐκδηλώνετεαι
μὲ λόγους, ὅτι εἶναι μικρὴ ἡ εὐεργεσία ποὺ κάνετε. Γιατὶ ἔχει τοὺς κόπους της
καὶ ὅ,τι δώσουν ἐκεῖνοι ποὺ τὴ δέχονται, δὲν τὸ δίνουν χάρισμα ἀλλὰ σὰν ἀμοιβή.
Γιατὶ ὁ ἐργάτης εἶναι ἄξιος τῆς τροφῆς του. Αὐτὸ τὸ εἶπε, ὄχι ἐπειδὴ ἤθελε νὰ
παρουσιάση ὅτι ἀξιζουν τότο πολὺ οἱ ἀποστολικοί κόποι. Μακρυὰ ἀπὸ τέτοια σκέψη.
Ἀλλὰ καὶ γιὰ κείνους νομοθετεῖ νὰ μὴ ζητοῦν τίποτε περισσότερο καὶ αὐτοὺς ποὺ
δίνουν θέλει νὰ πείση ὅτι δὲν τὰ κάνουν ἀπὸ γενναιοδωρία ἀλλὰ γιατὶ ὀφείλουν.
Καὶ σ’ ὅποια πόλη καὶ χωριὸ μπῆτε ἐξετάσετε ποιὸς εἶναι ἄξιος μέσα σ’ αὐτὴ καὶ
μείνετε ἐκεῖ ὥσπου νὰ φύγετε. Ἐπειδὴ σᾶς εἶπα· Ἀξίζει ὁ ἐργάτης τὴν τροφή του,
τοὺς λέει δὲ σᾶς ἄνοιξα ὅλων τὶς θύρες. Ἀλλὰ κι ἐδῶ νὰ δείχνετε πολλὴ προσοχή.
Αὐτὸ καὶ τὴ φήμη σας θὰ ὠφελήση ἀλλὰ καὶ τὴ συντήρησή σας. Ἄν εἶναι ἄξιος θὰ σᾶς
δώση τροφή. Καὶ μάλιστα ὅταν δὲν τοῦ γυρεύετε τίποτα περισσότερο ἀπὸ τὰ
ἀπαραίτητα. Καὶ δὲν προστάζει νὰ ζητοῦν τοὺς ἄξιους μόνο ἀλλὰ καὶ νὰ μὴν
ἀλλάζουν σπίτια, ὥστε μήτε αὐτὸς ποὺ φιλοξενεῖ νὰ στενοχωρῆται μήτε οἱ ἴδιοι νὰ
φημισθοῦν πὼς ζῆτοῦν τὸ καλὸ φαγητὸ καὶ τὴν ἄνεσή τους. Τὸ ἐφανέρωσε αὐτὸ
λέγοντας· Μένετε ἐκεῖ ὥσπου νὰ φύγετε. Βλέπετε πῶς αὐτοὺς τοὺς κάνει
διακριτικοὺς καὶ αὐτοὺς ποὺ τοὺς φιλοξενοῦν πρόθυμους, δείχνοντας ὅτι αὐτοὶ
εἶναι πιὸ πολὺ οἱ κερδισμένοι καὶ ἀπὸ τὴν ἄποψη τῆς ὑπολήψεως καὶ τῆς ὠφέλειας;
Στὴ συνέχεια τὸ ἴδιο πάλι ἀναπτύσσοντας τοὺς λέει· Ὅταν μπαίνετε σ’ ἕνα σπίτι θὰ
τοῦ ἀπευθύνετε χαιρετισμό. Κι ἄν εἶναι ἄξιο τὸ σπίτι καλά. Εἰδεμὴ θὰ γυρίση σὲ
σᾶς ὁ χαιρετισμὸς σας. Βλέπετε ὡς ποιὸ σημεῖο φτάνουν οἱ συμβουλές του; Εἶναι
πολὺ φυσικὸ, ἀφοῦ τοὺς προετοιμάζει γιὰ ἀγωνιστὰς τῆς εὐσέβειας καὶ κήρυκες τῆς
οἰκουμένης. Κι ἔτσι δίνοντάς τους ἕνα πνεῦμα μετριοπάθειας καὶ κάνοντάς τους
ἄξιους νὰ δεχτοῦν τὴ συμπάθειά τους λέει· Ὅταν βγαίνετε ἀπὸ τὸ σπίτι ἤ τὴν πόλη
ἐκείνη ποὺ τυχὸν δὲ θὰ σᾶς δεχτῆ καὶ δὲ θ’ ἀκούσουν τὸ λόγο σας, τινάξετε τὴ
σκόνη ἀπὸ τὰ πόδια σας. Σὰς βεβαιώνων ὅτι περισσότερη ἀνοχὴ θὰ ἔχουν τὰ Σόδομα
καὶ τὰ Γόμορα κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς κρίσεως παρὰ ἡ πόλη αὐτή. Τοὺς λέει· Ἐπειδὴ
διδάσκετε, μὴν περιμένετε γι’ αὐτὸ ἀπὸ τοὺς ἄλλους νὰ σᾶς χαιρετοῦν ἀλλὰ σεῖς
πρῶτοι ν’ ἀποδίδετε τιμή. Κι ἔπειτα δείχνοντας ὅτι δὲν πρόκειται γιὰ χαιρετισμὸ
ἄδειο ἀλλὰ γιὰ εὐλογία τοὺς λέει· ἄν εἶναι ἄξιο τὸ σπίτι θὰ πάη σ’ αὐτό. Ἄν
ὅμως ὑβρίζη, πρώτη τιμωρία ποὺ δὲν θὰ ἀπολαύση εἶναι ἡ εἰρήνη καὶ δεύτερη θὰ
πάθη τὴ συμφορὰ τῶν Σοδόμων. Καὶ τὶ σᾶς ἐνδιαφέρει ἐσᾶς ἡ τιμωρία τους; Θὰ
ἔχετε τὰ σπίτια τῶν ἄξιων. Καὶ ἡ συμβουλή, τινάξετε τὴ σκόνη ἀπὸ τὰ πόδια σας,
τί νόημα ἔχει; Ἤ γιὰ νὰ δείξουν ὅτι τίποτα δὲν ἐδέχτηκαν ἀπ’ αὐτούς ἤ νὰ δοθῆ
μαρτυρία γιὰ τὴ μακρὰ ὁδοιπορία τους, ποὺ ἔκαναν γι’ αὐτούς. Σεῖς ὅμως
προσέξετε πὼς δὲν τοὺς δίδει ἀκόμα ὅλα. Οὔτε τοὺς παραχωρεῖ τὴν ἱκανόητητα τῆς
προγνώσεως, ὥστε νὰ μάθουν ποιός εἶναι ἄξιος καὶ ποιός ὄχι. Ἀλλὰ προστάζει νὰ
παρητηροῦν, νὰ περιμένουν τὴν πεῖρα. Καὶ πῶς αὐτὸς ἔμεινε στοῦ τελώνη; Ἐπειδὴ
ἔγινε ἄξιος μὲ τὴ μεταβολή του. Σεῖς ὅμως ἐξετάσετε πῶς ἀφοῦ τοὺς γύμνωσε ἀπ’
ὅλα τοὺς τἄδωσε ὅλα, ἀφοῦ τοὺς ἐπέτρεψε νὰ μένουν στὰ σπίτια τῶν μαθητῶν τους
καὶ νὰ μπαίνουν σ’ αὐτὰ χωρὶς νὰ ἔχουν τίποτα. Ἔτσι κι ἀπὸ τὴν φροντίδα
ἐλευθερώνονταν κι ἐκείνους τοὺς ἔπειθεν ὅτι ἀποκλειστικὰ γιὰ τὴ σωτηρία τους,
εἶχαν ἔλθει, ἀφοῦ δὲν ἔφερναν τίποτα καὶ ἀφοῦ δὲν ζητοῦσαν τίποτα περισσότερο
ἀπὸ τ’ ἀπαραίτητα κι ἀφοῦ δὲν πήγαιναν στὰ σπίτια ὅλων γενικά. Δὲν ἤθελε νὰ
λάμπουν ἀπὸ τὰ θαύματα μόνο ἀλλὰ καὶ πρὶν ἀπ’ αὐτὰ ἀπὸ τὴν ἀρετή τους. Γιατὶ
δὲν χαρακτηρίζει σὰν πνευματικὴ ζωή τίποτ’ ἄλλο ὅσο τὴ λιτότητα καὶ τὴ δυνατὴ
ἔλλειψη ἀναγκῶν. Αὑτὸ τὸ γνώριζαν καὶ οἱ ψευδοπόστολοι. Γι’ αὐτὸ κι ὁ Παῦλος
ἔλεγε· Γιὰ νὰ βρεθοῦν στὸ ἴδιο σημεῖο μ’ ἐμᾶς, ἐκεῖ ἀκριβῶς ποὺ αὐτοὶ
καυχιοῦνται. Κι ἄν σὲ ξένο τόπο καὶ σ’ ἄγνωστους ἀνθρώπους δὲν πρέπει νὰ ζητῆς
τίποτα περισσότερ ἀπὸ τὴν καθημερινὴ τροφή, πολὺ περισσότερο δὲν πρέπει, ἄν
μένης σπίτι σου.
στ΄. Αὐτὰ ἄς μὴν τ’ ἀκοῦμε μονάχα ἀλλὰ κι ἄς τὰ μιμούμαστε. Γιατὶ
δὲν ἔχουν λεχθῆ γιὰ τοὺς ἀποστόλους μόνο ἀλλὰ καὶ γιὰ τοὺς κατόπιν ἁγίους. Ἄς
γίνωμε λοιπὸν ἄξιοι νὰ τοὺς ὑποδεχτοῦμε. Γιατὶ ἀπὸ τὴ διάθεση ἐκείνων ποὺ
ὑποδέχονται ἔρχεται αὐτὴ ἡ εἰρήνη καὶ πάλι πετάει καὶ φεύγει. Δὲ γίνεται αὐτὸ
μόνο ἀπὸ τὴν εἰλικρίνεια ἐκείνων ποὺ τὴ διδάσκουν ἀλλὰ κι ἀπὸ τὴν ἀξία ἐκείνων
ποὺ τὴν παίρνουν. Κι ἄς μὴ θεωροῦμε μικρὴ ζημία νὰ μὴν ἀπολαύσωμε τὴν τέτοια
εἰρήνη. Αὐτὴν ὁ προφήτης ποραναγγέλλει λέγοντας· Ὡραῖα τὰ πόδια αὐτῶν ποὺ
εὐαγγελίζονται τὴν εἰρήνη. Ἔπειτα ἑρμηνεύοντας τὴν ἀξία της πρόσθεσε, ἐκείνων
ποὺ εὐαγγελίζονται τὰ ἀγαθά. Αὐτὴν καὶ ὁ Χριστὸς παρουσίασε, ὅτι εἶναι μεγάλη
λέγοντας· Σᾶς ἀφήνω εἰρήνη, τὴν εἰρήνη μου σᾶς δίνω. Καὶ πρέπει νὰ κάνωμε τὸ
πᾶν, ὥστε νὰ τὴν ἀπολαύσωμε καὶ στὸ σπίτι καὶ στὴν ἐκκλησία. Γιατὶ καὶ τὴν
ἐκκλησία ὁ προϊστάμενος δίνει εἰρήνη. Καὶ τοῦτο γίνεται ἐκείνου τύπος καὶ
πρέπει νὰ δεχώμαστε τὸν ἱερέα μὲ ὅλην τὴν προθυμία πρὶν ἀπὸ τὴν τράπεζα. Γιατὶ
ἄν εἶναι βαρὺ νὰ μὴ μεταδίδης ἀπὸ τὴν τράπεζα, πολὺ βαρύτερο εἶναι ν’ ἀποφεύγης
ἐκεῖνον ποὺ μιλᾶ. Γιὰ μᾶς κάθεται ὁ ἱερέας, γιὰ μᾶς ὁ δάσκαλος· μοχθοῦν καὶ
ταλαιπωροῦτναι. Τί θὰ μπορέσωμε λοιπὸν ν’ ἀπολογηθοῦμε, ἀφοῦ δὲν τοῦ δίδομε
μήτε τὴν φολοξενία ποὺ ἐπιβάλλει ἡ ἀκρόασή του; Σπίτι ὅλων εἶναι ἡ ἐκκλησία, κι
ἀφοῦ μπῆτε σεῖς ἐρχόμαστε ἐμεῖς διατηρῶντας τὸ παράδειγμα ἐκείνων. Γι’ αὐτὸ καὶ
εὐχόμαστε κοινὴ σ’ ὅλους σας τὴν εἰρήνη εὐθὺς μόλις μποῦμε, σύμφωνα μὲ τὴ
συνήθεια ἐκείνη. Κανένας λοιπὸν ὅταν μποῦν οἱ ἱερεῖς κι οἱ διδάσκαλοι ἄς μὴν
εἶναι ἀδιάφορος οὔτε ἀπρόσεκτος· δὲν εἶναι μικρὴ τιμωρία γι’ αὐτό. Γιατὶ ἐγὼ
τουλάχιστον θὰ ἤθελα ἀμέτρητες φορὲς νὰ μπῶ στὸ σπίτι κάποιου ἀπὸ σᾶς καὶ νὰ μὴν
εὕρω φαγητό, παρὰ ἐδῶ νὰ μιλῶ καὶ νὰ μὴ μὲ ἀκοῦτε. Αὐτὸ εἶναι πιὸ δυσάρεστο γιὰ
μένα ἀπὸ ἐκεῖνο, ἐπειδὴ αὐτὸ τὸ σπίτι εἶναι σπουδαιότερο. Τὰ μεγάλα κτήματά μας
ἐδῶ βρίσκονται· ἐδῶ ὅλες μας οἱ ἐλπίδες. Τί ὑπάρχει ἐδῶ ποὺ δὲν εἶναι μεγάλο καὶ
φρικτό; Γιατὶ ἡ τράπεζα αὐτὴ εἶναι πολὺ πιὸ πολύτιμη κι εὐχάριστη καὶ ὁ λύχνος
ἀπὸ τὸ λύχνο. Καὶ γνωρίζουν πόσες ἀσθένειες ἐθεράπευσαν, ἀφοῦ ἄλειψαν μὲ τὸ ἅγιο
ἔλαιο μὲ πίστη τὴν ὥρα ποὺ ἔπρεπε. Καὶ τὸ κιβώτιο αὐτὸ εἶναι ἀπὸ κεῖνο πιὸ καλὸ
καὶ πιὸ ἀπαραίτητο, γιατὶ δὲν ἔχει ροῦχα ἀλλὰ ἐλεημοσύνη κλεισμένη μέσα. Κι ὅμως
τὸ ἔχουν λίγοι ἀποχτήσει. Ἐδῶ ὑπάρχει καὶ κλίνη καλύτερη ἀπὸ κείνη· ἡ ἀνάπαυση
ποὺ δίνουν οἱ θεῖες Γραφὲς εἶναι πιὸ εὐχάριστη ἀπὸ κάθε κλίνη. Κι ἄν εἴχαμε
ἐπιτύχει τὴν ὁμόνοιά μας οὔτε ἄλλο σπίτι θὰ εἴχαμε ἐκτὸς ἀπὸ αὐτή. Κι ὅτι δὲν
εἶναι δύσκολο αὐτὸ ποὺ εἶπα, τὸ μαρτυροῦν οἱ τρεῖς καὶ πέντε χιλιάδες ποὺ εἶχαν
ἀποκτήσει ἕνα σπίτι καὶ μιὰ τράπεζα καὶ μιὰ ψυχή. Ἐπειδὴ ὅμως ἀπέχομε πολὺ ἀπὸ
τὴν ἀρετὴν ἐκείνων καὶ κατοικήσαμε σὲ χωριστὰ σπίτια, τουλάχιστον ὅσες φορὲς
μαζευόμαστε ἐδῶ, ἄς τὸ κάμωμε μὲ προθυμία. Ἄν εἴμαστε στὰ ἄλλα φτωχοὶ καὶ
ἀσήμαντοι, σ’ αὐτὰ εἴμαστε πλούσιοι. Γι’ αὐτὸ ἐδῶ τουλάχιστο ὅταν ἐρχώμαστε σὲ
σᾶς νὰ μὰς δέχεστε μὲ ἀγάπη. Κι ὅταν πῶ «Εἰρήνη σὲ σᾶς», καὶ σεῖς ἀπαντήσετε καὶ
«στὸ πνεῦμα σου», μὴν τὸ λέτε μὲ τὴ φωνὴ μονάχα ἀλλὰ καὶ μὲ τὴ διάθεσή σας, ὄχι
μὲ τὸ στόμα ἀλλὰ μὲ τὴν ψυχή. Κι ἄν ἐδῶ εὔχεσαι «εἰρήνη» καὶ «στὸ πνεῦμα σου»,
κι ἔξω μὲ πολεμᾶς ἐξευτελίζοντας καὶ κατηγορῶντας με, περιλούοντάς με κρυφὰ μὲ
χίλιες κατηγορίες, τί εἰρήνη εἶναι αὐτή; Ἐγὼ ὡς τόσο κι ἄν μύριες φορὲς μὲ
κατηγορήσεις, μὲ καθαρὴ καρδιὰ σοῦ δίνω τὴν εἰρήνη, μὲ εἰλικρινῆ διάθεση καὶ
ποτὲ δὲν μπορῶ νὰ πῶ γιὰ σᾶς κάτι τὸ κακό· γιατὶ ἔχω πατρικὴ καρδιά. Κι ἄν σᾶς
ἐπιπλήξω κάποτε, τὸ κάμω ἀπὸ ἀπὸ ἐνδιαφέρον. Σεῖς ὅμως ποὺ μοῦ κάνετε κακὸ στὰ
κρυφὰ καὶ δὲ μὲ δέχεσθαι στὸ σπίτι τοῦ Κυρίου, φοβοῦμαι μὴ μεγαλώσετε πάλι τὴ
λύπη μου . Ὄχι γιατὶ μὲ βρίσατε καὶ μὲ διώξατε ἀλλὰ ἐπειδὴ ἀποκρούσατε τὴν
εἰρήνη καὶ ἐπισύρατε ἀπάνω σας τὴ βαρειὰ τιμωρία. Κι ἄν ἐγὼ δὲν τινάξω τὴ σκόνη
κι ἄν δὲν στραφῶ σὲ ἄλλους, ἡ ἀπειλὴ μένει ἀμετακίνητη. Πολλὲς φορὲς ἐγὼ σᾶς
εὔχομαι τὴν εἰρήνη καὶ ποτὲ δὲν θὰ σταματήσω νὰ τὸ κάνω. Κι ἄν ἐκτὸς ἀπὸ τὶς
ὕβρεις δὲ μὲ δεχτῆτε κιόλα, οὔτε τότε δὲ τινάζω τή σκόνη. Ὄχι ἐπειδὴ παρακούω
τὸν Κύριο ἀλλὰ ἐπειδὴ ποθῶ πολὺ τὴν σωτηρία σας. Ἐξ ἄλλου δὲν ἔπαθα καὶ τίποτα
γιὰ νὰ σᾶς οὔτε μακρὺ ταξίδι ἔκανα, οὔτε ἦρθα μὲ τὸ ἐξωτερικὸ ἐκεῖνο καὶ τὴν
ἀκτημοσύνη –γι αὐτὰ κατηγορῶ τὸν ἑαυτὸ μου πρῶτα- οὔτε χωρὶς παπούτσια οὔτε
χωρὶς δεύτερο χιτῶνα. Γι’ αὐτὸ ἴσως, κι ἐσεῖς ὑστερεῖτε. Αὐτὸ ὅμως δὲν σᾶς
φθάνει γιὰ τὴν ἀπολογία σας. Τὸ δικό μου σφάλμα εἶναι μεγαλύτερο, δὲν βοηθεῖ
ὅμως τὴ συγχώρησή σας.
ζ΄.
Τότε τὰ σπίτια ἦσαν ἐκκλησίες τώρα ἡ ἐκκλησία ἔγινε σπίτι. Δὲν μποροῦσες τότε νὰ
πῆς κανένα βιοτικὸ στὸ σπίτι· δὲν μπορεῖς τώρα κανένα πνευματικό νὰ πῆς στὴν
ἐκκλησία, ἀλλὰ κι ἐδῶ μεταφέρετε τὴν ἀγορά. Κι ἐνῶ μιλάει ὁ Θεὸς δὲν ἀκοῦτε
σιωπηλὰ ἀλλὰ τὰ ἀντίθετα πράγματα ἀναμειγνύετε καὶ μακάρι αὐτὰ νὰ σᾶς ἀφοροῦσαν
ἀλλὰ σεῖς λέτε κι ἀκοῦτε αὐτὸ ποὺ καμμιὰ σχέση δὲν ἔχουν μαζί σας. Γι’ αὐτὸ
θρηνῶ καὶ δὲν παύω. Οὔτε εἶναι δυνατό ν’ ἀλλάξω αὐτὸ τὸ σπίτι ἀλλὰ εἶναι ἀνάγκη
νὰ μένω ἐδῶ, ὥσπου νὰ βγοῦμε ἀπὸ τῆ ζωή αὐτή. Δεχθῆτε μας λοιπόν, ὅπως ὁ Παῦλος
πρόσταξε. Δὲν εἶχε γιὰ τραπε΄ζει μιλήσει τότε ἀλλὰ γιὰ γνώμη καὶ ψυχή. Αὐτὸ κι
ἐγὼ ζητῶ ἀπὸ σᾶς, τὴν ἀγάπη, τὴ φιλία, τὴ θερμὴ καὶ γνήσια. Κι ἄν δὲν τὸ
ἀνέχεστε αὐτό, ἀγαπήσετε τουλάχιστονν τὸν ἑαυτό σας τὸν ἴδιο ἀφήνοντας τὴν
ἀδιαφορία ποὺ σᾶς κατέχει. Εἶναι ἀρκετό αὐτὸ καὶ θὰ μὲ παρηγορήση, ἄν σᾶς δῶ νὰ
προκόβετε καὶ νὰ γίνεσθει καλύτεροι. Ἔτσι κι ἐγὼ θὰ σᾶς δείξω μεγαλύτερη ἀγάπη.
Ἄν καὶ μ’ ἀγαπᾶτε λιγώτερο μόλο ποὺ σᾶς ἀγαπῶ πιὸ πολύ. Πολλὰ εἶναι ὅσα μᾶς
ἑνώνουν. Μπροστὰ μας εἶναι τὸ ἴδιο τραπέζι, ἕνας Πατέρας μᾶς γέννησε, ὅλοι
προκαλέσαμε τοὺς ἴδιους πόνους τῆς γένας, εἴμαστε ὅλοι ἀπὸ τὴν ἴδια ζύμη, ἀλλὰ
καὶ μᾶς δόθηκε νὰ πίνωμε ἀπὸ τὸ ἴδιο ποτήρι. Γιατὶ θέλοντας Ὁ Πατέρας νὰ μᾶς
ὁδηγήση στὴν ἀγάπη μεταξὺ μας μηχανεύτηκε κι αὐτό, νὰ πίνωμε ἀπὸ τὸ ἴδιο ποτήρι.
Ἀλλὰ δὲν εἶμαι ἀντάξιος τῶν ἀποστόλων. Τὸ ὁμολογῶ καὶ δὲ θὰ μποροῦσα νὰ τὸ
ἀρνηθῶ· οὔτε τῆς σκιᾶς τους ἄξιοι δὲν εἴμαστε. Σεῖς ὅμως νὰ κάνετε ὅ,τι
πρέπει. Δὲν μπορεῖ αὐτὸ νὰ σᾶς ντροπιάση, ἀλλὰ νὰ ὠφελήση πιὸ πολύ. Ὅταν καὶ σ’
ἀνάξιους ἀνθρώπους δείξετε τόσο μεγάλη ἀγάπη καὶ ὑπακοή, τότε ἡ ἀμοιβή σας θὰ
εἶναι μεγαλύτερη. Οὔτε σᾶς λέω δική μου γνώμη, γιατὶ δὲν ἔχετε δάσκαλο στὴ γῆ.
Ὅ, τι μᾶς παραδόθηκε, δίνομε. Κι ἐνῶ δίνομε, τίποτα παρὰ πάνω ἀπὸ σᾶς δὲ ζητοῦμε
παρὰ μόνο τὴν ἀγάπη σας. Ἄν εἴμαστε ἀνάξιοι καὶ γι’ αὐτὸ, θὰ γίνωμε γρήγορα
ἄξιοι ἀπὸ τὴν ἀγάπη μας πρὸς σᾶς. Ἄν καὶ ἔχωμε διαταγὴ νὰ μὴν ἀγαποῦμε μόνο
ὅσους μᾶς ἀγαποῦν ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐχθρούς μας. Ποιὸς λοιπὸν εἶναι ὁ τόσο σκληρὸς
καὶ ἄγριος ποὺ δέχτηκε ἕνα τέτοιο νόμο καὶ θὰ ἀποστραφῆ καὶ θὰ μισήση ὅσους τὸν
ἀγαποῦν, ἀκόμα κι ἄν γεμίσουν τὴν ψυχὴ του μύριες κακίες; Κοινωνήσαμε σὲ
τραπέζι πνευματικό, ἄς κοινωνήσωμε καὶ σὲ ἀγάπη πνευματική. Γιατὶ ἄν οἱ λησταὶ
ποὺ παίρνουν μερίδιο ἀπὸ λάφυρα ξεχνοῦν τὸ χαρακτῆρα τους, τὶ ἀπολογία θὰ κάνωμε
ἐμεῖς, ποὺ ἐνῶ κοινωνοῦμε ἀδιάκοπα τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου, δὲν μιμούμαστε μήτε
ἐκείνων τὴν ἡμεράδα; Σὲ πολλοὺς ὅμως στάθηκε ἀρκετὸ νὰ τοὺς ἑνώση σὲ φιλία, ὄχι
τὸ τραπέζει μόνο ἀλλὰ καὶ τὸ ὅτι ἦσαν ἀπὸ τὴν ἴδια πόλη. Κι ἐμεῖς ὅταν ἔχωμε τὴν
ἴδια πόλη, τὸ ἴδιο σπίτι, τὸ τραπέζι τὸ δρόμο, τὴ θύρα, τὴν ἴδια ρίζα καὶ ζωὴ
καὶ ἀρχηγὸ καὶ βοσκὸ τὸν ἴδιο καὶ βασιλιὰ καὶ δάσκαλο καὶ κριτὴ καὶ πλάστη καὶ
πατέρα καὶ ὅταν τὰ ἔχωμε ὅλα κοινά, πως θὰ γινώμαστε ἄξιοι συγγνώμης, ὅταν
χωριζώμαστε ὁ ἕνας ἀπὸ τὸν ἄλλο; Μήπως ζητᾶτε τὰ θαύματα, ποὺ μπαίνοντας ἔκαμαν
ἐκεῖνοι, λεπροὶ νὰ καθαρίζωνται καὶ νὰ ἐκδιώκωνται δαίμονες καὶ νὰ ἀνασταίνωνται
νεκροί; Ἀλλὰ κι αὐτὸ εἶναι δεῖγμα τῆς ἀνωτερότητός μας καὶ τῆς ἀγάπης, νὰ μὴν
πιστεύωμε δηλαδὴ στὸ Θεὸ μὲ ἀποδείξεις. Γιατὶ βέβαια γι’ αὐτὸ τὸ λόγο καὶ μ’
ἄλλα ἀκόμα ἔπαυσε ὁ Θεὸς τὰ θαύματα. Τώρα δὲν γίνονται θαύματα κι ὅμως ὅσοι
ἔχουν εὐεργετητθῆ μὲ ἄλλα χαρίσματα εἴτε μὲ σοφία, εἴτε μ’ εὐλάβεια, δὲν κρύβουν
τὴν κενοδοξία τους , ὑπερηφανεύονται, χωρίζουν ὁ ἕνας ἀπὸ τὸν ἄλλο. Ἄν γίνονται
καὶ θαύματα θὰ ἔμενε τίποτα ποὺ νὰ μὴ χωριζόταν; Καὶ ὅτι αὐτὸ δὲν εἶναι ἁπλῆ
σκέψη τὸ μαρτυροῦν οἱ Κορίνθιοι ποὺ χωρίστηκαν σὲ πολλὲς παρατάξεις. Μὴ ζητᾶτε
λοιπὸν θαύματα ἀλλὰ ψυχικὴ ὑγεία. Μὴ ζητᾶτε νὰ δῆτε ν’ ἀνασταίνεται ἕνας νεκρός,
ἀφοῦ μάθατε ὅτι θ’ ἀναστηθῆ ὅλη ἡ οἰκουμένη. Μὴ ζητᾶτε νὰ δῆτε νὰ θεραπεύεται
ἕνας τυφλὸς ἀλλὰ κοτάξετε πῶς ὅλοι βρῆκαν καλύτερη καὶ χρησιμότερη ὅραση. Καὶ
μάθετε καὶ σεῖς νὰ παρατηρῆτε μὲ σωφροσύνη καὶ διορθώσετε τὰ μάτια σας. Γιατὶ ἄν
ζούσαμε ὅλοι ὅπως ἔπρεπε, θὰ μᾶς ἐθαύμαζαν οἱ εἰδωλολάτρες περισσότερο ἀπ’ ὅ, τι
ἐκείνους ποὺ θαυματουργοῦν. Γιατὶ τὰ θαύματα παρακολουθοῦνται πολλὲς φορὲς ἀπὸ
τῆν ὑποψία ὅτι εἶνα φαινομενικά ἤ κρύβουν πονηρία, μ’ ὅλο ποὺ τὰ δικὰ μας δὲν
εἶναι ὅμοια. Ἡ καθαρὴ ζωὴ ὅμως δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ δεχθῆ τέτοια μεταχείριση
ἀλλὰ ἡ ἀπόκτηση τῆς ἀρετῆς κλείνει ὅλων τὰ στόματα.
η΄.
Γι’ αὐτὴ λοιπὸν ἄς φροντίζωμε. Τῆς ἀρετῆς ὁ πλοῦτος εἶναι μεγάλος καὶ τὸ θαῦμα
της ἐξαιρετικό. Αὐτὴ παρέχει τὴν ἀληθινὴ ἐλευθερία καὶ κάνει ὥστε νὰ
παρουσιάζεται αὐτὴ μέσα στὴ δουλεία. Δὲν ἁπαλλάσσει βέβαια ἀπὸ τὴν δουλεία ἀλλὰ
ἐνῶ εἴμαστε δοῦλοι μᾶς παρουσιάζει καλύτερους ἀπὸ ἐλεύθερους ποὺ εἶναι
σημαντικώτερο ἀπὸ τὴν παραχώρηση τῆς ἐλευθερίας. Δὲν κάνει πλούσιο τὸ φτωχὸ ἀλλὰ
τὸν παρουσιάζει μέσα στὴ φτώχεαι του πιό εὔπορο ἀπὸ τὸν πλούσιο. Ἄν θέλη κάποιος
νὰ κάνη καὶ θαύματα, ἄς ἐλευθερωθῆ ἀπὸ ἁμαρτήματα καὶ θὰ κατορθώση τὸ πᾶν. Εἶναι
μεγάλος δαίμονας ἡ ἁμαρτία, ἀγαπητοί, κι ἄν βγάλης αὐτὴν κάνεις κατόρθωμα
μεγαλύτερο ἀπὸ ἐκείνους ποὺ διώχνουν μύριους δαίμνονες. Ἀκοῦστε τὸν Παῦλο νὰ
μιλάη καὶ νὰ θέτη στὴν πρώτη μοῖρα τὴν ἀρετὴ κι ὄχι τὰ θαύματα. Ζηλέψετε λέγει,
τὰ χαρίσματα τὰ καλύτερα. Καὶ σᾶς δείχνω ὁλοκάθαρα τὸ δρόμο. Κι ὅταν πρόκειτα νὰ
μιλήση γιὰ τὸ δρόμο αὐτό, δὲ μιλάει γι’ ἀνάσταση νεκρῶν οὔτε γιὰ καθάρισμα
λεπρῶν, οὔτε ἄλλα παρόμοια. Ἀντὶ γιὰ ὅλα αὐτὰ μιλάει γιὰ τὴν ἀγάπη. Ἀκοῦστε καὶ
τὸ Χριστὸ ποὺ λέει· Μὴ χαίρετε γιατὶ σᾶς ὑπακούουν τὰ δαιμόνια ἀλλὰ γιατὶ τὰ
ὀνοματά σας γράφτηκαν στοὺς οὐραναούς. Καὶ πρὶν ἀπ’ αὐτὸ τοῦτο· Πολλοὶ θὰ μοῦ
ποῦν ἐκείνη τὴν ἡμέρα· Δὲν προφητεύσαμε στ’ ὄνομά σου καὶ δὲ βγάλαμε τὰ δαιμόνια
καὶ δὲν κάναμε θαύματα πολλά; Καὶ τότε θὰ τοὺς ὁμολογήσω, δὲ σᾶς γνωρίζω. Κι
ὅταν ἦταν νὰ σταυρωθῆ, κάλεσετ τοὺς μαθητὰς του καὶ τοὺς εἶπε· Μὲ τοῦτο θὰ
καταλάβουν ὅλοι πὼς εἴστε μαθηταί μου· ὄχι ἄν βγάζετε δαιμόνια ἀλλὰ ἄν ἔχετε
ἀγάπη μεταξύ σας. Καὶ πάλι· Μὲ αὐτὸ θὰ καταλάβουν ὅλοι ὅτι σὺ μ’ ἔστειλες, ὄχι
ἄν αὐτοὶ σηκώνουν νεκρούς ἀλλὰ ἄν εἶναι ἑνωμένοι. Γιατὶ ἡ δύναμη τοῦ θαύματος
πολλὲς φορὲς ἄλλον ὠφέλησε κι ἐκεῖνον ποὺ τὴν ἔχει τὸν ἔβλαψε σπρώχνοντάς τον
στὴν ἀνοησία καὶ τὴν κενοδοξία ἄν καὶ μὲ κάποιον ἄλλον τρόπο» στὰ καθημερινὰ
ἔργα ὅμως δὲν χωρεῖ τέτοια ὑποψία ἀλλὰ κι αὐτοὺς ποὺ τὰ πράττουν ὠφελοῦν καὶ
πολλοὺς ἄλλους. Αὐτὰ λοιπὸν ἄς πράξωμε μὲ πολλὴ φροντίδα. Ἄν τὴ σκληρότητά σου
τὴν μεταβάλης σὲ ἐλεημοσύνη, τότε τὸ νεκρωμένο χέρι ζωοποιεῖς. Ἄν ἀφήσης τὰ
θέατρα καὶ πηγαίνης στὴν ἐκκλησία, τότε διώρθωσες τὸ κουτσὸ πόδι. Ἄν πάρης τὰ
μάτια σου ἀπὸ τὴν πόρνη καὶ τὴν ξένη ὀμορφιά, ἤσαν τυφλὰ καὶ τὰ ἄνοιξες. Ἄν στὴ
θέση τῶν σατανικῶν τραγουδιῶν μάθης ψαλμοὺς πνευματικούς, ἤσουν βουβὸς κι
ἀπόκτησες τὴν ὁμιλία. Αὐτὰ εἶναι τὰ πιὸ μεγάλα θαύματα. Αὐτὰ εἶναι τὰ θαύματα
ποὺ δὲν τὰ περιμένομε. Ἄν αὐτὰ τὰ θαύματα πραγματοποιοῦμε ἀδιάκοπα θὰ γίνωμε κι
ἐμεῖς μ’ αὐτὸν τὸν τρόπο μεγάλοι καὶ θαυμαστοὶ καὶ τοὺς κακοὺς ὅλους θὰ τοὺς
σύρωμε στὴν ἀρετὴ καὶ θ’ ἀπολαύσωμε τὴ μέλλουσα ζωή. Αὐτὴν μακάρι ὅλοι μας νὰ
ἐπιτύχωμε μὲ τὴ χάρη καὶ τὴ φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, στὸν ὁποῖο
ἀνήκει ἡ δύναμη καὶ ἡ δόξα στοὺς αἰῶνες. Ἀμήν.
|
Μητροπολίτου Τρίκκης καὶ
Σταγῶν Διονυσίου
Πατερικὸν Κυριακοδρόμιον
Τόμος Δεύτερος
Ἀθῆναι 1969
Πατερικὸν Κυριακοδρόμιον
Τόμος Δεύτερος
Ἀθῆναι 1969
σελ.185-203
Άναβάσεις - http://anavaseis.blogspot.com
http://anavaseis.blogspot.gr/2012/07/blog-post_2413.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου