ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

Σαμαντᾶ Αναστασία-Σεισοπούλου Ἑλένη

     Οἱ γραπτὲς πηγὲς δίνουν πολλὲς πληροφορίες γιὰ τὴ διατροφὴ τῶν Βυζαντινῶν. Βασικὴ ἐπιδίωξη ἦταν ἡ αὐτάρκεια τοῦ νοικοκυριοῦ καὶ γι’ αὐτὸ κάθε οἰκογένεια καλλιεργοῦσε τὰ βασικὰ λαχανικὰ καὶ ἐξέτρεφε κάποια ζῶα (κυρίως πουλερικά). Βέβαια αὐτὸ ἦταν δύσκολο νὰ ἰσχύει στὶς μεγάλες πόλεις καὶ ἰδιαίτερα στὴν Κωνσταντινούπολη, ποὺ τὴν περίοδο τῆς ἀκμῆς της ξεπερνοῦσε τοὺς 500.000 κατοίκους. Γιὰ αὐτὲς τὶς περιπτώσεις, ἐπενέβαινε ἡ κρατικὴ μέριμνα, κυρίως μέσῳ τοῦ ἐπάρχου τῆς πόλεως.

     Τὰ κύρια γεύματα τῶν Βυζαντινῶν ἦταν τὸ πρόγευμα ἢ προφαγον, τὸ ἄριστον ἢ μεσημβρινὸν (γεῦμα), καθὼς καὶ ὁ δεῖπνος. Ἔτρωγαν χρησιμοποιῶντας κυρίως τὰ χέρια, ἀφοῦ τὸ πιρούνι ἦταν ἄγνωστο μέχρι τὸν 10ο αἰῶνα καὶ ἡ χρήση του σπάνια στοὺς ἑπόμενους αἰῶνες. Χρησιμοποιοῦσαν ἐπίσης κοχλιάρια ἢ κουτάλια καὶ μαχαίρια. Πρὶν καὶ μετὰ τὸ φαγητὸ ἐπλεναν τὰ χέρια τους, χρησιμοποιῶντας τὸ χέρνιβ(ι)ον (πήλινο ἢ μεταλλικὸ ἀγγεῖο).

Οἱ Βυζαντινὲς γεύσεις

    Ἡ διαδικασία παρασκευῆς τῆς τροφῆς – ἡ ἐπιλογὴ ὑλικῶν, μεθόδων καὶ σκευῶν – ἀποτελεῖ μία σημαντικὴ παράμετρο τοῦ πολιτισμοῦ μιᾶς ἐποχῆς καὶ ἡ διερεύνησή της συνεργεῖ στὴν ἀναπαράσταση τῆς καθημερινότητας ἑνὸς λαοῦ, σὲ μία συγκεκριμένη χρονικὴ περίοδο.

    Ἡ περίοδος τοῦ Βυζαντίου εἶναι μία σημαντικὴ ἐποχή, ὅπου τὸ ἑλληνικὸ στοιχεῖο ἀναδεικνύεται κυρίαρχο καὶ παράλληλα συμβιώνει μὲ σειρὰ ἄλλους λαούς, ποὺ εἶχαν πρόσβαση στὴ Μεσόγειο, ἀλλὰ καὶ στὴν Κασπία καὶ στὴ Μαύρη Θάλασσα.

    Ἡ ἀναζήτηση τῶν βυζαντινῶν γεύσεων ἀποδεικνύεται περισσότερο δύσκολη ἀπ΄ ὅσο μπορεῖ κανεὶς νὰ φανταστεῖ. Ἡ πρώτη δυσκολία προκύπτει ἀπὸ τὶς γραπτὲς πηγὲς τῆς ἐποχῆς, οἱ ὁποῖες παρέχουν μὲν πληροφορίες γιὰ τὸ τί ἔτρωγαν οἱ Βυζαντινοί, ἀποδεικνύονται ὅμως μὴ διαφωτιστικὲς σ΄ ὅ,τι ἀφορᾶ στὸν τρόπο ποὺ μαγείρευαν τὰ φαγητά τους, γιὰ τὴ δοσολογία τῶν διαφόρων ὑλικῶν ποὺ χρησιμοποιοῦσαν ἢ γιὰ τὸν χρόνο ποὺ ἀπαιτοῦνταν γιὰ τὴν παρασκευὴ ἑνὸς φαγητοῦ.

    Διαφοροποιήσεις στὶς διατροφικὲς συνήθειες ἐπέβαλλαν προφανῶς οἱ κατὰ τόπους διαφορετικὲς κλιματολογικὲς καὶ γεωγραφικὲς συνθῆκες (ὅπως π.χ. ἡ γειτνίαση ἢ ὄχι μὲ τὴ θάλασσα), ἡ κοινωνικὴ καὶ οἰκονομικὴ διαστρωμάτωση τοῦ πληθυσμοῦ, ἡ πιστὴ ἢ ὄχι τήρηση τῶν ἀπαγορεύσεων, ποὺ ὑποδείκνυαν οἱ διάφορες θρησκεῖες. Ἀκόμα, μάλιστα καὶ οἱ ἱστορικὲς ἐξελίξεις, ποὺ σχετίζονταν μὲ τὶς μετακινήσεις τῶν πληθυσμῶν, τὴ σταδιακὴ ἀλλαγὴ τῆς σχέσης μεταξὺ τῆς ὑπαίθρου καὶ τῶν πόλεων καὶ τὴν αὐξομείωση τῶν συνόρων της ἐπικράτειας τῶν Βυζαντινῶν. Σημαντικὲς ἀλλαγὲς ὑπῆρξαν, στὶς διατροφικὲς συνήθειες τῶν Βυζαντινῶν, μετὰ τὸ 1204 μ.Χ. καὶ τὴν κατάλυση τῆς αὐτοκρατορίας ἀπὸ τοὺς Σταυροφόρους.

Τὸ ψωμί

    Τὰ κυριότερα εἴδη διατροφῆς ἦταν τὸ ψωμί, τὸ λάδι, οἱ ἐλιὲς καὶ τὸ τυρί. Ἡ ποιότητα τοῦ ψωμιοῦ παρουσίαζε ποικιλία καὶ ἦταν ἀνάλογη μὲ τὶς οἰκονομικὲς δυνατότητες τοῦ καταναλωτῆ. Ἔτσι καλύτερος καὶ ἀκριβότερος ἄρτος ἦταν ὁ καθαρὸς ἄρτος ἢ ὁ σεμίδαλις. Φτιαγμένος ἀπὸ καθαρὸ ψιλοκοσκινισμένο σιτάρι ἢ ἀπὸ σιμιγδάλι, τὸν ἀπολάμβαναν οἱ πλουσιότερες ὁμάδες τοῦ πληθυσμοῦ. Οἱ ὑπόλοιποι ἀρκοῦνταν σὲ ἕναν ὑποδεέστερο τύπο ψωμιοῦ, τὸ μεσοκάθαρον ἢ τῆς μέσης ἢ ἀκόμη καὶ στοὺς ρυπαροὺς ἢ κυβαροὺς ἄρτους, ζυμωμένους ἀπὸ ἄλλα, χαμηλῆς ποιότητας δημητριακά, καὶ συνυφασμένους μὲ τὴ φτώχεια. Ἔνδειξη ἀπόλυτης φτώχειας ἦταν ἡ κατανάλωση ψωμιοῦ ἀπὸ πίτουρα (πιτεράτον).

    Στὰ χωριὰ τὸ κάθε νοικοκυριὸ ἔψηνε μόνο του τὸ ψωμὶ ποὺ χρειάζονταν, ἐνῷ στὶς πόλεις οἱ περισσότεροι τὸ ἀγόραζαν ἀπὸ τοὺς φούρνους. Ἐκτός, ἀπὸ τὸ φρέσκο ψωμὶ οἱ Βυζαντινοὶ παρασκεύαζαν καὶ παξιμάδια, ποὺ διατηροῦνταν περισσότερο καιρό.

Ὄσπρια – Λαχανικά

    Ἡ φθηνότερη καὶ πιὸ διαδεδομένη τροφὴ γιὰ τὸ μεγαλύτερο μέρος τοῦ πληθυσμοῦ ἦταν τὰ λαχανικὰ καὶ τὰ ὄσπρια. Μὲ δεδομένες δὲ τὶς μεγάλες περιόδους νηστείας ποὺ προβλέπει ἡ Ἐκκλησία, καὶ τὶς ὁποῖες φαίνεται ὅτι τηροῦσαν μὲ ἀρκετὴ εὐλάβεια οἱ Βυζαντινοί, οἱ τροφὲς αὐτὲς καταναλώνονταν γιὰ μακρὺ χρονικὸ διάστημα ἀπὸ τὸ σύνολο τοῦ πληθυσμοῦ. Δὲν εἶναι πάντα εὔκολο νὰ ταυτίσουμε τὰ διάφορα εἴδη λαχανικῶν ποὺ ἀναφέρουν οἱ πηγές. Μεγάλη κατανάλωση εἶχαν τὰ λάχανα, τὰ πράσα, τὰ κρεμμύδια, τὰ τεῦτλα, τὰ μαρούλια, τὰ ραδίκια, τὸ καρότο, ὁ ἀρακάς, ἡ ρόκα. Ἄγνωστες φυσικὰ ἦταν οἱ πατάτες καὶ οἱ ντομάτες, ποὺ ἔφτασαν στὴν Εὐρώπη πολὺ ἀργότερα.

    Τὰ ὄσπρια ἦταν φθηνὰ καὶ εἶχαν τὴν τιμητική τους στὸ τραπέζι τῶν ἀσθενέστερα οἰκονομικὰ τάξεων.

    Τὸ γεγονὸς ὅτι τὰ ὄσπρια μποροῦσαν νὰ διατηρηθοῦν ἐπὶ μακρὸν μποροῦσαν νὰ φθάνουν στὰ μεγάλα ἀστικὰ κέντρα, ἀλλὰ καὶ στὶς ἀπομακρυσμένες περιοχὲς τῆς αὐτοκρατορίας.

    Τὰ πιὸ συνηθισμένα ὄσπρια ἦταν τὸ «φασούλιν», τὰ «κουκκία», ἡ φακή, τὰ «λουπινάρια» καὶ τὰ «ἐρεβίνθια».

    Μεγάλη κατανάλωση φαίνεται νὰ εἶχαν τὰ ἄγρια χόρτα καὶ οἱ βολβοί. Τὸ μαγείρεμα τῶν λαχανικῶν εἶχε μεγάλη ποικιλία, τὰ ἐφτίαχναν, μάλιστα καὶ τουρσί, γιὰ νὰ μποροῦν νὰ τὰ καταναλώνουν καὶ κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ χειμῶνα.

Σοῦπες

    Σοῦπες καὶ ζωμοὶ μὲ διάφορα λαχανικά, ὄσπρια, ψάρια ἢ καὶ παστὸ κρέας φαίνεται ὅτι ἀποτελοῦσαν μία συνηθισμένη ἐπιλογὴ στὰ βυζαντινὰ νοικοκυριὰ τοῦ 13ου αἰῶνα.

    Μετὰ ἀπὸ τὸ 1204 καὶ τὴν κατάκτηση τοῦ Βυζαντίου ἀπὸ τοὺς σταυροφόρους, οἱ διατροφικὲς συνήθειες φαίνεται νὰ διαφοροποιοῦνται, τόσο ἀπὸ τὶς δυτικὲς ἐπιρροές, ὅσο καὶ ἀπὸ τὴν οἰκονομικὴ κρίση ποὺ ἀκολούθησε.

Τὰ ἀβγά, τὰ φροῦτα, οἱ ξηροὶ καρποὶ καὶ τὰ γαλακτοκομικὰ

    Τὰ ἀβγὰ κότας ἦταν ἕνα συνηθισμένο τρόφιμο στὸ Βυζάντιο. Τρώγονταν βραστά, ψητά, τηγανητὰ ἢ καὶ «ροφητὰ» (ὠμά). Οἱ Βυζαντινοὶ προτιμοῦσαν τὰ ἀβγὰ τῶν φασιανῶν σὲ σχέση μὲ τὰ ἀβγὰ τῆς χήνας, τῆς πάπιας καὶ τῆς πέρδικας.

Τὰ φροῦτα καὶ οἱ ξηροὶ καρποὶ ἀποτελοῦσαν τὸ ἐπιδόρπιο τῶν Βυζαντινῶν. Φροῦτα, ὅπως τὰ σῦκα καὶ τὰ σταφύλια τὰ ἀποξέραιναν καὶ μαζὶ μὲ κάστανα ἀμύγδαλα φιστίκια καὶ κουκουνάρια τὰ ἔτρωγαν τοὺς χειμερινοὺς μῆνες.

     Τὰ γαλακτοκομικὰ προϊόντα δὲν ἔλειπαν ἀπὸ τὸ βυζαντινὸ τραπέζι, ἰδιαίτερα στὴν ἐνδοχώρα, ὅπου ἡ κτηνοτροφία ἦταν περισσότερο διαδεδομένη. Τὸ τυρὶ οἱ Βυζαντινοὶ τὸ ἐφτίαχναν ἀπὸ γάλα πρόβειο, κατσικίσιο, ἀγελαδινὸ ἀλλὰ καὶ βουβαλίσιο. Στὶς γραπτὲς πηγὲς ἀναφέρονται διάφορες ποικιλίες τυριῶν, ὅπως τὸ ἀνθότυρον, ἡ μυζήθρα, τὸ κρητικὸν τὸ περίφημο «βλάχικον τυρίτσιν», ἀλλὰ καὶ τὸ χαμηλῆς ποιότητας «ἀσβεστότυρον». Ἀπὸ τὸ γάλα ἐφτίαχναν ἀκόμη «ὀξύγαλον» (γιαούρτι) καὶ βούτυρο.

Ἡ ἐλιὰ καὶ τὸ λάδι, τὰ ψάρια καὶ τὰ ὑπόλοιπα θαλασσινὰ

    Ὁ ἐλαιόκαρπος ὑπῆρξε, στὰ βυζαντινὰ χρόνια, ἕνα πολὺ διαδεδομένο, πρόχειρο καὶ νηστίσιμο προϊόν. Οἱ ἐλιὲς διατηροῦνταν σὲ ἅλμη (ἀλμάδες), σὲ ξίδι ἢ σὲ «ὀξύμελι» (ξίδι καὶ μέλι μαζί).

    Γνωστές, ἐπίσης, ἦταν οἱ «θλαστὲς» (τσακιστὲς) καὶ οἱ «δρουπάτες» (θροῦμπες). Σχετικὰ διαδομένη ἦταν καὶ ἡ χρήση τοῦ ἐλαιολάδου στὴ μαγειρικὴ τουλάχιστον στὶς ἐλαιοπαραγωγικὲς περιοχὲς τῆς αὐτοκρατορίας.

    Τὰ ψάρια οἱ Βυζαντινοὶ τὰ ἔτρωγαν «ἐκζεστὰ» (βραστά), «ὀφτὰ» (ψητὰ) ἢ «τηγάνου» (τηγανητά).

    Τὰ παστὰ ψάρια ἦταν διατηρημένα σὲ χοντρὸ ἁλάτι καὶ καταναλώνονταν κυρίως τὸ χειμῶνα, ἀλλὰ καὶ καθόλη τὴ διάρκεια τοὺς ἔτους στὶς περιοχὲς τῆς αὐτοκρατορίας, ποὺ ἦταν ἀπομακρυσμένες ἀπὸ τὴ θάλασσα.

    Στὸ βυζαντινὸ τραπέζι σερβίρονταν ἀκόμα καὶ θαλασσινοὶ μεζέδες, τὰ λεγόμενα «ἁγνὰ» (καλαμάρια, χταπόδια, γαρίδες, χτένια, πεταλίδες, μύδια, στρείδια, ἀχινοὶ κ.λπ.), τὰ ὁποῖα τὰ μαγείρευαν μὲ διάφορους τρόπους ἢ τὰ ἔτρωγαν ὠμά.  

Τὴ διατροφὴ τῶν Βυζαντινῶν συμπλήρωναν, κυρίως στὶς παραθαλάσσιες καὶ παραποτάμιες περιοχές, τὰ ψάρια καὶ τὰ θαλασσινά. Βέβαια, στὶς μεγάλες πόλεις καὶ γενικότερα ὅπου δὲν ὑπῆρχε ἄμεση δυνατότητα ἁλιείας, τὰ μεγάλα καὶ ἀκριβὰ ψάρια (κεφάλα, συναγρίδες, μπαρμπούνια, λαβράκια, λυθρίνια, καλκάνια) ἦταν προνόμιο τῶν λίγων, ἐνῷ οἱ ὑπόλοιποι περιορίζονταν στὰ μικρὰ ψάρια (σαρδέλες, παλαμίδες, σκουμπριά, τσίρους) καὶ κυρίως στὰ παστά. τῆς ὴ θάλασσα.  

Τὸ κρέας, εἶδος πολυτελείας

    Ἡ ἴδια διάκριση ἰσχύει καὶ γιὰ τὴν κατανάλωση τοῦ κρέατος. Τὰ ζῶα τῆς οἰκογένειας ἐκτρέφονταν κυρίως γιὰ τὰ γαλακτοκομικὰ προϊόντα καὶ τὰ ἀβγά. Ἡ κατανάλωση κρέατος, ἀκόμη καὶ τοῦ παστοῦ, ἦταν μία σπάνια πολυτέλεια γιὰ τὸ μεγαλύτερο μέρος τοῦ πληθυσμοῦ. Ἀντίθετα, στὰ τραπέζια τῶν πλουσίων ἔβρισκαν συχνότερα τὴ θέση τοὺς ἀρνιά, κατσίκια, κότες, πουλερικά, καθὼς καὶ κυνήγια. Σὲ ἰδιαίτερη ἐκτίμηση εἶχαν τὰ χοιρινὰ κρέατα. Τὰ ἐντόσθια θεωροῦνταν ὑποδεέστερη τροφή, κατασκεύαζαν, ὅμως, μὲ αὐτὰ φαγητὰ ποὺ θυμίζουν τὸ σημερινὸ κοκορέτσι (πλεκτὴν) καὶ τὴ γαρδοῦμπα (γαρδούμιον).

    Τὸ κρέας δὲν ἀποτελοῦσε καθημερινὴ τροφὴ γιὰ τοὺς Βυζαντινούς. Ὄχι μόνον ἐπειδὴ ἦταν μᾶλλον σπάνιο καὶ ἀκριβό, ἀλλὰ καὶ ἐξαιτίας τῶν νηστειῶν ποὺ ὑπαγόρευε ἡ  Ἐκκλησία, γιὰ τὶς μισὲς τουλάχιστον ἡμέρες τοῦ χρόνου. Περισσότερο ἀγαπητὸ ἦταν τὸ χοιρινὸ κρέας, τὸ ὁποῖο μαγείρευαν μὲ ποικίλους τρόπους. Ἀπὸ τὸ τραπέζι τους δὲν ἔλειπαν τὰ ἀρνιά, οἱ γίδες, τὰ βοοειδῆ, καθὼς καὶ τὸ κυνήγι π.χ.: ἐλάφια καὶ λαγοί.

    Βρώσιμα θεωροῦνταν ὅλα σχεδὸν τὰ μέρη τῶν ζώων -ἀκόμα καὶ τὸ κεφάλι, ἡ οὐρά, τὰ πόδια καὶ τὰ ἐντόσθια. Τὸ κρέας ποὺ δὲν καταναλώνονταν ἀμέσως -μετὰ ἀπὸ τὴ σφαγὴ τοῦ ζώου-, συνήθως παστώνονταν, προκειμένου νὰ διατηρηθεῖ μεγαλύτερο διάστημα.

    Τὰ πουλερικὰ εἶναι τὸ κρέας ποὺ ἔτρωγαν περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλο. Ἡ ποικιλία ἦταν πολὺ μεγάλη. Ὡστόσο, οἱ πηγὲς ἀναφέρουν ὅτι οἱ Βυζαντινοὶ προτιμοῦσαν τὶς πάπιες, τὶς χῆνες, τὰ περιστέρια, τὰ παγόνια, τὶς πέρδικες, τὰ κοτσύφια καὶ τὶς τσίχλες. Ὑπῆρχαν, μάλιστα κι εἰδικὰ ἐκτροφεῖα παγωνιῶν, καθὼς τὸ πουλὶ αὐτὸ ἦταν στὴν κορωνίδα τῶν προτιμήσεων τῆς ἄρχουσας τάξης.

Σάλτσες καὶ καρυκεύματα

Ψάρια, λαχανικὰ καὶ κρέατα περιχύνονταν συχνὰ μὲ σάλτσες, ποὺ ὀνομάζονταν «σαβοῦραι». Οἱ περισσότερες πολυτελεῖς σάλτσες εἶχαν ὡς βάση τὸ λάδι ἢ τὸ βούτυρο. Ἡ πλέον δημοφιλὴς σάλτσα τῶν Βυζαντινῶν ὀνομάζονταν «γάρος».

Ὁ γάρος

    Κύρια μέσα παρασκευῆς τῶν φαγητῶν ἦταν τὸ ἐλαιόλαδο καὶ τὰ ζωικὰ λίπη. Χρησιμοποιοῦσαν δὲ ὅλους τοὺς γνωστοὺς σήμερα τρόπους μαγειρικῆς (ψήσιμο, βράσιμο, τηγάνισμα, ἀλεσμένα μὲ μορφὴ πουρὲ κ.λπ.). Γιὰ νὰ προσδώσουν γεύση στὸ φαγητὸ πρόσθεταν διάφορα ἀρτύματα (ἡδύσματα), ὅπως σάλτσες (ποὺ σερβίρονταν καὶ σὲ εἰδικὰ σκεύη, τὰ σαλτσάρια), ἀρωματικὰ φυτὰ (ἄνηθο, μάραθο, δενδρολίβανο, ρίγανη, κάπαρη) ἀκόμη καὶ μπαχαρικά. Ἡ πιὸ διαδεδομένη σάλτσα ποὺ χρησιμοποιοῦσαν στὴ βυζαντινὴ κουζίνα ἦταν τὸ γάρον ἢ ὁ γάρος. Γνωστὸ ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα, τὸ γάρον φτιαχνόταν ἀπὸ ἐντόσθια ψαριῶν καὶ μικρὰ ψάρια, τὰ ὁποῖα, ἀφοῦ ἁλάτιζαν καὶ πιθανῶς ἀνακάτευαν μὲ κρασί, τὰ ἄφηναν στὸν ἥλιο γιὰ δύο ἕως τρεῖς μῆνες ἢ τὰ ἔβραζαν γιὰ ἀρκετὲς ὧρες. Τὸ ὑγρὸ αὐτὸ χρησιμοποιοῦσαν σὲ διάφορες παραλλαγὲς (ἀνακατεμένο μὲ νερό, κρασί, λάδι ἢ ξύδι) γιὰ νὰ ἀρτύσουν ὅλων τῶν εἰδῶν τὰ φαγητά, λαχανικά, κρέατα, ψάρια. Τὰ μπαχαρικὰ (πιπέρι, κανέλα, γαρίφαλο, κάρδαμο) εἰσάγονταν ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴ καὶ φυσικὰ ἡ τιμή τους ἦταν ἀπαγορευτικὴ γιὰ τὸ συνηθισμένο βυζαντινὸ τραπέζι.

    Ἂν καὶ πολλὰ ἀπὸ τὰ βυζαντινὰ φαγητὰ μοιάζουν νὰ εἶναι πολὺ κοντὰ στὶς νεοελληνικὲς γευστικὲς συνήθειες, ὅπως τὰ σκορδάτα καὶ τὰ κρασάτα κρέατα, ὁρισμένοι συνδυασμοὶ γεύσεων τῆς βυζαντινῆς μαγειρικῆς σήμερα θὰ φαίνονταν τουλάχιστον περίεργοι. Εἶναι γνωστὴ ἡ συνταγὴ τοῦ κατσικιοῦ ποὺ γεμιστὸ μὲ σκόρδα, πράσα καὶ κρεμμύδια καὶ περιχυμένο μὲ γάρον, ἔστειλε ὡς ἐκλεκτὸ δῶρο ὁ Νικηφόρος Φωκᾶς στὸν Λιουτπράνδο τῆς Κρεμόνας καὶ τὸ ὁποῖο δὲν ἐκτίμησε καθόλου ὁ πικρόχολος αὐτὸς ἄνθρωπος ἀπὸ τὴν «καθυστερημένη» Δύση.

    Ὁτιδήποτε μποροῦσε νὰ καταστήσει τὸ φαγητὸ νόστιμο ὀνομάζονταν ἀπὸ τοὺς Βυζαντινοὺς «ἥδυσμα» ἢ «ἄρτυμα». Ἀνάμεσα στὰ ἀρτύματα κυρίαρχη θέση εἶχε τὸ λάδι, τὰ λίπη, τὸ σκόρδο, τὰ γαλακτοκομικά, τὸ ξίδι καὶ οἱ σάλτσες. Ἀπὸ τὰ καρυκεύματα συνηθισμένα ἦταν ἡ ρίγανη, ὁ δυόσμος, τὸ πιπέρι, τὸ σέλινο, τὸ πράσο, ὁ ἄνηθος, τὸ δενδρολίβανο καὶ τὸ κύμινο. Ἐπίσης, χρησιμοποιοῦσαν καὶ πιὸ ἐξωτικὰ καρυκεύματα, ὅπως ἡ κανέλα καὶ τὸ μοσχοκάρυδο. Ἀπὸ τὸ σινάπι, μάλιστα, ἐφτίαχναν ἕνα εἶδος μουστάρδας, ποὺ συνόδευε τὰ ψάρια καὶ τὰ ἀλλαντικά. Τέλος, ὡς ἐξαιρετικὸ ἥδυσμα οἱ Βυζαντινοὶ θεωροῦσαν τὸν κρόκο (ζαφορά).

Ἐπιδόρπια, κρασὶ καὶ ἄλλα ποτὰ

    Βασικὸ συμπλήρωμα τῆς διατροφῆς ἦταν τὰ φροῦτα (μῆλα, ἀχλάδια, σῦκα ξερὰ καὶ φρέσκα, κεράσια, σταφύλια, πεπόνια κ.ἄ.), καθὼς κι οἱ ξηροὶ καρποὶ (καρύδια, ἀμύγδαλα, φουντούκια). Τέλος, ὡς ἐπιδόρπια (ἐπιδεῖπνα ἢ δούλκια) εἶχαν διάφορα γλυκίσματα. Κύριο γλυκαντικὸ μέσο ἦταν τὸ μέλι. Γνωστὰ γλυκίσματα τῆς ἐποχῆς εἶναι ὁ σησαμοῦς (παστέλι), ἡ μουστόπιτα (μουσταλευριά), τὸ κυδωνᾶτον (κυδωνόπαστο), διάφορα γλυκὰ κουταλιοῦ, καθὼς κι ἔνα ειδος τηγανίτας (τὸ λάγανον ἢ λαλλάγγι). Ἕνα γλύκισμα (κοπτοπλακοὺς) μὲ φύλλα ζύμης, ἀμύγδαλα, καρύδια καὶ μέλι μοιάζει νὰ εἶναι ὁ πρόγονος τοῦ μπακλαβά.

    Οἱ Βυζαντινοὶ ἀγαποῦσαν, ἐπίσης, τὸ κρασὶ κι εἶχαν μία μεγάλη ποικιλία. Τὸ κάθε κρασὶ ἀναφερόταν μὲ τὸ ὄνομα τῆς περιοχῆς ἀπ’ ὅπου προερχόταν. Ἀναμείγνυαν παλαιὸ κρασὶ μὲ μέλι καὶ πιπέρι κι ἐφτίαχναν τὸ «κονδίτον». Ἄλλα ἀλκοολοῦχα ποτὰ ἦταν ὁ «μηλίτης», ὁ «μυρτίτης», ὁ «ἀπίτης», ὁ «φοινικίτης» κ.λπ. Γνώριζαν τὴν μπίρα, ἀλλὰ ἔφτιαχναν καὶ μία σειρὰ ἄλλα ποτὰ μὴ ἀλκοολοῦχα, ὅπως ἀπὸ ἐκχύλισμα ἀμυγδάλων, μελίγαλα, ροδόμελι, κ.λπ.

Κάποιες βυζαντινὲς συνταγές

    Μονόκυθρον: Μαγειρεύονταν ἀπὸ διάφορα παστὰ ἢ καὶ φρέσκα ψάρια, μαζὶ μὲ κομμάτια διάφορων τυριῶν, ἀβγὰ καὶ λάχανο, μέσα σὲ λάδι μὲ πιπέρι καὶ σκόρδα.

    Μυττωτόν: Ἦταν ψιλοκομμένες σκελίδες σκόρδου, ἀναμεμειγμένες μὲ λάδι καὶ πολτὸ μαύρης ἐλιᾶς.

    Γάρος (σάλτσα): Ἀναμειγνύονταν μικρὰ ψάρια, ἐντόσθια, βράγχια κι αἷμα ψαριῶν μὲ ἁλάτι. Προσέθεταν πιπέρι καὶ παλιὸ κρασί. Σιγόβραζαν τὸ μεῖγμα γιὰ ἀρκετὲς ὧρες ἢ τὸ ἄφηναν νὰ «ζυμωθεῖ» στὸν ἥλιο γιὰ 2-3 μῆνες. Ὁ γάρος σερβίρονταν ἀναμεμειγμένος μὲ λάδι (ἐλαιόγαρος) ἢ μὲ νερὸ (ὑδρογάρος) ἢ μὲ κρασὶ (οἰνόγαρος) ἢ μὲ ξίδι.  

    Ἐκζεστὰ ψάρια σὲ «λευκὸ ζωμό»: Ἔβραζαν μεγάλα ψάρια, ὅπως συναγρίδες, φαγκριὰ ἢ καὶ χάνους σὲ ζωμὸ ἀπὸ νερό, ἀρκετὸ λάδι, λίγο ἄνηθο καὶ πράσο. Στὸ τέλος, ἔριχναν τὸ ἁλάτι.

    Κρασάτον ἢ ξιδάτον λαγομαγείρευμα: Οἱ Βυζαντινοὶ ἀγαποῦσαν νὰ μαγειρεύουν τὸν λαγὸ μέσα σὲ κόκκινο κρασὶ ἢ σὲ ξίδι, μὲ τὴν προσθήκη πιπεριοῦ, γαριφάλου καὶ νάρδου (βαλεριάνα). Γιὰ νὰ ἐνισχύσουν τὴ γεύση, προσέθεταν κατὰ τὸ μαγείρεμα καὶ λίγο χοιρινὸ κρέας.

    Φάβατα: Ἔβραζαν σὲ νερὸ ξερὰ κουκιά, μέχρι νὰ μποροῦν νὰ τὰ διαλύσουν, ἀνακατεύοντας τὰ μὲ μία ξύλινη κουτάλα. Προσέθεταν λάδι κι ἁλατοπίπερο.

   Ὄρνις μονθυλευτή: Ἄφηναν ἕνα κοτόπουλο γιὰ λίγες ὧρες σὲ κρασὶ ἢ ξίδι, μὲ διάφορα καρυκεύματα (πιπέρι, γαρύφαλλο, κανέλα, μοσχοκάρυδο). Μετὰ τὸ παραγέμιζαν μὲ ψῖχα ψωμιοῦ, ἀμύγδαλα καὶ ἄλλα καρυκεύματα. Συχνά, προσέθεταν σταφίδες, κουκουνάρια καὶ ψιλοκομμένα μανιτάρια. Σιγόβραζαν τὸ κοτόπουλο σὲ κρασὶ ἢ τὸ ἔψηναν στὸ φοῦρνο μέσα σ΄ ἕνα καλὰ κλεισμένο πήλινο σκεῦος, ἀφοῦ τὸ ἄλειφαν καλὰ μὲ βούτυρο.  

    Ἀμανίται: Ἔκοβαν φέτες μανιτάρια καὶ τὰ ἁλατοπιπέρωναν καὶ στὴ συνέχεια τὰ τηγάνιζαν μὲ φέτες ἀχλαδιοῦ. 

    Σφουγγᾶτον: Ἔτριβαν ἕνα κρεμμύδι καὶ τὸ τσιγάριζαν στὸ τηγάνι. Προσέθεταν μυρωδικὰ καὶ στὸ τέλος τὰ ἀβγά.

http://www.enromiosini.gr/arthrografia/%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%B9%CE%BA%CE%B5%CF%83-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B7%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B5%CF%83-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CE%B2%CF%85%CE%B6%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BF/

ΕΥΕΞΙΑ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΒΙΟΤΗΤΑ*

Κατσῆ Θεοδώρου

Γεωπόνου

Ἀναρωτηθήκατε ποτὲ γιατὶ τὸ σῶμα μας καταπονεῖται τόσο εὔκολα σή­μερα, ἐνῶ κάποτε ξυπνούσαμε ὧρες πρὶν τὴν ἀνατολὴ καὶ βλέπαμε τὴ στιγμὴ τῆς ξεκούρασης λίγο μετὰ τὴ δύση τοῦ ἡλίου; Τὸ κορμὶ ἄντεχε πε­ρισσότερο γιατὶ ἤμασταν πιὸ νέοι, θὰ ἔλεγε κάποιος. Ἀποτελεῖ καὶ αὐτὸ ἕ­ναν παράγοντα, ἀλλὰ τί εἶναι αὐτὸ ὅμως πού ἔχει τὸ μεγαλύτερο βάρος τῆς εὐθύνης; Τί ἄλλο ἔχει ἀλλάξει ἀπὸ τότε; Ἡ ἀπάντηση βρίσκεται στὶς διατροφικές μας συνήθειες.
Ἐντάσσετε στὴν καθημερινότητά σας τὶς ἴδιες τροφὲς, ὅπως τότε; Ἡ ἀ­λήθεια εἶναι πὼς ὄχι. Ἡ παραπάνω εἰκόνα περιπλέκεται ἐπιπλέον ἀπὸ τὴν προσθήκη χημικῶν ἐνώσεων στὶς τροφὲς ὥστε νὰ ἐνισχυθῇ ἡ γεύση τους. Τὰ ἐνισχυτικὰ γεύσης δημιουργοῦν ἐθισμὸ στὶς συνθετικὲς γεύσεις (“Δὲν μπορεῖς νὰ φᾷς μόνον ἕνα!”) ποὺ κάνει τὶς φυσικὲς ἀκατέργαστες τροφὲς νὰ φαίνονται ἄνοστες. Ἡ ἀπομάκρυνση ἀπὸ τὸ φυσικὸ τρόπο δια­τροφῆς μᾶς ὁδηγεῖ σὲ ὁλοένα καὶ χειρότερες συνήθειες, ἡ ἔλλειψη ἐνέργει­ας μᾶς κάνει πιὸ μαλθακούς, νὰ ἔχουμε λιγότερη διάθεση καὶ δύναμη καὶ ἔτσι ξεκινᾷ μία πτώση τοῦ ἐπιπέδου τῆς ὑγείας μας ποὺ δὲν εἶναι εὔκολο νὰ τὴ σταματήσουμε.
Ἡ λύση εἶναι νὰ μετακινηθοῦμε σὲ ὁλοένα καὶ πιὸ ὑγιεινὲς καὶ φυσικὲς συνήθειες. Οἱ τροφές μας νὰ εἶναι “ζωντανὲς” καὶ νὰ ἔχουν ὑποστεῖ τὴν λιγότερη δυνατὴ ἐπεξεργασία. Ἡ διόρθωση τοῦ ἐλλείμματος σὲ θρεπτικὰ συστατικὰ εἶναι ζωτικῆς σημασίας. Ὁλοένα καὶ περισσότερες ἔρευνες συνδέουν χρόνια νοσήματα μὲ ἐλλείψεις σὲ βασικὰ θρεπτικὰ συστατικὰ καὶ ἐπιβάρυνση ἀπὸ τοξικὲς ἑνώσεις.
Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ἔχει αὐξηθεῖ ἡ διάρκεια ζωῆς τοῦ σύγχρονου ἀνθρώ­που, κυρίως λόγῳ βελτιωμένων συνθηκῶν ζωῆς. Ἡ ποιότητα ζωῆς ὅμως καὶ ἡ κατάσταση τῆς ὑγείας μας χειροτερεύουν σταθερά. Ἡ ραγδαία αὔ­ξηση τῶν χρόνιων νοσημάτων, ἡ ἔλλειψη ἐνέργειας καὶ ἡ κακὴ διάθεση, περιγράφουν τὴν εἰκόνα τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου.
Ἡ τροφικὴ ἀλυσίδα παρουσιάζει ἐλλείψεις σὲ σημαντικὰ θρεπτικὰ συ­στατικὰ καὶ ἐπιβαρύνεται σημαντικὰ μὲ τοξικὲς οὐσίες. Ἡ διαταραχὴ τῆς βιοχημικῆς ἰσορροπίας στὸ σῶμα μας λόγῳ τῶν παραπάνω, εἶναι δραμα­τική. Ἡ ἐπιβάρυνσή μας ἀπὸ τοξικὲς ἑνώσεις ἔχει λάβει πλέον τεράστιες διαστάσεις. Βιομηχανικὰ χημικά, βαρέα μέταλλα, φυτοφάρμακα, συντη­ρητικὰ καὶ ἄλλα, συσσωρεύονται κάθε μέρα στὸν ὀργανισμό μας ἐν γνώ­σει μας. Ἡ ἐπιρροὴ αὐτῶν τῶν ἑνώσεων δημιουργεῖ τεράστια διατάραξη στὸ μεταβολισμό μας. Φανταστεῖτε μία μηχανὴ ποὺ ὄχι μόνο δὲν ἔχει τὰ ἀπαραίτητα γιὰ νὰ λειτουργήσῃ, ὅπως εἴδαμε παραπάνω, ἀλλὰ παράλλη­λα ἐπιβαρύνεται ἀπὸ συστατικὰ ποὺ δὲν πρέπει νὰ βρίσκονται ἐκεῖ καὶ δι­αταράσσουν τὴν ὁμαλὴ λειτουργία της.
Ἂν παρομοιάσουμε τὸ σῶμα μας μὲ τὴ μηχανὴ ἑνὸς αὐτοκινήτου, ἡ κα­κὴ διατροφὴ θὰ ἦταν σὰν νὰ τὴν τροφοδοτοῦμε μὲ νερωμένη βενζίνη καὶ οἱ τοξικὲς ἑνώσεις σὰν ζάχαρη στὸ ντεπόζιτο τῆς βενζίνης. Σίγουρα ὁ κι­νητήρας του θὰ κολλοῦσε ὑπὸ αὐτὲς τὶς συνθῆκες! Κάτι παρόμοιο συμβαί­νει καὶ στὸ σῶμα μας, μόνο ποὺ αὐτὴ ἡ ἐπιβάρυνση γίνεται ὕπουλα, γιατὶ εἶναι ἀόρατη καὶ συμβαίνει σιγά–σιγά. Ἡ ἐνίσχυση τῶν μηχανισμῶν ἀπο­τοξίνωσης τοῦ ὀργανισμοῦ εἶναι μία ἀπὸ τὶς πιὸ σημαντικὲς ἐνέργειες γιά τὴν ἀποκατάσταση τοῦ μεταβολισμοῦ καὶ τῆς ὑγείας μας.
Μετὰ ἀπὸ πολλὲς συνεχόμενες ὧρες ἐργασίας, συνήθως ἀργὰ τὸ ἀπό­γευμα, ὁ νεαρὸς γιατρὸς πήγαινε μία βόλτα στὸ λιμάνι. Λίγο καιρὸ ἀργό­τερα ἀνέπτυξε φιλίες μὲ τοὺς τοπικοὺς ψαράδες καὶ ἦταν πλέον συχνὲς οἱ συζητήσεις μεταξύ τους. Ἕνα βράδυ ρώτησε ἕναν ψαρὰ τὸ ἑξῆς: «Ὅλη τὴν ἡμέρα βλέπω ἀσθενεῖς ποὺ πάσχουν ἀπὸ διάφορες ἀρρώστιες. Τὰ ψάρια πού πιάνετε ἐσεῖς, συνήθως ἀπὸ ποιὰ νόσο προσβάλλονται;». Ὁ ψαρὰς τοῦ ἀπάντησε, ὅτι στὰ 40 χρόνια ποὺ ψαρεύει δὲν συνάντησε ποτὲ ἄρρω­στο ψάρι. Γιατὶ δὲν ἀρρωσταίνουν τὰ ψάρια;
Ἡ παραπάνω συζήτηση ἦταν τὸ ἔναυσμα ποὺ ἔσπρωξε τὸ νεαρὸ τότε γιατρὸ νὰ ἀφιερώσῃ τὴ ζωή του στὴν ἀνεύρεση τοῦ παράγοντα ποὺ προ­σφέρει ἀνοσία στοὺς θαλάσσιους ὀργανισμούς. Ἡ θαλασσινὴ πέστροφα γιὰ παράδειγμα, δὲν προσβάλλεται ἀπὸ καρκίνο, ἐνῶ ἡ πέστροφα τοῦ γλυκοῦ νεροῦ προσβάλλεται ἀπὸ αὐτὸν μετὰ ἀπὸ 5,5 χρόνια ζωῆς, κατὰ μέσο ὅρο.
Ἡ ἔρευνα τοῦ Maynard Murray στάθηκε ἡ βάση γιὰ τὴν ἀνάπτυξη μεθό­δων ἐμπλουτισμοῦ τοῦ ἐδάφους μὲ μεταλλικὰ στοιχεῖα ἀπὸ τὴν θάλασσα. Παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι τὸ κοινὸ ραφιναρισμένο ἁλάτι εἶναι θανατηφόρο γιὰ τὰ φυτὰ καὶ ἐπιβλαβὲς γιὰ τὸν ἄνθρωπο, τὸ θαλασσινὸ ἁλάτι σὲ συγκε­κριμένες ἀραιώσεις, ἐπιταχύνει σὲ ἐντυπωσιακὸ ρυθμὸ τὴν ἀνάπτυξη τό­σο τῶν φυτῶν ὅσο καὶ τῶν ζώων ποὺ τρέφονται μὲ αὐτά.
Τὸ μεγαλύτερο διατροφικὸ λάθος δέ, βρίσκεται πάλι στὴν ἀκούσια ἀπο­φυγὴ λήψης κάποιων πολὺ σημαντικῶν οὐσιῶν λόγῳ συνήθειας. Πρόκει­ται γιὰ τὴν βιταμίνη 17, γνωστὴ ὡς ἀμυγδαλίνη.
Ἡ ἀμυγδαλίνη εἶναι τὸ πικρὸ συστατικὸ τῶν ἀμυγδάλων καὶ μία πιθα­νὴ τοξίνη, ἀφοῦ μπορεῖ νὰ ἀπελευθερώσῃ κυανίδη στὸν ὀργανισμό. Θεω­ρεῖται ὅτι ἔχει ἀντικαρκινικὲς ἰδιότητες, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν ἔχει ἀποδειχθεῖ ἐ­πιστημονικά.
Ἔχει ὑποστηριχθεῖ ὅτι, μὲ τὸν ἀποκλεισμὸ τῶν πικρῶν οὐσιῶν-μόνο ἡ­δονὴ καὶ εὐχαρίστηση στὸ λάρυγγά μας εἶναι τὸ σύνθημά μας-ἀποκλείσα­με μία ἀπὸ τὶς 4 βασικὲς γεύσεις: ἁλμυρό, ξυνό, πικρό, γλυκό. Πολλοὶ ἔ­χουν ἀπορρίψει καὶ τὸ ξυνὸ καὶ ἔχουν ἐπιλέξει τὸ ἁλμυρὸ καὶ τὸ γλυκό. Ἔτσι ἔχει χαθεῖ ἡ ἰσορροπία. Ὁ Ἱπποκράτης τόνιζε τὴν ἰσορροπία, ἐπηρεα­σμένος ἀπὸ τὸν πατέρα τῆς ἑλληνικῆς Ἰατρικῆς τὸν γιατρὸ Ἀλκμαίωνα. Αὐτὸς θεωρεῖται ἡ κορυφὴ τῆς ἑλληνικῆς Ἰατρικῆς γιατὶ πρῶτος αὐτὸς ἀ­σχολήθηκε μὲ τὴν ἀνατομία καὶ φυσιολογία καὶ διατύπωσε ὡς ἑξῆς τὶς ἀντιλήψεις του γιὰ τὴν ὑγεία καὶ τὴν ἀρρώστια, ποὺ υἱοθέτησε καὶ ὁ Ἱπ­ποκράτης: «Ἐκεῖνο ποὺ διατηρεῖ τὴν ὑγεία εἶναι ἰσομερὴς κατανομὴ καὶ ἀ­κριβὴς μείξη μέσα στὸ σῶμα τῶν δυνάμεων (=ἰσονομία) τοῦ ξηροῦ, τοῦ ὑ­γροῦ, τοῦ κρύου, τοῦ γλυκοῦ, τοῦ πικροῦ, τοῦ ξυνοῦ καὶ τοῦ ἁλμυροῦ. Τὴν Ἀρρώστια τὴν προκαλεῖ ἡ ἐπικράτηση τοῦ ἑνὸς (=μοναρχία). Ἡ θεραπεία ἐ­πιτυγχάνεται μὲ τὴν ἀποκατάσταση τῆς διαταραχθείσας ἰσορροπίας, μὲ τὴ μέθοδο τῆς ἀντίθετης ἀπὸ τὴν πλεονάζουσα δύναμη».
Τὶς ἀντιλήψεις αὐτὲς τὶς βρίσκουμε ἀκέραιες στὸν Ἱπποκράτη. Ἡ ἀκρι­βὴς μίξη, ἡ ἰσονομία, ἡ συμμετρία, ἡ ἁρμονία, βρίσκονται στὴ βάση τῶν δογμάτων τῶν Πυθαγορείων καὶ τοῦ Ἱπποκράτη. Γράφει χαρακτηριστικὰ ὁ Ἱπποκράτης: «Μέσα στὸν ἄνθρωπο ὑπάρχει καὶ τὸ πικρὸ καὶ τὸ ἁλμυρό, τὸ γλυκό, τὸ ξυνό, τὸ στιφὸ καὶ τὸ ἄνοστο καὶ τὰ συστατικὰ αὐτὰ ὅταν ἀνα­μειγνύονται καὶ ἑνώνονται μεταξύ τους, οὔτε φαίνονται οὔτε βλάπτουν τὸν ἄνθρωπο. Ὅταν ὅμως κάποιο ἀπ᾿ ὅλα διαχωριστῇ καὶ μείνει μόνο του τότε φαίνεται νὰ προκαλῇ βλάβη».
Ἂν τρῶμε πολλὰ γλυκὰ καὶ ὑδρογονάνθρακες καὶ ἔχει γίνει τὸ σῶμα μας σοκολάτα καὶ Ζαχαροπλαστεῖο, ἔχει ἐπέλθει ἀνισορροπία. Ἡ ἐπικρά­τηση τῶν γλυκῶν σὲ βάρος τοῦ πικροῦ θὰ τὸ πληρώσουμε καὶ μάλιστα ἀ­κριβά. Οἱ ὄγκοι εἶναι γεμᾶτοι ἀπὸ ζάχαρη. Αὐτὸ ἀπέδειξε ὁ Warburg. Τὸ 2001 ἕνα ἰατρικὸ Συνέδριο στὴν Καρλσρούη τῆς Γερμανίας, ἐπιβεβαίωσε τὴν παροιμία: «ὅτι εἶναι πικρὸ στὸ στόμα, εἶναι καλὸ στὸ στομάχι». Τονί­στηκε ὅτι οἱ πικρὲς οὐσίες, συμβάλλουν ἀποφασιστικὰ στὴ συνολικὴ δια­δικασία τῆς πέψης. Οἱ κινήσεις τοῦ στομάχου καὶ τοῦ ἐντέρου ἐντείνονται καὶ ἐπιταχύνεται ἡ προώθηση τῆς τροφῆς. Διεγείρουν τὴν ἔκκριση χολῆς καὶ παγκρέατος, βελτιώνουν τὴν πέψη τῶν λευκωμάτων, πρωτεϊνῶν καὶ λιπῶν. Μειώνεται ἡ αἴσθηση τοῦ φουσκώματος καὶ ἐμποδίζονται οἱ διαδι­κασίες ζύμωσης καὶ σήψης ποὺ συντελοῦνται στὸ ἔντερο. Μέσῳ τῆς βελτί­ωσης ἀπορρόφησης τῆς βιταμίνης Β12, οἱ πικρὲς οὐσίες ὑποστηρίζουν τὴν παραγωγὴ αἵματος, προάγουν τὴν ἀπορρόφηση τῶν λιποδιαλυτῶν στοι­χείων, ὅπως καὶ τοῦ σιδήρου. Οἱ πικρὲς οὐσίες ὑποστηρίζουν καὶ τὴ δημι­ουργία βάσεων (ἀλκαλικὸ ὑψηλὸ pΗ) στὸν ὀργανισμό. Καὶ δροῦν μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο ἐνάντια στὴν ὑπεροξείδωση τοῦ αἵματος.
Σὲ περίπτωση συστηματικῆς λήψης τῶν πικρῶν οὐσιῶν δυναμώνει τὸ συκώτι. Τὸ συκώτι θέλει πικρὰ γιὰ νὰ λειτουργήσῃ. Ἡ χολὴ ποὺ παράγε­ται στὸ συκώτι εἶναι πικρή. Πῶς λοιπὸν θὰ ἔχουμε παραγωγὴ πρώτης ποι­ότητας χολῆς, νὰ διαλύῃ τὰ λίπη, ἂν δὲν τρῶμε πικρά; Τροφοδοτῶντας μὲ ζάχαρη τὸ συκώτι δὲν παράγουμε πικρὴ χολή. Βελτιώνεται ὁ μεταβολι­σμὸς καὶ μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ μειώνεται καὶ ἡ χοληστερίνη. Μὲ τὰ πικρὰ μειώνονται καὶ οἱ τιμὲς τοῦ σακχάρου. Ὁ καθένας τὸ καταλαβαίνει. Τὸ σάκχαρο προέρχεται ἀπὸ τὴν κατάχρηση ὑδατανθράκων, ὄχι ἀπὸ τὴν κα­τάχρηση πικρῶν οὐσιῶν καὶ ἡ θεραπεία γίνεται μὲ τὰ ἀντίθετα, ἔλεγε ὁ Ἱπποκράτης.
Ἡ ἄμυνα καὶ ὁ τερματοφύλακας τοῦ ὀργανισμοῦ ἐναντίον τοῦ καρκίνου βρίσκονται στὸ συκώτι, καὶ τὸ συκώτι θέλει πικρὰ γιὰ νὰ λειτουργήσῃ σω­στά, νὰ ἀποθηκεύσῃ τὶς βιταμίνες. Γιατὶ δὲν παρουσιάζεται καρκίνος στὸ λεπτὸ ἔντερο; Ρωτῆστε κάποιο γιατρό. Πολλοὶ δὲ γνωρίζουν. Ἄλλοι ἀπαν­τοῦν τὸ pΗ, ἡ μεγάλη ποσότητα γ-σφαιρίνης (ἐπηρεάζεται ἀπὸ τὸ σελήνι­ο), ἢ λόγῳ τῆς ταχείας διέλευσης. Ἡ ἀπάντηση βρίσκεται στὸ γεγονός, ὅτι- σύμφωνα μὲ τὴ φυσιολογία- στὸ λεπτὸ ἔντερο χύνονται οἱ ἐκκρίσεις τῆς χολῆς καὶ τοῦ παγκρέατος ποὺ κάνουν ἀλκαλικὸ τὸ pΗ τοῦ λεπτοῦ ἐντέρου. Τὰ παγκρεατικὰ ἔνζυμα (θρυψίνη, χυμοθρυψίνη) καὶ ἡ χολή, εἶ­ναι βασικῆς σημασίας γιὰ τὸ περίεργο γεγονός, ὅτι στὸ λεπτὸ ἔντερο δὲν ἐμφανίζεται σχεδὸν ποτὲ καρκίνος. Τὸ δυνατὸ συκώτι διώχνει τὸν καρκίνο ἐνῶ ζαχαροποιημένο καὶ σοκολατοποιημένο συκώτι, ἴσον καρκίνος.
Ὅσον ἀφορᾷ ὅμως τὴν πρόληψη νόσων ποὺ σχετίζονται μὲ τὴ γήρανση ἡ βιταμίνη Ε ἔχει τὸν πρῶτο λόγο. Ἡ βιταμίνη Ε, γνωστὴ καὶ ὡς ἀτοκοφε­ρόλη, εἶναι ἕνα ἰσχυρὸ λιποδιαλυτὸ ἀντιοξειδωτικό, ποὺ καταπολεμᾷ τὴ βλαβερὴ δράση τῶν ἐλευθέρων ριζῶν. Πρὸς αὐτὴν τὴν κατεύθυνση, ἡ βι­ταμίνη Ε συνεργάζεται καὶ μὲ ἄλλα ἀντιοξειδωτικά, ὅπως ἡ βιταμίνη C καὶ τὸ σελήνιο. Μὲ λίγα λόγια, ἐμποδίζει τὶς ἀντιδράσεις τῶν χημικῶν ἐ­κείνων ἑνώσεων, ποὺ ὀξειδώνουν τὰ λιπαρὰ ὀξέα στὸν ἐγκέφαλο καὶ στὸ αἷμα, σταματοῦν τὴ φυσιολογικὴ λειτουργία τῶν κυττάρων καὶ ἐπιταχύ­νουν τὴ γήρανση τῶν ἱστῶν. Ἡ συγκεκριμένη βιταμίνη προσφέρει τὴν προστασία της μὲ ποικίλους τρόπους:

• ·   Ἡ βιταμίνη Ε ἐμποδίζει τὴν ἀρτηριοσκλήρωση, δηλαδὴ τὴ σταδιακὴ ἀπόφραξη τῶν ἀρτηριῶν, ποὺ ἐπέρχεται καθὼς μεγαλώνουμε.
• ·   Ἀναζωογονεῖ καὶ δυναμώνει τὸ ἀνοσοποιητικὸ σύστημα.
• ·   Ὡς ἰσχυρὸ ἀντιοξειδωτικό, ἡ βιταμίνη Ε προστατεύει τὶς ἶνες κολλα­γόνου ἀπὸ τὴν καταστροφικὴ δράση τῶν ἐλευθέρων ριζῶν ποὺ ὁδηγοῦν στὶς ρυτίδες, ἀνακουφίζει τὴν ξηρότητα τοῦ δέρματος καὶ προάγει τὴν ἁ­παλότητά του.
• ·   Ἡ βιταμίνη Ε προσφέρει σημαντικὴ προστασία κατὰ τοῦ καρκίνου.
• ·   Τέλος, μετὰ ἀπὸ ἔρευνες, πολλοὶ ἐπιστήμονες κατέληξαν στὸ συμ­πέρασμα ὅτι ἡ βιταμίνη Ε, μέσῳ τῆς βελτίωσης τῆς κυκλοφορίας τοῦ αἵμα­τος στὸν ἐγκέφαλο, συμβάλλει στὴν ἐπιβράδυνση καὶ παρεμπόδιση τῆς ἀ­πώλειας πνευματικῶν καὶ ἐγκεφαλικῶν λειτουργιῶν, ὅπως ἡ προσβολὴ ἀ­πὸ τὴ νόσο Ἀλτσχάϊμερ.

Ποῦ βρίσκουμε ὅμως τὴ βιταμίνη Ε; Ἡ λιποδιαλυτὴ βιταμίνη Ε βρίσκε­ται σὲ μεγαλύτερες ποσότητες στὶς λιπαρὲς τροφές, μὲ κυριότερη πηγὴ τὰ φυτικὰ ἔλαια (κυρίως στὸ σογιέλαιο, ἡλιέλαιο καὶ καλαμποκέλαιο), τοὺς ξηροὺς καρποὺς (κυρίως στὰ ἀμύγδαλα, φουντούκια καὶ καρύδια), προ­σφέροντας ω-3 λιπαρὰ ὀξέα στὸν ὀργανισμό μας, τοὺς σπόρους καὶ τὰ μὴ ἐπεξεργασμένα δημητριακά, τὸ σιτάρι, ὁρισμένα λαχανικά, τὸ ἀβοκάντο καὶ τὰ θαλασσινά. Ἆρα πολὺ βασικὸ εἶναι νὰ ἐντάξουμε κάποιες ἀπὸ αὐ­τὲς τὶς τροφὲς στὴν καθημερινή μας διατροφή!
Μὲ μία ἰσορροπημένη διατροφὴ μποροῦμε εὔκολα ἐπίσης νὰ καταπολε­μήσουμε καὶ τὸ ἄγχος. Ὁ τρόπος διατροφῆς μας ἀπὸ μόνος του δὲν μπορεῖ νὰ ἀποβάλλῃ τὸ ἄγχος ἀπὸ τὴν ζωὴ μας ἀλλὰ μπορεῖ νὰ βελτιώσῃ τὴν ἀντοχή μας σὲ αὐτό, νὰ μᾶς δώσῃ τὴ δυνατότητα νὰ τὸ ξεπερνᾶμε εὐκο­λότερα καὶ νὰ ἐλαττώσουμε τὶς μακροχρόνιες ἐπιδράσεις του. Ὅταν ὑπο­βαλλόμαστε σὲ στρεσσογόνες συνθῆκες (κάτι τὸ ὁποῖο συμβαίνει καὶ ὅταν παραλείπουμε κάποιο γεῦμα) τὸ σῶμα μας ἐκκρίνει ἀπὸ κάτι μικροὺς ἀδέ­νες, τὰ ἐπινεφρίδια, ποὺ βρίσκονται πάνω ἀπὸ τοὺς νεφροὺς τὴν ὁρμόνη “κορτιζόλη” στὸ αἷμα ἢ ἀλλιῶς ἡ ὁρμόνη τοῦ στρές.
Σὲ αὐτὲς τὶς καταστάσεις ἡ κορτιζόλη εἶναι ὅ,τι χρειάζεται ὁ ὀργανι­σμός. Δίνει μία γρήγορη καὶ ἰσχυρὴ δόση ἐνέργειας, αὐξάνει τὸ ἀμυντικὸ σύστημα καὶ μειώνει τὴν εὐαισθησία μας στὸν πόνο. Στὴν περίπτωση ὅ­μως (ἀρκετὰ συχνὴ) ὅπου εἴμαστε συνεχῶς ἐκτεθειμένοι σὲ πολὺ στρεσ­σογόνες καταστάσεις, τὰ ἐπίπεδα τῆς κορτιζόλης μπορεῖ νὰ γίνουν μόνι­μα ὑψηλὰ δημιουργώντας προβλήματα ὑγείας. Κάποια ἀπὸ αὐτὰ εἶναι: ὑ­πέρταση, διαταραχὲς γαστρεντερικοῦ συστήματος (Σύνδρομο εὐερέθιστου ἐντέρου, δυσκοιλιότητα, διάρροια, ἕλκος), μειωμένη πνευματικὴ δραστηρι­ότητα (μειωμένη συγκέντρωση, προβλήματα μνήμης), μειωμένη ἰνσουλι­νοαντοχὴ (διαβήτης, αὔξηση βάρους) καὶ καρδιαγγειακά. Τέλος καταστέλ­λει τὸ ἀνοσοποιητικό μας σύστημα. Σκεφτεῖτε πόσες φορὲς κρυολογήσατε ἢ κολλήσατε κάποια ἴωση, ὅταν εἴχατε μεγάλο φόρτο ἐργασίας στὴν δου­λειά ἢ μετὰ ἀπὸ μία μεγάλη ἔνταση, ὅπως μετακόμιση ἢ ταξίδι καὶ ἄλλα;
Σὲ ἕναν τέλειο κόσμο θὰ μπορούσαμε ἁπλὰ νὰ κλείσουμε τὴν πόρτα στὸ ἄγχος, ἀλλὰ δὲν εἶναι καὶ τόσο εὔκολο εἰδικὰ μὲ τοὺς σύγχρονους ρυθ­μοὺς τῆς ζωῆς στὴν πόλη. Ὑπάρχουν ὅμως ἀποδεδειγμένοι τρόποι στὴν ἐπιστήμη τῆς διατροφῆς ὅπου βοηθοῦν τὸν ὀργανισμό μας νὰ παρά­γει λιγότερες στρεσσογόνες ὁρμόνες.
Τό ἄγχος μειώνει τὴ συγκέντρωση καὶ ἐπηρεάζει τὴ μνήμη. Ξεκινῆστε τὴ μέρα σας μὲ ἕνα πλούσιο πρωϊνὸ, τὸ ὁποῖο μπορεῖ νὰ ἔχῃ ὁλικῆς ἀλέσε­ως δημητριακὰ ἢ ψωμί, φροῦτα ἐποχῆς, καὶ γιαούρτι ἢ γάλα δίνοντας καύ­σιμα στὸν ἐγκέφαλο, δημιουργῶντας ἔτσι ἰδανικὲς συνθῆκες γιὰ σκέψη καὶ ἐπίλυση προβλημάτων. Τὸ ἄγχος ἐπιδρᾷ στὴν γλυκόζη τοῦ αἵματος μὲ ἀποτέλεσμα νὰ νοιώθετε κακοδιάθετοι ἢ εὐερέθιστοι. Ἡ σταθερὴ παροχὴ ἐνέργειας μέσῳ τακτικῶν καὶ ἰσορροπημένων γευμάτων (2/ήμερα) καὶ δε­κατιανὸ ἢ πρωϊνὸ (3/ήμερα) διασφαλίζει πιὸ σταθερὰ ἐπίπεδα γλυκόζης στὸν ὀργανισμό σας.
Ἀντιθέτως, ὅταν παραλείπετε γεῦμα ὁ ὀργανισμός σας συμπεριφέρεται σὰν νὰ βρίσκεται σὲ συνθῆκες ἐκτάκτου ἀνάγκης καὶ αὐξάνει τὰ ἐπίπεδα τοῦ στρὲς ἀκόμα περισσότερο. Ἐπίσης εἶναι σημαντικὸ νὰ τρῶτε, πίνετε, καὶ νὰ καταπίνετε τὸ φαγητό σας ἀργὰ καὶ καλά, νὰ ἀφιερώνετε χρόνο γι᾿ αὐτό. Αὐτὸ σᾶς βοηθᾷ νὰ μπορεῖτε εὔκολα νὰ γυρίσετε στὴ μὴ-στρεσ­σογόνο κατάσταση καὶ νὰ ἀπολαύσετε καλύτερα τὶς γεύσεις τοῦ γεύμα­τος.
Τὸ τσάϊ ἔχει ἀποδειχθεῖ ἀπὸ διάφορες μελέτες στὸν κόσμο ὡς τὸ πρῶτο “ἀντι-στρές” τρόφιμο λόγῳ τῆς ἠρεμιστικῆς ἰδιότητάς του στὸ μυαλὸ καὶ τῆς μείωσης τῶν ἐπιπέδων κορτιζόλης. Σύμφωνα μάλιστα καὶ μὲ μία νέα ἔρευνα στὸ American Journal of Clinical Nutrition: ἡ κατανάλωση πέντε φλυτζανιῶν τσαγιοῦ τὴν ἡμέρα μπορεῖ νὰ μειώσῃ τὸ στρὲς μέχρι καὶ 20%.
Ἕνα ποτήρι γάλα δὲν εἶναι μόνον ἕνα φυσικὸ δυναμωτικὸ γιὰ τὸν ὕπνο ἀλλὰ βάσει ἐρευνῶν τοῦ πανεπιστημίου τοῦ Maastricht, ἔχει συσχετισθεῖ μὲ αὐξημένη ἑτοιμότητα τὴν ἑπόμενη μέρα. Ἡ ἐπίδραση τοῦ γάλακτος στὸν ὕπνο ἀποδίδεται στὴν ἀλακταλβουμίνη, ἡ ὁποία περιέχει τὴν τρυ­πτοφάνη, πρόδρομος τῆς σεροτονίνης.
Ἔρευνα ἀπὸ τὸ πανεπιστήμιο Swiburne τῆς Μελβούρνης ἔδειξε ὅτι ἡ μάσηση μίας τσίχλας μπορεῖ νὰ μειώσῃτὸ ἄγχος, νὰ αὐξήσει τὴν ἑτοιμό­τητα καὶ νὰ βελτιώσῃ τὶς ἐπιδόσεις.
Ἡ περιεκτικότητα τοῦ σωλομοῦ σὲ ω-3 λιπαρὰ ὀξέα μπορεῖ νὰ κάνουν τοὺς ἀνθρώπους πιὸ θετικοὺς καὶ χαρούμενους, σύμφωνα μὲ ἐρευνητὲς τοῦ πανεπιστημίου τοῦ Pittsburgh.
Τὸ κόκκινο κρασὶ μπορεῖ νὰ εἶναι αὐτονόητο ὅτι μᾶς βοηθᾷ νὰ χαλαρώ­σουμε, ἀλλὰ μελέτη τοῦ πανεπιστημίου τοῦ Toronto ἀποδεικνύει ὅτι τὰ ὀ­φέλη στὴν ὑγεία μας σταματοῦν στὸ πρῶτο ποτήρι. Ἡ ἴδια μελέτη μᾶς δεί­χνει ὅτι τὸ ἕνα ποτήρι μᾶς δίνει ὀφέλη καὶ στὴ λειτουργία τῆς καρδιᾶς, ἀλ­λὰ μετέπειτα τὰ δύο μᾶς ἀνεβάζουν τοὺς χτύους τῆς καρδιᾶς σὲ ἕξι χτύ­πους τὸ λεπτὸ ἐπιπλέον. Ἐπίσης ἡ αὐξημένη κατανάλωση ἀλκοὸλ ἔχει ἀντίθετα ἀποτελέσματα προκαλῶντας μελαγχολία.
Ἂς φροντίσουμε λοιπὸν τὴ σωματικὴ καὶ τὴν πνευματική μας ὑγεία δίνοντας στὸν ὀργανισμό μας αὐτὸ ποὺ χρειάζεται πραγματικὰ, ὅταν πει­νάῃ καὶ ὄχι ὑποκατάστατα βασικῶν τροφῶν. «Νοῦς ὑγιὴς ἐν σώματι ὑγιεῖ».

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

http://www.diatrofi.gr/index.php/diaita/kathimerini-diatrofi
http://www.drtsoukalas.com/
http://www.antigiransi.com/vitamins2.html

*ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ‘Ἐρῶ’ , ΙΑ΄ ΤΕΥΧΟΣ, ΙΟΥΛ.-ΣΕΠΤ. 2012

http://www.enromiosini.gr/%CE%B5%CF%85%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CF%81%CE%BF%CE%B2%CE%B9%CE%BF%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1/

Η ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΩΝ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Ή ΔΙΑΣΤΡΟΦΗ*

Γεωργίου Μπόκα

Γεωπόνου

«Ἄρτος καρδίαν ἀνθρώπου στηρίζει…», «Οἶνος καρδίαν ἀνθρώπου εὐ­φραίνει…», ἀλλὰ καὶ «οὐκ ἐπ᾿ ἄρτῳ μόνον ζήσεται ἄνθρωπος».
Γιατί οἱ πρωτόπλαστοι καὶ οἱ πρῶτοι τους ἀπόγονοι ἔζησαν ἑκατοντάδες χρόνια; Γιατί σήμερα κατὰ τὰ κοινῶς ἀποδεδειγμένα σπανίως ἐξαντλεῖται τὸ γενικὸ ὅριο ζωῆς (120 ἔτη). Ὄχι, δέν λιγόστεψαν τὰ καύσιμα, ἀλλὰ ἐ­μεῖς οἱ ἄνθρωποι ἀπομακρυσμένοι συνεχῶς ἀπὸ τὴν Θεία Κοινωνία τὰ νο­θεύσαμε καὶ ὑπερβαρύναμε τὸ ὄχημα (σῶμα μας). Συνέπεια, μικρόβια (μι­κρὸς βίος) ζωή, γκρίζα πορεία γεμάτη ἀρρώστιες καὶ χωρὶς νόημα. Ἂν ὄχι τὸ σύνολο ἀλλὰ κατὰ γενικὴ διαπίστωση, πλέον τοῦ 90% τῶν προβλημά­των ὑγείας τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου ὀφείλονται στὴν ὑπερφαγία καὶ τὴν ταχυφαγία.
Πανηγυρίζουν οἱ φαρμακευτικὲς πολυεθνικὲς καὶ ὅλο τὸ βάρβαρο καὶ ἀπάνθρωπο σύστημα ἐφαρμοσμένης ἰατρικῆς, ἐπεμβατικῆς καὶ θεραπεί­ας. Εὐτυχῶς ποὺ ὑπάρχουν καὶ φωτεινὲς ἐξαιρέσεις σ᾿ αὐτούς, οἱ λίγοι γιατροὶ καὶ οἱ ἐρευνητὲς ἀξίζουν μεγάλα στεφάνια. Στὶς μέρες μας δυστυ­χῶς ὁ πόλεμος ποὺ δέχεται ὁ ἁπλὸς ἄνθρωπος εἶναι ἀμείλικτος καὶ ἀβά­στακτη ἴσως ἡ πίεση. Ἀλλίμονο στὴ σημερινὴ νεολαία ἡ ὁποία πορεύεται σὲ τοπίο τόσο δύσκολο, ποὺ οἱ μέρες ποὺ ζήσανε οἱ μεσήλικες ὡς νέοι, νὰ φαντάζουν ὄαση.
Οἱ δόλιες δυνάμεις ἔχουν ἀποδοθεῖ σὲ μία τιτάνια προσπάθεια νὰ ἁλώ­σουν καὶ τὸ τελευταῖο «κύτταρο» τοῦ ἀνθρώπου. Καὶ βέβαια ἡ ὕψιστη ἅ­λωση δὲν εἶναι ἡ κατοχὴ μίας χώρας, οὔτε κἄν ἡ οἰκονομικὴ καὶ ἴσως ὄχι ἡ πολιτισμικὴ, ἀλλὰ αὐτὴ τῆς δημιουργίας πλασματικῶν καὶ συγκεκριμέ­νων ἀναγκῶν καὶ συνηθειῶν μὲ τελικὴ συνέπεια τὴν πνευματικὴ ἐκβαράθρωση καὶ τὴν ὁλοσχερῆ ὑποδούλωση. Καὶ ὁ «ἐχθρὸς» δὲν χτυπάει τὴν πιὸ ὀχυρωμένη περιοχή, ξεκινάει ἀπὸ τὰ «εὔκολα», τὶς καθημερινὲς βιοτικὲς ἀνάγκες. Τί νερὸ θὰ πιοῦμε, πόσο θὰ πιοῦμε, τί θὰ φάγουμε, πὼς θὰ ντυθοῦμε, πὼς θὰ ξυριστοῦμε, πὼς θὰ πλυθοῦμε, πὼς θα … ὅλα ἐπιβάλλονται-ἕτοιμη ἡ «φυλακή». Σήμερα, ὅσο ποτὲ ἄλλοτε, τὸ ὄχι ἀποκτᾷ ὄχι μόνο ἐθνικὴ σημασία, ἀλλὰ καὶ ὕψιστη πνευματικὴ σημασία, ἢ λέμε ΟΧΙ ἢ τὰ χάνουμε ΟΛΑ.
Καὶ ἂς ξεκινήσουμε ἀπὸ τὰ μικρότερα στὰ μεγαλύτερα. Ὅλοι παραδέχονται ὅτι τὰ προϊόντα ποὺ παράγονται σὲ ἕνα τόπο, εἶναι τὰ καλύτερα γιὰ τοὺς κατοίκους τοῦ τόπου αὐτοῦ. Ἐμεῖς στὴν Πατρίδα μας, αὐτὸ τὸ θαυμάσιο ἐργαστήρι τῆς φύσης ποὺ μᾶς δώρισε ὁ Θεὸς τὸ ἀ­ποδοκιμάζουμε, ἀφοῦ πρῶτα ἐγκαταλείψαμε, θεωρώντας μάλιστα ὄνει­δος, τὴν ἀγροτικὴ ἢ κτηνοτροφικὴ ἐργασία καὶ τρέχουμε νὰ ἀγοράσουμε προϊόντα ἄλλων χωρῶν, ποὺ κανεὶς δὲν ξέρει πῶς καὶ ποῦ παράχθησαν. Ἐπιλέξαμε τὸν “τρόπο” καὶ ὄχι τὸν κόπο, γιὰ νὰ πορευτοῦμε τὶς τελευταῖ­ες δεκαετίες. Ποῦ εἶναι ὁ λαχανόκηπος ποὺ ἀποτελοῦσε τὸν εὐλογημένο τόπο στὸ παρελθὸν καὶ ἔλυνε κάθε δυσκολία τῶν οἰκογενειῶν τῆς ὑπαί­θρου; Ποῦ εἶναι ἡ κατσίκα καὶ γενικῶς τὰ οἰκόσιτα ζῶα καὶ πτηνὰ ποὺ ἀ­νέθρεψαν γενιὲς καὶ γενιὲς μὲ φρέσκο γάλα, αὐγὰ καὶ κρέας; Ποῦ εἶναι τὸ λιοστάσι ποὺ ὅλες οἱ ἐργασίες του ἦταν χαρὰ καὶ τὸ ἀποτέλεσμα βάλσα­μο.; Ποῦ εἶναι τὸ μικρὸ χωμάτινο φουρνάκι στὸ χωριὸ ποὺ τάϊζε τὴν οἰκο­γένεια μὲ ψωμὶ καὶ ἄλλα φαγητά; Εἶχε δὲ ὅλη ἡ γειτονιὰ, ἂν εἶχε ὁ ἕνας. Ποῦ εἶναι ὅλα ἐκεῖνα τὰ δῶρα τοῦ Θεοῦ; Τὰ κάναμε δυστυχῶς σκουπίδια. Εἴμαστε ἡ πρώτη χώρα παραγωγῆς σκουπιδιῶν στὸν κόσμο μὲ περίπου μισὸ τόνο ἀνὰ ἔτος/ἄτομο καὶ δυστυχῶς καὶ αὐτὰ φέρουν ξένες σφραγίδες πάνω τους. Πολλὰ θὰ μπορούσαμε δυστυχῶς ἀκόμη νὰ περιγράψουμε, ὅ­μως εὐτυχῶς ὑπάρχει ἐλπίς. Τώρα ἢ ποτὲ, λέμε ΟΧΙ στὴ μιζέρια καὶ στὴν ἐξάρτηση. Λέμε ΝΑΙ, στὸν ἁπλὸ τὸν ἀληθινὸ Χριστιανικὸ τρόπο ζωῆς, ἀ­φοῦ καὶ ὑγεία συνεπάγεται, ἀλλὰ καὶ πνευματικὴ συνδρομὴ προσφέρει. Ἂς ἀφήσουμε ὅμως τὸν Ἅγιο Πέτρο τὸ Δαμασκηνὸ νὰ μᾶς μιλήσει, μὲ τὴν ἀνάλυσή του στὴ ρήση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅτι δὲν βλάπτουν τὰ εἰσερχόμενα, ἀλλὰ τὰ ἐξερχόμενα.

Ἡ κατὰ Θεοῦ ἀνάγνωση

Ἡ κατὰ Θεοῦ ἀνάγνωση πρέπει νὰ γίνεται, γιὰ νὰ μὴν περιπλανιέται ὁ νοῦς ἐδῶ καὶ ἐκεῖ. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀρχὴ τῆς σωτηρίας, γιατί ὁ ἐχθρὸς μισεῖ, τὸν ἦχο ποὺ προειδοποιεῖ γιὰ τὸν ἐρχομὸ του, ὅπως λέει ὁ ἅγιος Ἰσαάκ. Ἐ­κεῖνος ποὺ θέλει νὰ ἀποφύγει τὴν ἁμαρτία τελείως, πρέπει τὸ μεγαλύτερο διάστημα νὰ μείνῃ στὸ κελλί του. Ἂν τὸν κυριεύῃ ἀκηδία, ἂς ἐργάζεται λί­γο, ὅπως καὶ ὁ ἀπαθὴς καὶ ὁ γνωστικός, γιὰ ὠφέλεια ἄλλων καὶ βοήθεια κάποιων ἀσθενῶν. Ἔτσι ἔκαναν οἱ μεγάλοι Πατέρες ἀπὸ συγκατάβαση καὶ ἐξομοιώνονταν μὲ τοὺς ἐμπαθεῖς ἀπὸ ταπεινοφροσύνη, γιατί μποροῦ­σαν παντοῦ νὰ ἔχουν τὸν Θεὸ μέσα τους καὶ νὰ σχολάζουν στὴν κατὰ Θεὸν θεωρία, ἀκόμα καὶ στὸ ἐργόχειρο καὶ στὴν ἀγορά, ἀφοῦ, ὅπως λέει ὁ μέγας Βασίλειος, γιὰ τοὺς πάρα πολὺ τέλειους, «αὐτοὶ καὶ ἀνάμεσα στὸ πλῆθος εἶναι πάντοτε σὰν μόνοι στὸν ἑαυτό τους καὶ στὸ Θεό». Ἐκεῖνος τώρα ποὺ δὲν τὰ ἔχει ἀκόμη αὐτά, ἀλλὰ θέλει νὰ δώσῃ διαζύγιο στὴν ἀκη­δία, ὀφείλει νὰ ἀπορρίπτῃ κάθε συναναστροφὴ μὲ τοὺς ἀνθρώπους καὶ τὸν ὑπέρμετρο ὕπνο καὶ νὰ τὴν ἀφήσει νὰ τοῦ λιώσῃ τὸ σῶμα καὶ τὴν ψυ­χή, μέχρις ὅτου βαρεθεῖ καὶ φύγει, διαπιστώνοντας τὴν ὑπομονή του στὴν κατὰ Θεὸν ἀκατάπαυστη σχολὴ, στὴν ἀνάγνωση καὶ στὴν καθαρὴ προ­σευχή. Γιατί, ὅταν ὁ ἐχθρὸς δῇ ὅτι εἶναι ἱκανὸς νὰ κατορθώσῃ κάτι, ἐξακο­λουθεῖ νὰ πολεμᾷ ἀλλοιῶς ὑποχωρεῖ, ἢ τελείως ἢ προσωρινά. Γι᾿ αὐτὸ ὀ­φείλει ἐκεῖνος ποὺ θέλει νὰ νικήσῃ τοὺς ἐχθρούς, νὰ ἔχῃ μεγάλη ὑπομο­νή, ὅποιος δὲ ὑπομείνει ὡς τὸ τέλος, αὐτὸς θὰ σωθῇ. «Εἶναι δίκαιο γιὰ τὸν Θεό, λέει ὁ Ἀπόστολος, νὰ ἀνταποδώσῃ θλίψη σ᾿ ὅσους μᾶς λυποῦν, καὶ σ᾿ ἐμᾶς ποὺ θλιβόμαστε, ἀνακούφιση». Δὲν εἶναι κακὸ κανένα πρᾶγμα ποὺ γίνεται σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, μὲ ταπείνωση. Ἀλλὰ ἔχουν διαφορὲς τὰ πράγματα καὶ τὰ ἔργα. Καθετὶ λοιπὸν ποὺ εἶναι παραπάνω ἀπὸ τὴν ἀνάγκη, γίνεται ἐμπόδιο σ’ ἐκεῖνον ποὺ θέλει νὰ σωθῇ, δηλαδὴ καθετὶ ποὺ δὲν χρησιμεύει γιὰ τὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς, ἢ γιὰ τὴν σωματικὴ ζωή. Δὲν εἶναι τὰ φαγητά, ἀλλὰ ἡ γαστριμαργία τὸ κακό, oὔτε τὰ χρήμα­τα, ἀλλὰ ἡ προσκόλληση σὲ αὐτὰ, οὔτε ὁ λόγος, ἀλλὰ ἡ ἀργολογία, οὔτε τὰ εὐχάριστα τοῦ κόσμου, ἀλλὰ ἡ ἀκράτεια, οὔτε ἡ ἀγάπη στοὺς δικούς μας, ἀλλὰ ἡ προερχόμενη ἀπὸ αὐτὴν παραμέληση στὴν εὐαρέστηση τοῦ Θεοῦ, οὔτε τὰ ἐνδύματα, ὅσα χρειάζεται νὰ σκεπαστοῦμε καὶ νὰ ἀποφύ­γουμε τὸ κρύο καὶ τὴ ζέστη, ἀλλὰ τὰ περιττὰ καὶ πολυτελῆ, οὔτε τὰ σπίτια γιὰ νὰ ἀποφεύγουμε τὸ κρύο, τὴ ζέστη καὶ τοὺς ἐχθρούς, θηρία καὶ ἀν­θρώπους, ἀλλὰ τὰ διώροφα καὶ τριώροφα, τὰ μεγάλα καὶ πολυδάπανα, οὔτε τὸ νὰ ἔχῃ κανεὶς κάτι, ἀλλὰ τὸ νὰ μὴν τὸ ἔχῃ γιὰ ἀναγκαία χρήση, οὔτε τὸ νὰ ἔχουν βιβλία οἱ πολὺ ἀκτήμονες, ἀλλὰ τὸ νὰ μὴν τὰ ἔχουν γιὰ τὴν κατὰ Θεὸν ἀνάγνωση, οὔτε οἱ φίλοι, ἀλλὰ οἱ φίλοι ποὺ δὲν προξενοῦν ψυχικὴ ὠφέλεια. Οὔτε ἡ γυναῖκα εἶναι κάτι κακό, ἀλλὰ ἡ πορνεία, οὔτε ὁ πλοῦτος, ἀλλὰ ἡ φιλαργυρία, οὔτε τὸ κρασί, ἀλλὰ ἡ μέθη, οὔτε ὁ φυσικὸς θυμὸς ποὺ δόθηκε γιὰ τὸν κολασμὸ τῆς ἁμαρτίας, ἀλλὰ ἡ χρήση του κατὰ τῶν συνανθρώπων, οὔτε ἡ ἐξουσία, ἀλλὰ ἡ φιλαρχία, οὔτε ἡ δόξα, ἀλλὰ ἡ φιλοδοξία καὶ ἡ χειρότερη ἀπ᾿ αὐτήν, κενοδοξία, οὔτε τὸ νὰ ἀποκτήσῃ κα­νεὶς ἀρετή, ἀλλὰ τὸ νὰ νομίζῃ ὅτι τὴν ἔχει, οὔτε ἡ γνώση, ἀλλὰ τὸ νὰ νομί­ζῃ κανεὶς ὅτι εἶναι γνωστικός, καὶ τὸ χειρότερο, νὰ μὴ γνωρίζῃ κανεὶς τὴν ἄγνοιά του, οὔτε ἡ ἀληθινὴ γνώση, ἀλλὰ ἡ ψεύτικη. Οὔτε ὁ κόσμος εἶναι κακός, ἀλλὰ τὰ πάθη, οὔτε ἡ φύση, ἀλλὰ τὰ παρὰ φύσει, οὔτε ἡ ὁμόνοια, ἀλλὰ ἐκείνη ποὺ γίνεται γιὰ κακὸ καὶ ὄχι πρὸς ψυχικὴ σωτηρία, οὔτε τὰ μέλη τοῦ σώματος, ἀλλὰ ἡ παράχρησή τους. Ἡ ὅραση δηλαδὴ δὲν ἔγινε γιὰ νὰ ἐπιθυμοῦμε ἐκεῖνα ποὺ δὲν πρέπει, ἀλλὰ γιὰ νὰ βλέπουμε τὰ κτί­σματα καὶ νὰ δοξάζουμε τὸ Δημιουργό, ὥστε νὰ βαδίζουμε σωστὰ πρὸς τὰ συμφέροντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματός μας, οὔτε τὰ αὐτιὰ γιὰ νὰ ἀκοῦμε καταλαλιὲς καὶ μωρολογίες, ἀλλὰ γιὰ νὰ ἀκοῦμε τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ τὶς λαλιὲς τῶν ἀνθρώπων, τῶν πουλιῶν κ.λπ. καὶ νὰ δοξάζουμε τὸν Ποιητή τους, οὔτε ἡ ὄσφρηση εἶναι γιὰ νὰ ἐκθηλύνῃ τὴν ψυχὴ καὶ νὰ τὴ χαλαρώ­νῃ ἀπὸ τὰ ἀρώματα, ὅπως λέει ὁ Θεολόγος, ἀλλὰ γιὰ νὰ ἀναπνέουμε καὶ νὰ δεχόμαστε τὸν ἀέρα ποὺ μᾶς χαρίζει ὁ Θεὸς καὶ νὰ Τὸν δοξάζουμε γι᾿ αὐτό, γιατί χωρὶς ἀέρα δὲν μπορεῖ νὰ ζήσῃ σωματικὰ, οὔτε ἄνθρωπος, οὔ­τε ζῶο.
Καὶ θαυμάζω τὴ σοφία τοῦ Εὐεργέτη, πὼς τὰ πιὸ ἀναγκαία πράγματα βρίσκονται εὔκολα ἀπὸ ὅλους, δηλαδὴ ὁ ἀέρας, ἡ φωτιά, τὸ νερό, τὸ χῶμα. Καὶ ὄχι μόνο αὐτά, ἀλλὰ καὶ ἐκεῖνα ποὺ μποροῦν νὰ σώσουν τὴν ψυχή, τὰ ἔκανε εὐκολώτερα ἀπὸ τὰ ἄλλα πράγματα, ἐνῶ ἐκεῖνα ποὺ κολάζουν τὴν ψυχή, τὰ ἔκανε δυσκολώτερα. Ἡ φτώχεια, γιὰ παράδειγμα, πιὸ εὔκολα σώζει τὴν ψυχή, ἐνῶ ὁ πλούσιος γίνεται ἐμπόδιο σωτηρίας σὲ πολλούς. Ὅ­μως τὴ φτώχεια τὴ βρίσκει ὅποιος νὰ εἶναι, ἐνῶ ὁ πλοῦτος δὲν εἶναι στὸ χέρι μας νὰ τὸν ἀποκτήσουμε. Ἔπειτα ἡ περιφρόνηση, ἡ ταπείνωση, ἡ ὑ­πομονή, ἡ ὑπακοή, ἡ ὑποταγή, ἡ ἐγκράτεια, ἡ νηστεία, ἡ ἀγρυπνία, τὸ κό­ψιμο τοῦ θελήματος, ἡ σωματικὴ ἀσθένεια, ἡ εὐχαρία σὲ ὅλα αὐτά, οἱ πει­ρασμοί, οἱ ζημιές, ἡ στέρηση τῶν ἀναγκαίων, ἡ ἀποχὴ ἀπὸ τὰ εὐχάριστα, ἡ γύμνια ἀπὸ τὰ εὐχάριστα, ἡ γύμνια, ἡ μακροθυμία καὶ γενικὰ ὅλα τὰ ἔργα ποὺ γίνονται γιὰ τὸν Θεό, καὶ ἀνεμπόδιστα εἶναι, καὶ κανεὶς δὲν τὰ διεκδικεῖ, ἀλλὰ μᾶλλον τὰ παραχωρεῖ σ’ ἐκείνους ποὺ θέλουν νὰ τὰ ἔ­χουν, εἴτε θεληματικὰ ἔρχονται, εἴτε ἀθέλητα. Ἐκεῖνα ποὺ συντείνουν στὴν ἀπώλεια τῆς ψυχῆς εἶναι δυσεύρετα, ὅπως ὁ πλοῦτος, ἡ δόξα, ἡ ὑπε­ρηφάνεια, ἡ ἀκαταδεξία, ἡ ἐξουσία, ἡ ἀρχή, ἡ ἀκράτεια, ἡ πολυφαγία, ἡ πολυϋπνία, τὸ νὰ κάνῃ κανεὶς ὅτι θέλει, ἡ ὑγεία καὶ ἡ δύναμη τοῦ σώμα­τος, ἡ δίχως δεινὰ ζωή, τὰ κέρδη, τὸ νὰ ἔχῃ κανεὶς ὅσα ἐπιθυμεῖ, ἡ ἀπό­λαυση ἐκείνων ποὺ φέρνουν εὐχαρίστηση, τὰ πολλὰ καὶ πολυτελῆ ροῦχα καὶ σκεπάσματα καὶ τὰ ὅμοια, γιά τά ὁποῖα πολὺς ὁ ἀγῶνας, λιγοστὴ δὲ ἡ ἀπόκτηση καὶ πρόσκαιρη ἡ ὠφέλεια. Καὶ εἶναι μεγάλη ἡ θλίψη γι᾿ αὐτά, ἀλλὰ μικρὴ ἡ ἀπόλαυση, γιατί καὶ ἐκεῖνοι ποὺ τὰ ἔχουν καὶ ἐκεῖνοι ποὺ δὲν τὰ ἔχουν, ἀλλὰ τὰ ἐπιθυμοῦν, δοκιμάζουν πολλὴ στενοχώρια, ἂν καὶ κανένα δὲν εἶναι κακό· κακὸ εἶναι ἡ παράχρησή τους, ὅπως εἰπώθηκε.
Ἔτσι τὰ χέρια καὶ τὰ πόδια δὲ μᾶς δόθηκαν γιὰ νὰ κλέβουμε καὶ ν᾿ ἁρπάζουμε καὶ νὰ τὰ σηκώνουμε ἐναντίον τῶν ἄλλων, ἀλλὰ γιὰ νὰ τὰ χρησιμοποιήσουμε κατὰ τὸν Θεό, γιὰ ἐλεημοσύνη, δηλαδή, στοὺς φτωχοὺς· οἱ πιὸ ἀσθενεῖς ψυχικῶς γιὰ τὴν τελειότητά μας καὶ γιὰ βοήθεια ὅσων ἔχουν ἀνάγκη, οἱ δὲ πιὸ δυνατοὶ στὴν ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα μὲ τὴν ἀκτημοσύνη καὶ τὴ μίμηση τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν Ἁγίων Του μαθητῶν, γιὰ νὰ δοξάζουμε τὸν Θεὸ καὶ νὰ θαυμάζουμε τὴ σοφία ποὺ εἶναι κρυμμένη στὰ μέλη μας. Πῶς δηλαδή, αὐτὰ τὰ χέρια μας καὶ τὰ μικρά μας δάχτυλα εἶναι ἕτοιμα γιὰ κάθε ἐπιστήμη καὶ ἐργασία, γραφὴ καὶ τέχνη μὲ τὴν πρό­νοια τοῦ Θεοῦ. Ἀπὸ τὰ ὁποῖα προέρχονται ἡ γνώση τῶν ἀναρίθμητων γραφῶν, τῆς σοφίας καὶ τῶν θεραπευτικῶν φαρμάκων, τῶν γλωσσῶν καὶ τῶν διαφόρων γραμμάτων. Καὶ γενικὰ ὅλα ὅσα ἔχουν γίνει καὶ γίνονται καὶ θὰ γίνουν μᾶς ἔχουν χαριστεῖ ἀπὸ ἀπέραντη ἀγαθότητα καὶ πάντοτε μᾶς δίνονται γιὰ νὰ ζήσουμε σωματικῶς καὶ νὰ σωθοῦμε ψυχικῶς, ἂν τὰ χρησιμοποιήσουμε σύμφωνα μὲ τὸν σκοπὸ τοῦ Θεοῦ καὶ Τὸν δοξάζουμε μὲ ὅλη τὴν εὐγνωμοσύνη μας. Ἀλλιῶς ξεπέφτουμε καὶ χανόμαστε καὶ ὅλα συντελοῦν σὲ θλίψη κατὰ τὴν παροῦσα ζωή, ἀλλὰ καὶ σὲ αἰώνια κόλαση κατὰ τὴ μέλλουσα.

*ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ‘Ἐρῶ’ , ΙΑ΄ ΤΕΥΧΟΣ, ΙΟΥΛ.-ΣΕΠΤ. 2012


http://www.enromiosini.gr/%CE%B7-%CE%B4%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CF%80%CE%BB%CE%B1%CF%83%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%89%CE%BD-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%BA%CF%89%CE%BD-%CE%B4%CE%B9%CE%B1/

Αγρότης! Άν δεν δουλέψει αυτός, δεν θα φάμε εμείς οί υπόλοιποι...

Κάθε άνθρωπος στην διαδρομή της ζωής του ακολουθεί συνήθως μία σειρά και μία τάξη ανάλογη, ως επί το πλείστον, και με τις επιλογές των γονιών του…
Έτσι λοιπόν, ή  θα πάει σε κάποιο σχολείο φθάνοντας ίσως και σε Πανεπιστήμιο, ή θα γίνει ένας τεχνικός, ένας επαγγελματίας, ένας έμπορος ακόμη και ένας αγρότης…
Γιατί ευτυχώς υπάρχουν ακόμη και αυτοί, οί ευλογημένοι αγρότες, πού τροφοδοτούν με φαγώσιμα την φτωχή μας χώρα και όλους εμάς τους υπόλοιπους «τεμπέληδες» !
Γιατί μπορεί ένας Πανεπιστημιακός, ένας τεχνικός , ένας Δημόσιος υπάλληλος να είναι άριστος στην δουλειά του και μπράβο του, αλλά σε μια κρίση επιβίωσης ο αγρότης θα ζήσει κι΄ όλοι  οί άλλοι, εμείς δηλαδή οί υπόλοιποι θα γίνουμε ζητιάνοι…
Αυτά πού συνέβησαν στήν μεγάλη πείνα της Γερμανικής κατοχής 1940-45 μας είναι γνωστά κι΄ άς μη τα επαναλάβουμε…
Άσε πού αρκετοί από εμάς μόλις αδειάσουν τα ράφια των σούπερ μάρκετς  και φρενάρουν οί εισαγωγές θα πούμε το στερνό αντίο και θα ετοιμαστούμε να πεθάνουμε!

Τά κομπιούτερ μπορεί να είναι καλά για υπολογισμούς, ιντερνέτ, συναλλαγές, επικοινωνία, και  πληροφόρηση, αλλά δεν μπορούν να μας βγάλουν πατάτες, στάρι, λάδι, όσπρια, και άλλα τέτοια διατροφικά καλούδια πού μόνο ένα κομμάτι χωραφιού και η αγροτική εργασία μπορεί να μας δώσει …
Όλα όμως τα επαγγέλματα έχουν την χάρη τους, γιατί όπως και να το κάνουμε κάτι προσφέρουν μέσα στήν αλυσίδα της κοινωνίας !
Αλλά μέχρι σήμερα  ποτέ δεν μπορέσαμε να καταλάβουμε την προσφορά ενός «ξεχωριστού» και πολυδιαφημιζόμενου «επαγγέλματος» πού τους τελευταίους μήνες το βλέπουμε να  έχει έλθει και στην πολύπαθη Πολιτεία μας…
Αναδημοσίευση από  patrablog.blogspot.gr
 http://anavaseis.blogspot.gr/2013/04/blog-post_3.html

Τα αναψυκτικά (ξέρετε ποιά) σχετίζονται με 183.000 θανάτους το χρόνο παγκοσμίως!

Τα αναψυκτικά σχετίζονται με 183.000 θανάτους το χρόνο παγκοσμίως!

Τα αναψυκτικά, οι χυμοί και τα άλλα ποτά με ζάχαρη μπορεί να σχετίζονται με περίπου 183.000 θανάτους κάθε χρόνο σε ολόκληρο τον κόσμο, σχεδόν όσους σκοτώνει το άσθμα παγκοσμίως, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα. Τα ποτά αυτά, σύμφωνα με τους επιστήμονες, συμβάλλουν στην αύξηση του πάχους, καθώς επίσης στην αύξηση του κινδύνου για διαβήτη, καρδιοαγγειακές παθήσεις και ορισμένες μορφές καρκίνου.
Το Athens Macedonian News Agency μας αναφέρει ότι οι ερευνητές ανέλυσαν παγκόσμια στοιχεία που καλύπτουν 114 χώρες με το 60% του πληθυσμού της Γης και αφορούν τους θανάτους από διάφορες ασθένειες. Οι επιστήμονες συνέδεσαν τα αναψυκτικά που περιέχουν ζάχαρη, με 133.000 θανάτους από διαβήτη τύπου 2, με 44.000 θανάτους από καρδιαγγειακές παθήσεις και με 6.000 θανάτους από καρκίνο.
Περίπου τέσσερις στους πέντε από τους παραπάνω θανάτους (ποσοστό 78%), λόγω της υπερβολικής κατανάλωσης αναψυκτικών με ζάχαρη, συμβαίνουν σε χώρες με χαμηλό ή μεσαίο εισόδημα, κυρίως στη Νότια Αμερική και στην Κεντρική/Ανατολική Ευρασία, παρά στις πιο πλούσιες και ανεπτυγμένες χώρες. Στις ΗΠΑ όμως ειδικότερα, οι σχετικοί θάνατοι ετησίως υπολογίστηκαν σε περίπου 25.000.
 Η χώρα με τους περισσότερους θανάτους (318 ανά εκατομμύριο ενηλίκων κατοίκων) λόγω των ζαχαρούχων αναψυκτικών είναι το Μεξικό, ενώ η Ιαπωνία εμφανίζεται να έχει τους λιγότερους σχετικούς θανάτους (μόλις δέκα ανά εκατομμύριο κατοίκων).
Άλλοι επιστήμονες επεσήμαναν ότι η νέα έρευνα δεν αποδεικνύει ότι τα αναψυκτικά με ζάχαρη ευθύνονται για τους 183.000 θανάτους, αλλά διαπιστώνει απλώς μια σχέση μεταξύ ποτών και θανάτων. Από την πλευρά της, η Αμερικανική Ένωση Ποτών, σε ανακοίνωσή της, ανέφερε ότι «οι ερευνητές κάνουν ένα πελώριο άλμα, όταν παίρνουν τα στοιχεία για την κατανάλωση ποτών παγκοσμίως και υποθέτουν ότι αυτά τα ποτά αποτελούν την αιτία των θανάτων, οι οποίοι, όπως οι ίδιοι οι ερευνητές αναγνωρίζουν, οφείλονται σε χρόνιες παθήσεις».
 http://anavaseis.blogspot.gr/2013/03/183000.html

Μεταλλαγμένα και καρκίνος: νέα μελέτη, πολλά ερωτηματικά. Θεοδώρα Τσώλη

Σύμφωνα με τη νέα μελέτη αρουραίοι που κατανάλωσαν γενετικώς τροποποιημένο καλαμπόκι παρουσίασαν τεράστιους όγκους και οργανικές βλάβες.
H ερευνητική ομάδα από τη Γαλλία δημοσιεύει με τη μελέτη σοκαριστικές εικόνες αρουραίων που τρέφονταν με γενετικώς τροποποιημένο καλαμπόκι και εμφάνισαν τεράστιους όγκους 

Μεγάλη διαμάχη έχει ξεσπάσει μεταξύ των επιστημόνων σχετικά με μια νέα μελέτη ειδικών του Πανεπιστημίου της Καν στη Γαλλία, η οποία έδειξε πως αρουραίοι που τρέφονταν με καλαμπόκι τροποποιημένο γενετικώς ώστε να είναι ανθεκτικό σε ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο φυτοφάρμακο εμφάνισαν τεράστιους όγκους καθώς και σοβαρές οργανικές βλάβες.

Σοβαρά ερωτήματα ασφάλειας

Η μελέτη που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση «Food and Chemical Toxicology» (γεγονός που σημαίνει ότι πέρασε από διαδικασία έγκρισης από ανεξάρτητους ειδικούς, όπως συμβαίνει πάντα προκειμένου να γίνει δημοσίευση ενός επιστημονικού άρθρου) εγείρει, σύμφωνα με τους δημιουργούς της σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την ασφάλεια των «μεταλλαγμένων» τροφίμων.
Επισημαίνεται ότι επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας ήταν ο καθηγητής Ζιλ-Ερίκ Σεραλίνι, γνωστός για τις απόψεις του κατά της γενετικής τροποποίησης των τροφίμων.

Από τη μελέτη που είναι η πρώτη κατά την οποία αρουραίοι που κατανάλωναν γενετικώς τροποποιημένο καλαμπόκι παρακολουθήθηκαν καθ’όλη τη διάρκεια της ζωής τους (περί τα δύο χρόνια), προέκυψε ότι τα ζώα παρουσίασαν σε πολύ αυξημένη συχνότητα όγκους στον μαστό, αλλά και σοβαρές βλάβες στο ήπαρ και στους νεφρούς σε σύγκριση με μια άλλη ομάδα ελέγχου. Σημειώνεται ότι μέχρι σήμερα, οι μελέτες σχετικά με την ασφάλεια των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων βασίζονταν σε παρακολούθηση αρουραίων που δεν διαρκούσε περισσότερες από 90 ημέρες.

Είναι ωστόσο χαρακτηριστικό ότι στη νέα μελέτη, η πλειονότητα των 200 ζώων που χρησιμοποιήθηκαν παρουσίασε τους όγκους μετά τους 18 μήνες, γεγονός που κατά τους ειδικούς του Πανεπιστημίου της Καν μαρτυρεί ότι οι έρευνες που είχαν διεξαχθεί ως τώρα δεν διαρκούσαν ικανό διάστημα ώστε να δείξουν τα μακροπρόθεσμα προβλήματα που προκαλούν τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα.

Το καλαμπόκι που κατανάλωσαν τα πειραματόζωα είχε τροποποιηθεί γενετικώς ώστε να είναι ανθεκτικό στη γλυφοσάτη, τη βασική χημική ουσία στο φυτοφάρμακο Roundup που παρασκευάζεται από τον κολοσσό της βιοτεχνολογίας Monsanto.

Διερεύνηση διαφορετικών σεναρίων

Στο πλαίσιο των δοκιμών διερευνήθηκαν διαφορετικά σενάρια – μια ομάδα αρουραίων κατανάλωσε το γενετικώς τροποποιημένο καλαμπόκι, μια δεύτερη το ίδιο καλαμπόκι που είχε ραντιστεί με Roundup, μια τρίτη ομάδα λάμβανε Roundup το οποίο υπήρχε σε μικρές ποσότητες στο νερό, ενώ χρησιμοποιήθηκε και μια τέταρτη ομάδα ελέγχου η οποία ακολουθούσε «καθαρή» διατροφή απαλλαγμένη από γενετικώς τροποποιημένο καλαμπόκι αλλά και από το φυτοφάρμακο.

Σύμφωνα με τα βασικά αποτελέσματα της μελέτης:

*Ποσοστό της τάξεως του 50%-80% των θηλυκών αρουραίων εμφάνισε μεγάλους όγκους από την αρχή του 24ου μήνα της δοκιμής – παρουσιάστηκαν ως και τρεις όγκοι σε κάθε ζώο. Την ίδια στιγμή μόνο το 30% των ζώων της ομάδας ελέγχου ανέπτυξε όγκους.

*Ποσοστό που άγγιζε το 70% των θηλυκών που είχαν καταναλώσει το γενετικώς τροποποιημένο καλαμπόκι πέθανε πρόωρα σε σύγκριση με αντίστοιχο ποσοστό μόλις 20% στην ομάδα ελέγχου. Στα αρσενικά το 50% που κατανάλωσε γενετικώς τροποποιημένο καλαμπόκι πέθανε πρόωρα σε σύγκριση με το 30% στην ομάδα ελέγχου.

*Οι όγκοι τόσο στα αρσενικά όσο και στα θηλυκά που κατανάλωναν γενετικώς τροποποιημένο καλαμπόκι ήταν δύο ως τρεις φορές μεγαλύτεροι από εκείνους της ομάδας ελέγχου

*Οι μεγάλοι όγκοι εμφανίστηκαν στα θηλυκά επτά μήνες μετά την έναρξη της μελέτης, σε σύγκριση με 14 μήνες στην ομάδα ελέγχου. Σύμφωνα με τους ερευνητές οι όγκοι αυτοί παρότι δεν έδωσαν μεταστάσεις, ήταν τόσο μεγάλοι ώστε καθιστούσαν δύσκολη την αναπνοή των ζώων ενώ παράλληλα προκαλούσαν και σοβαρά προβλήματα στο πεπτικό σύστημα.

*Τόσο στα αρσενικά όσο και στα θηλυκά παρουσιάστηκε σοβαρή ηπατική και νεφρική ανεπάρκεια.

H ερευνητική ομάδα από τη Γαλλία δημοσιεύει με τη μελέτη σοκαριστικές εικόνες αρουραίων που τρέφονταν με γενετικώς τροποποιημένο καλαμπόκι και εμφάνισαν τεράστιους όγκους

Ως «πολύ σημαντικά» χαρακτήρισε τα ευρήματα ο δρ Μάικλ Αντωνίου, μοριακός βιολόγος στο Κing’s College του Λονδίνου ο οποίος είχε τον ρόλο συμβούλου στη μελέτη. «Το λιγότερο που δείχνει αυτή η μελέτη είναι ότι κατά πρώτον χρειάζεται να μελετούμε την επίδραση όλων των γενετικώς τροποποιημένων προϊόντων σε μελέτες πιο μακροχρόνιες και κατά δεύτερον ότι όταν διερευνούμε την τοξικότητα των φυτοφαρμάκων είναι απαραίτητο να μελετούμε ολόκληρο το προϊόν που χρησιμοποιείται στη γεωργία και όχι μόνο κάποιο δραστικό συστατικό του». Η τελευταία αυτή παρατήρηση αφορά προηγούμενες μελέτες στις οποίες εξεταζόταν η επίδραση αποκλειστικώς της γλυφοσάτης και όχι ολόκληρου του φυτοφαρμάκου Roundup.

Έντονες αντιδράσεις για λάθη στη μελέτη

Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι τα νέα ευρήματα προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις άλλων επιστημόνων οι οποίοι τόνισαν πως υπήρχαν σοβαρά κενά στις στατιστικές μεθόδους που χρησιμοποίησε η ομάδα ενώ παράλληλα χρησιμοποιήθηκε λάθος τύπος πειραματοζώων. Οι σκεπτικιστές ανέφεραν ότι οι αλμπίνοι αρουραίοι Sprague-Dawley που χρησιμοποιήθηκαν ως πειραματόζωα έχουν την τάση να αναπτύσσουν καρκίνους, κυρίως στους μαστούς, όπως φάνηκε και από τη γαλλική μελέτη. Προσέθεσαν επίσης ότι ως ομάδα ελέγχου χρησιμοποιήθηκαν μόνο 20 αρουραίοι, γεγονός που δεν επιτρέπει την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.

Συγχρόνως οι αντιδρώντες υπογράμμισαν ότι οι εικόνες που «έντυναν» τη μελέτη και στις οποίες φαίνονται αρουραίοι με τεράστιους όγκους, δημιουργούν λανθασμένη συγκινησιακή φόρτιση. «Το πιο επιβλητικό σημείο της μελέτης είναι αυτές οι εικόνες των όγκων» ανέφερε ο καθηγητής Μόρις Μολόνεϊ από το Ινστιτούτο Rothamsted Research στο οποίο διεξάγονται πολλές βρετανικές μελέτες για τους γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς και προσέθεσε: «Οι εικόνες αυτές δίνουν την εντύπωση ότι τέτοιου είδους ογκογένεση δεν συμβαίνει στα ζώα της ομάδας ελέγχου. Θα εκπλησσόμουν εάν δεν εμφανίζονταν όγκοι και σε αυτήν την ομάδα. Αφού, σύμφωνα με τα αποτελέσματα εμφανίστηκαν, έπρεπε να υπάρχει εικόνα των όγκων και της ομάδας ελέγχου, ώστε να μπορούμε να δούμε εάν υπάρχουν ποιοτικές διαφορές μεταξύ των όγκων στις δύο ομάδες».

Παράλληλα σε μια κίνηση την οποία οι εκπρόσωποι των ΜΜΕ χαρακτήρισαν το λιγότερο ασυνήθιστη, η ερευνητική ομάδα από τη Γαλλία αρνήθηκε να δώσει αντίγραφα του άρθρου της στους δημοσιογράφους πριν από τη δημοσίευσή του, εκτός και αν εκείνοι υπέγραφαν συμφωνία για μη αποκάλυψη των στοιχείων. Η συμφωνία αυτή απαγόρευε στους δημοσιογράφους να ζητήσουν σχολιασμό της μελέτης από άλλους ερευνητές. Τελικώς, μετά από αυτή την εξέλιξη, τα ΜΜΕ στη Γαλλία έσπασαν το εμπάργκο που είχε καθοριστεί για χθες το μεσημέρι στις 13.00 και το θέμα εμφανίστηκε στα μέσα από το πρωί.

Πηγή: "ΤΟ ΒΗΜΑ" 23/9/2012
Αναδημοσίευση από Άλλη Όψη
 http://anavaseis.blogspot.gr/2012/09/blog-post_880.html

Η Ρωσία απαγόρευσε τις εισαγωγές μεταλλαγμένου καλαμποκιού της Monsanto

Η Ρωσία και επίσημα απαγόρευσε τις εισαγωγές προϊόντων και πιο ειδικά μεταλλαγμένου καλαμποκιού που παράγει η εταιρεία Monsanto ύστερα από τη δημοσιοποίηση ερευνών Γάλλων ερευνητών οι οποίοι διαπίστωσαν ότι το γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι είναι υπεύθυνο για την εμφάνιση όγκων όταν δοκιμάστηκε σε ινδικά χοιρίδια.

Η οργάνωση προστασίας καταναλωτών της Ρωσίας ανακοίνωσε ότι σταματά όλες τις εισαγωγές της συγκεκριμένης εταιρείας, ενώ παράλληλα ανακοινώθηκε πως το ινστιτούτο διατροφής θα προχωρήσει σε άμεση εκτίμηση των αποτελεσμάτων της έρευνας των Γάλλων επιστημόνων.
Το ρωσικό εμπάργκο στα προϊόντα της Monsanto αποτέλεσε ένα ισχυρό πλήγμα στην εικόνα της εταιρείας η οποία προσπαθεί να αποδείξει ότι τα προϊόντα της δε διαφέρουν σε τίποτα από τα φυσικά παραγόμενα., χωρίς να πείθει κανένα πάντως.
Μάλιστα κατηγόρησε τη γαλλική ερευνητική ομάδα ότι η μελέτη της δεν στηρίζεται σε επαρκή στοιχεία καθώς, όπως ισχυρίζεται η Monsanto, δεν χρησιμοποίησε αρκετά πειραματόζωα για τις έρευνές της ενώ αυτές διήρκεσαν λίγο χρόνο, κάτι το απόλυτα αναληθές καθώς οι δικές της έρευνες επάνω σε ζώα διαρκούν μόλις 90 ημέρες ενώ η γαλλική ομάδα πραγματοποίησε τη δική της έρευνα σε διάστημα 2 ετών.

Υπάρχουν και άλλα όμως δυσάρεστα νέα για την σχεδόν εγκληματική αυτή εταιρεία. Η Γαλλία πρόκειται να ζητήσει πανευρωπαϊκή απαγόρευση για τα γενετικά μεταλλαγμένα προϊόντα της, εάν η εθνική της υπηρεσία υγείας επιβεβαιώσει τα ευρήματα της γαλλικής ερευνητικής ομάδας.
greekmoney.gr
 http://anavaseis.blogspot.gr/2012/09/monsanto.html

Πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι τo γρήγορο φαγητό «μπορεί να προκαλέσει άνοια»

Λαχταριστό στο μάτι, βλαβερό για σώμα και εγκέφαλο είναι το πλαστικό φαγητό σύμφωνα με αμερικανούς επιστήμονες.
Νέα μελέτη των ειδικών του Πανεπιστημίου Μπράουν αποκαλύπτει ότι πέρα από το «ξεχείλωμα» της σιλουέτας, η κατανάλωση γρήγορου φαγητού οδηγεί στην «δηλητηρίαση» του εγκεφάλου, επιταχύνοντας την εμφάνιση της νόσου Αλτσχάιμερ!
Προηγούμενες μελέτες είχαν ήδη συνδέσει την κακή διατροφή με την εμφάνιση της άνοιας, μέσω της υπέρτασης και της παρεμπόδισης της ομαλής αιμάτωσης του εγκεφάλου λόγω υψηλών τιμών χοληστερόλης.

Κακή διατροφή, κακή μνήμη
Τα νέα επιστημονικά στοιχεία, υποδεικνύουν ότι η κατανάλωση λιπαρών τρoφίμων και τροφίμων πλούσιων σε ζάχαρη, επηρεάζει την ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου επηρεάζοντας την παροχή ινσουλίνης σ' αυτόν.
Στην περίπτωση του διαβήτη τύπου 2, η κακή διατροφή κάνει τα κύτταρα του οργανισμού ανθεκτικά στα φυσιολογικά επίπεδα ινσουλίνης, με αποτέλεσμα να μην ανταποκρίνονται σε αυτήν και να αδυνατούν να μετατρέψουν τη γλυκόζη στο αίμα σε ενέργεια.
Βάσει των νέων ευρημάτων, οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στην περίπτωση του Αλτσχάιμερ: η κακή διατροφή, δηλαδή, παρεμποδίζει τη φυσιολογική ανταπόκριση των κυττάρων του οργανισμού στην ινσουλίνη.
Ως γνωστόν, η συγκεκριμένη ορμόνη είναι απαραίτητη για τη ρύθμιση των χημικών του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη μνήμη και τη διαδικασία της μάθησης, για να δημιουργεί ισχυρές συνδέσεις μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων αλλά και για την διατήρηση της ομαλής λειτουργίας των αιμοφόρων αγγείων που τροφοδοτούν με αίμα και οξυγόνο των εγκέφαλο.

Τα πειράματα στα τρωκτικά

Κατά τη διάρκεια πειραμάτων σε ποντίκια, οι ειδικοί χορήγησαν στα πειραματόζωα μια χημική ουσία η οποία «φρέναρε» τη χρήση ινσουλίνης από τον εγκέφαλο. Σύντομα διαπίστωσαν ότι τα τρωκτικά ανέπτυξαν συμπτώματα της νόσου.

«Τα ποντίκια εμφάνισαν άνοια» εξηγεί χαρακτηριστικά η ερευνήτρια δρ Σούζαν ντε λα Μόντε. «Δε μπορούσαν ούτε να μάθουν, αλλά ούτε και να θυμηθούν πράγματα».
Σε δεύτερη φάση οι ειδικοί πυροδότησαν την εμφάνιση διαβήτη σε κουνέλια. Είδαν λοιπόν, ότι η νόσος προκάλεσε αλλαγές στον εγκέφαλο των ζώων παρόμοιες με εκείνες που προκαλούνται από τη νόσο Αλτσχάιμερ, συμπεριλαμβανομένης και της συσσώρευσης πλακών β-αμυλοειδούς που παρατηρείται και στην περίπτωση εμφάνισης Αλτσχάιμερ σε ανθρώπους.
http://www.tanea.gr/latestnews/article/?aid=4748485
http://anavaseis.blogspot.gr/2012/08/o.html

Αδειοδοτήθηκε η δημιουργία προϊόντων από γενετικώς τροποποιημένη σόγια

Με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις 28 Ιουνίου 2012 δόθηκε το πράσινο φώς για να διατεθούν στην αγορά προϊόντα φτιαγμένα από γενετικώς τροποποιημένη σόγια.

Βέβαια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έβγαλε αυτή τη νομοθεσία υπό τον όρο ότι θα αναγράφεται σε αυτά τα προϊόντα η ένδειξη ότι «δε προορίζεται για καλλιέργεια» όμως παρόλα αυτά αυτή η απόφαση μονάχα θετική δε μπορεί να θεωρηθεί διότι τα γενετικώς τροποποιημένα προϊόντα είναι άγνωστο το τι είδους παρενέργειες μπορεί να φέρουν στον ανθρώπινο οργανισμό.
ecotimes.gr
http://anavaseis.blogspot.gr/2012/08/blog-post_7373.html